Rusya Ukraynalı yetim çocukları Ruslaştırıyor

Putin’in Ukrayna’ya karşı üç cephede savaş başlattığı 24 Şubat’tan sonra binlerce yetim çocuk Rusya’ya götürüldü.  Çocukların sayısı ile ilgili farklı rakamlar var. Rusya’dan yapılan açıklamalarda 2 bin rakamı telaffuz ediliyor, Ukrayna ise en az 5 bin 100 çocuğun zorla Rusya’ya götürüldüğünü bildiriyor. Ukrayna bunu, yetimhanelerde; yurtlarda kalan, anne babalarını savaşta kaybeden çocukların işgalci devlet tarafından kaçırılması olarak değerlendiriyor ve Rusya’yı insanlık suçu işlemekle itham ediyor. Rusya ise Putin’in kararnamesi ile Ukraynalı yetim çocuklara kolay bir şekilde vatandaşlık vererek onları Ruslaştırmaya çalışıyor. Resmi rakamlara göre, bugüne kadar Ukrayna, Rusya’ya götürülen çocuklardan sadece 46’sını geri alabildi.

Uluslararası hukuk kurallarına göre, reşit olmayan çocuklarının işgalci ülke arazisine götürülmesi zorla yerinden edilme ve insanlığa karşı suç olarak değerlendiriliyor. Uzmanlar, 18 yaşından küçük çocukların ya Ukrayna’nın güvenli bölgelerine, ya da tarafsız ülkelere geçişinin sağlanması gerektiğine dikkat çekiyorlar. Rusya, bu “tahliye”leri sözde Donetsk Halk Cumhuriyeti ve  sözde Luhansk Halk Cumhuriyeti’nden güvenlik amacıyla gerçekleştirdiğini iddia ediyor, ancak uluslararası hukuk bu kukla cumhuriyetleri Ukrayna’nın işgal altındaki toprakları olarak tanıyor. Amerikan New Lines Enstitüsü ve Kanada İnsan Hakları Merkezi raporlarına göre, bu sebepten yetim çocukların Rusya’ya taşınması soykırım kanıtı olarak kullanılabilir…

Ukraynalı çocukların Rusya’ya kaçırıldığına ilişkin ilk açıklamalar daha Nisan-Mayıs aylarında yapılmaya başladı. 

Mariupol Belediye Başkanının Danışmanı Peter Andryuşenko, 31 Mayıs’da Telegram kanalında Volnovaha ve Mariupol’den 267 çocuğun Rostov vilayetine bağlı Taganrog yakınındaki “Romaşka” spor ve sağlık merkezine götürüldüğünü yazdı. Andryuşenko, Azak denizi sahilindeki Kızıl Burun kasabasında bulunan sağlık ve spor merkezinin koordinatlarını da paylaştı. 

Ukrayna Parlamentosu 10 Haziran’da BM İnsan Hakları, BM Çocuk Hakları komitelerine, BM Uluslararası Mahkemesine ve BM Mülteciler Yüksek Komiserliği’ne müracaat ederek kaçırılan ve zorla Rusya’ya götürülen Ukraynalı çocukların korunmasını talep etti.  UNICEF Bölge Koordinatörü Afshan Han temsil ettiği kuruluşun çocukların götürülmesi konusu ile ilgili evraklar üzerinde çalıştığını açıkladı. 

BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri 15 Haziran’da yaptığı açıklamada Ukraynalı çocukların ülkenin doğusundan Rusya’ya zorla götürülmesi ile ilgili haberlerden rahatsızlık duyduğunu ifade etti. 

16 Haziran’da İngiltere, 2 bin yetim çocuğun zorla yerinden edilmesi ve Rusya’da evlat edinilmesine hazırlık yapılması gerekçesiyle Rusya Devlet Başkanı’nın Çocuk Hakları Temsilcisi Mariya Lvova-Belova da dahil, bazı Rus bürokratlara yaptırım uygulanacağını açıkladı. 

Rusya, Ukrayna’dan binlerce çocuğu kendi topraklarına getirdiğini saklamıyor.  Hatta Rus yetkililer bunu gururla anlatıyor. 

