RFE/RL: Fransa'daki aşırı sağın zaferi Avrupa için bir dönüm noktası mı olacak?
Avrupa'da aşırı sağın yükselişi, Avrupa'nın politikalarını ve Ukrayna savaşını nasıl etkileyecek? Fransa seçimlerindeki aşırı sağın zaferi Avrupa için bir dönüm noktası mı olacak?
ABD merkezli düşünce kuruluşlarından RFE/RL'de, Fransa'da gerçekleşen ve aşırı sağcı RN Partisi'nin zaferi ile sonuçlanan ilk turun ve olası sonuçlarının değerlendirildiği bir analiz yayınlandı.
Le Pen'in partisinin, 7 Temmuz'da yapılacak ikinci turda mutlak çoğunluğu kazanması halinde, Fransa'nın İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana ilk kez aşırı sağcı bir hükümete sahip olacağına dikkat çekilen analizde, böyle bir sonucun Avrupa Birliği için de kritik bir an olabileceği tespiti yapıldı.
Analizde ayrıca; seçim sonuçlarının Avrupa'nın politikalarına nasıl yansıyacağı ve Ukrayna savaşının gidişatını nasıl etkiyeceği gibi başlıklarda uzman görüşlerine yer verildi.
İşte RFE/RL'de yayınlanan analiz:
Marine Le Pen liderliğindeki Fransa'nın aşırı sağcı RN partisi, parlamento seçimlerinin ilk turunda açık bir zafer elde etti.
Partinin 7 Temmuz'da yapılacak ikinci turda mutlak çoğunluğu kazanması halinde, Fransa İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana ilk kez aşırı sağcı bir hükümete sahip olacak.
Bu sonuç, RN'nin 6-9 Haziran Avrupa Parlamentosu seçimlerinde elde ettiği rekor kazanımların ardından aşırı sağın ilerleyişini durdurmak amacıyla parlamentoyu fesheden ve erken seçim çağrısında bulunan Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron için bir başka büyük gerileme anlamına geliyor.
Peki, şimdi ne olacak?
İkinci turda RN hükümeti kurulmasa bile, bu belki de Fransa'da on yıllardır yaşanan en büyük siyasi çalkantı olacak.
Kilit soru ise; RN'nin ikinci turda Fransa parlamentosunun alt kanadı olan 577 sandalyeli Ulusal Meclis'te mutlak çoğunluğu sağlayıp sağlayamayacağı.
RN'nin çoğunluğu elde etmesini engellemeyi amaçlayan Le Pen karşıtı ittifaklar olan "Cumhuriyetçi cepheler" kurma çabaları şimdiden başlamış durumda.
Macron, yaklaşık yüzde 20 ile üçüncü sırada yer alan merkezci Ensemble ittifakını destekleyen seçmenleri, partisinin üçüncü olduğu seçim bölgelerinde "açıkça cumhuriyetçi ve demokrat" adayları desteklemeye çağırdı.
Benzer şekilde, ikinci sıradaki parti olan ve koalisyonunun bir parçası olan sol görüşlü France Unbowed lideri Jean-Luc Melenchon, Le Pen karşıtı oyları konsolide etmek için ittifakının ilk turda üçüncü olan adaylarını geri çekeceğini açıkladı.
Avrupa Politika Merkezi'nde politika analisti olan Eric Maurice gelişmeler hakkında;
“Her şey sol ve merkezin üçüncü olan ve ikinci tura kalmaya hak kazanan adayları çekme konusunda anlaşıp anlaşmamasına bağlı olacak. Bu ne kadar çok olursa, RN'in mutlak çoğunluğu elde etme şansı o kadar azalacaktır."
değerlendirmesinde bulundu.
Olası sonuçlar
Belki de en olası sonuç, özellikle Le Pen karşıtı güçlü kampanya göz önüne alındığında, RN'nin kazanması ancak mutlak çoğunluğu elde edememesi, bunun sonucunda da parlamentonun kilitlenmesi ve ülekede siyasi tıkanıklık yaşanması olacaktır.
Bu senaryo parlamentoda aşırı sağ ile solu karşı karşıya getirecek ve yasaların geçmesini zorlaştıracaktır.
RN mutlak çoğunluğu kazanırsa, milliyetçi ve muhafazakar gündemini dayatma fırsatına sahip olacak ve Maurice'e göre "Fransa'da hukukun üstünlüğünü tehlikeye girecek.”
Bir diğer senaryo ise Macron'un partisi etrafında toplanan Ensemble koalisyonu tarafından yönetilecek bir hükümet olabilir.
RFE/RL Avrupa Editörü Rikard Jozwiak ise;
“Macron, bazılarının umduğu gibi teknokrat bir başbakanla bir tür birlik hükümeti kurabileceğinden emin olmadığını söylüyor. Kurarsa da bu istikrarsız bir hükümet olur ve kolayca düşebilir."
değerlendirmesinde bulunuyor.
RN'nin zaferi Fransa için ne anlama gelir?
Marine Le Pen 2011 yılında liderliği devraldıktan sonra partinin adını Ulusal Cephe olarak değiştirdi ve partiyi neo-Nazi ve anti-Semitik unsurlardan arındırmaya çalıştı.
Hatta göçmenlere karşı kışkırtıcı bir dil geçmişi olan ve bir keresinde Nazi toplama kamplarının "tarihin bir detayı" olduğunu söyleyen kendi babasını bile partiden ihraç etti.
Bununla birlikte, RN ikinci turu kazansa bile, parti üzerinde hala kısıtlamalar olacaktır.
Fransa'da cumhurbaşkanı ve başbakanın iktidarı paylaştığı bir yarı başkanlık sistemi var.
Başbakan ve kabine günlük hükümet operasyonlarını ve iç politikayı yönetmekten sorumluyken, cumhurbaşkanı ulusal güvenlik ve dış politikaya hakimdir ve ülkeyi dünya sahnesinde temsil ediyor.
Peki bu Avrupa Birliği için ne anlama geliyor?
Avrupa genelinde yükselen aşırı sağ için bu, Avrupa Birliği'ni etkilemek için kritik bir an olabilir.
Zira; Viktor Orban'ın milliyetçi-muhafazakar Fidesz partisi tarafından on yılı aşkın bir süredir yönetilen Macaristan, bloğun dönem başkanlığını yürüttüğü altı aylık dönemine yeni başladı.
Ayrıca aşırı sağcı partiler 6-9 Haziran Avrupa Parlamentosu seçimlerinde önemli kazanımlar elde ederek AB'nin 27 ülkesinde artan milliyetçi ve popülist duyguların bir işareti oldular.
RN'nin etkisi, AB'nin sera gazı emisyonlarını azaltmayı, kirliliği ortadan kaldırmayı ve sürdürülebilir sanayiyi desteklemeyi amaçlayan anlaşmalarının bazı yönlerini test edebilir.
RN, istihdam ve Fransız sanayisine zarar verdiğini savunarak AB çevre düzenlemelerine karşı kampanya yürütmüştür.
Göçmenlik RN'nin birincil odak noktası olmaya devam etmektedir. Parti daha sıkı kontrolleri savunuyor ve sosyal yardımlar, konut ve iş için Fransız vatandaşlarına öncelik veren politikalar uygulamayı amaçlıyor.
University College London'da Fransız ve Avrupa siyaseti profesörü olan Philippe Marliere'e göre RN'nin AB'deki diğer sağcı partilerden, örneğin Orban'ın Fidesz partisinden ayrıldığı nokta burası.
Philippe Marliere;
"Fransa'daki siyaset bilimciler ona aşırı sağ diyor çünkü gerçekten aşırı sağ. Programını incelerseniz, yeniden yapılandırılmamış aşırı sağ olduğunu görürsünüz. Saplantılı bir şekilde nativist, göçmen karşıtı ve aynı zamanda saplantılı bir şekilde Fransız olmanın ne olduğunu tartışıyor."
değerlendirmesinde bulundu.
RN'in ilk turdaki zaferi AB'deki sağ partiler arasında taktiksel bir değişime neden olabilir. Le Pen'in partisi son yıllarda AB konusundaki tutumunu yumuşattı. "Frexit "i savunmak yerine artık AB'yi içeriden reforme etmeyi ve bloğu kendi sağcı görüşlerine daha yakın hale getirmeyi amaçlıyor.
RN'nin başarısı göz önüne alındığında, AB genelindeki diğer sağ partiler de aynı yolu izleyebilir.
Ukrayna'daki savaşı nasıl etkileyebilir?
Le Pen, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in hayranı ve onu küreselleşme ve ABD etkisine karşı geleneksel Avrupa değerlerinin savunucusu olarak kabul ediyor.
Le Pen 2014 yılında Rusya'nın Kırım'ı yasadışı ilhakını destekledi ve iktidarı kazanması halinde Fransa'nın Ukrayna'ya uzun menzilli füze teslimatını durdurma sözü verdi.
Ancak Le Pen'in tutumu son yıllarda yumuşadı ve Rusya'nın 2022'de Ukrayna'yı topyekün işgalini kınayarak Ukrayna halkına desteğini ilan etti.
Uzmanlara göre; Le Pen ve aşırı sağın kazanmasının, Ukrayna'yı desteklemek konusunu nasıl etkileyeceğini söylemek zor olsa da, Ukrayna'nın bloğa girme çabasını engelleyeceği söylenebilir.