Rusya’nın muhalif “Vyorstka” sitesi Mariupol Belediye Başkanının Danışmanı Anryuşenko’nun bahsettiği  “Romaşka” sağlık-spor merkezini buldu.  Sitenin araştırmasına göre, “Romaşka”, kendi sosyal ağlarında belirli bir süre için Azak denizi sahilinde her yıl düzenlenen yaz çocuk kampını ertelediğini ve geçici barınma noktası olarak faaliyetini sürdürdüğünü aylar önce duyurdu. Ayrıca, “Rossiyskaya Gazeta”nın 23 Şubat sayısında 19 Şubat’ta Donetsk’deki birkaç yetimhaneden 250 çocuğun getirilerek “Romaşka”ya yerleştirildiğine ilişkin haberin yer aldığını da öğrendik.  “Vyorstka” muhabirleri “Romaşka” çalışanları ile irtibat kurduklarında onlar sağlık-spor merkezindeki geçici barınma noktasında “tahliye edilmiş” çocuklar yurdunun bulunduğunu doğruladılar. Ancak çocukların nereden getirildiğine ilişkin açıklama yapmadılar.  Merkez yönetimine yakın  kaynaklarının verdiği bilgiye göre, “Romaşka”da şu an 4 farklı yetiştirme yurdundan getirilmiş 414 çocuk bulunuyor. En küçük çocuk 2, en büyük 18 yaşında. “Romaşka” yönetimine yakın kaynaklar, merkezde hem Donetsk’deki yurtlardan, hem de Uglegorsk’daki özel ihtiyaçlı ve görme engelli çocuk yurdundan getirilen çocukların bulunduğunu bildiriyor.  Bu çocukların “Romaşka”da ne kadar yaşayacağı da belli değil. Merkezde ısıtma sistemi olmadığından ancak sonbahara kadar barınabilirler, sonrası ise meçhul…. 

30 Mayıs’ta Putin, Ukraynalı yetim çocuklara kolayca Rusya vatandaşlığının verilmesine ilişkin kararname imzaladı. Bu kararnameye göre, sözde Donetsk ve Luhansk halk cumhuriyetlerinde, Zaporojiya veya Herson vilayetlerinde bulunan yetim çocukların Rusya vatandaşı olabilmesi için vasilerinin veya yetimhane yönetimlerinin başvurusu yeterli oluyor.  

Temmuz ayının ortalarında Donetsk’teki yetimhanelerden Rusya’ya getirilen 108 çocuk Moskova, Voronej, Kaluga, Tula vilayetlerinde ve Yamal-Nenets Özerk Bölgesinde yaşayan ailelere verildi.  Çocukların Putin’in kararnamesi gereği kolay prosedürle Rusya vatandaşlığına alındığı bildirildi…

Ukrayna’nın insan hakları kuruluşu ZMİNA, bu adımın işgal edilmiş toprakların sakinlerini zorla Ruslaştırma planının bir parçası olduğunu açıkladı. Ukrayna Cumhurbaşkanlığı Ofisi Danışmanı Oleksi Arestoviç ise Rusya’nın oldukça hızlı bir şekilde Ukraynalı çocukları asimile etmeye çalıştığını söyledi.  Feygin Live kanalına konuşan Arestoviç’e göre, Rusya’da kurulan özel “dil kamplarında” Ukraynalı çocuklara Rusça öğretiliyor. Rusya sosyal ağlarında ise Ukraynalı çocukların evlat edinilmesi konusu en çok tartışılan konulan başında geliyor. 

ABD Dışişleri Bakanlığı, 19 Temmuz’da Rusya’yı insan ticareti raporuna dahil etti. Raporda, aralarında çok sayıda çocuğun da bulunduğu binlerce Ukraynalının Rusya’da filitrasyon kamplarında tutulduğu, evraklarının zorla alındığı, Rusya vatandaşlığı almaya zorlandığı ve sonra Rusya’nın uzak bölgelerine gönderildiği bildirildi. 

Ukrayna istihbaratının verilerine göre, Rusya’nın 48 bölgesinde 10 binden fazla geçici barınma noktaları kuruldu. Bu barınma noktalarının coğrafyası ise oldukça dikkat çekici – Buryatya, Yakutiya, Zabaykalye, Kamçatka, Primorye, Habarovsk, Amur, Magadan, Sahalin, Çukot otonom bölgesi… Yani Rusya’nın en ücra ve en fakir bölgeleri. Bu bölgelerdeki barınma noktalarının tamamında Ukraynalı yetim çocukların da olduğu bildiriliyor. 

Ukrayna Cumhurbaşkanının çocuk hakları ve çocuk rehabilitasyonu konusundaki danışmanı ve özel temsilcisi Darya Gerasimçuk’un yaptığı açıklamaya göre, 1 Ağustos’ta “Savaşın çocukları” adı verilen platform uygulamaya girecek. Bu platform aracılığıyla savaştan etkilenen Ukraynalı çocuklarla ilgili tüm güncel bilgilere ulaşmak mümkün olacak. Bu platform, kolluk kuvvetleri ve kaybolan çocuklarını arayan aileler için de birincil kaynak olacak.