Rusya'da Putin muhaliflerinin ceza listesi

Wagner lideri Yevgeni Prigojin'in içinde bulunduğu özel jetin Çarşamba günü Moskova'nın 200 kilometre kuzeybatısında Tver bölgesinde yere çakılarak infilak etmesi sonucu içindeki bütün yolcular hayatını kaybetti.

Prigojin, emrindeki paralı askerlerle 22-23 Haziran'da Rusya'da başarısız bir isyan girişimi başlatmıştı. Bu durum onu, bir zamanlar çok yakın olduğu Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile karşı karşıya getirmişti.

Şüpheli şekilde düşen uçağın yolcu listesinde Prigojin'in adının yer alması olayın bir suikast olabileceği kuşkularını da beraberinde getiriyor.

Nitekim Prigojin öncesinde Putin muhalifi bazı isimler de şüpheli biçimde yaşamını yitirmiş ya da zehirlenmek suretiyle hayati tehlike atlatmıştı.

2022'de Eylül ayında Ravil Maganov pencereden düştü

Rus petrol devi Lukoil'in Yönetim Kurulu Başkanı, Moskova'da kaldığı hastanenin altıncı katında pencereden düşerek hayatını kaybetti. Polis, Maganov'un intihar ettiğinin tahmin edildiğini duyurdu. Maganov'a kalp rahatsızlığının yanı sıra depresyon teşhisi konulmuştu. Rus petro devi Lukoil ülkenin en büyük Petrol şirketi olarak Ukrayna Savaşı'nın bitmesi çağrısında bulunmuştu. Maganov Lukoil şirketinden yaşamını yitiren ilk yetkili değil. Şirket yöneticilerinden Aleksander Subbotin de Ukrayna Savaşı'nın başlamasından sonra alkol bağımlılığı nedeniyle tedavi gördüğü sırada yaşamını yitirmişti.

2022'de Ağustos ayında Aleksey Navalni'nin iç çamarında zehir

Rus muhalif Aleksey Navalni Tomsk kentinden Moskova'ya uçakla seyahat ederken fenalaşmış ve uçağın acil iniş yapması sonrasında Sibirya bölgesindeki Omsk kentinde tedavi altına alınmıştı. Daha sonra Almanya'nın başkenti Berlin'deki Charite Hastanesi'ne sevk edilen Navalni'nin Sovyetler Birliği döneminde geliştirilen Noviçok adlı kimyasal madde ile zehirlendiği tespit edilmişti. Navalni, sosyal media platformu Youtube'de, Rusya Federal Güvenlik Servisi'nden (FSB) bir ajanla yaptığı, ajanın zehirleme olayını kabul ettiği telefon görüşmesinin bir bölümünü yayınlamıştı. Söz konusu görüşmede zehirin Navalni'nin iç çamaşırının içine konulduğu belirtiliyor. Rusya ise bu görüşmenin gerçek olmadığını savundu. İyileştikten sonra Rusya'ya dönen Navalni şu an yüksek güvenlikli bir cezaevinde tutuluyor.

2019'da Ağustos ayında Berlin'de parkta cinayet

Berlin'deki Tiergarten parkında güpegündüz Çeçen kökenli Gürcistan vatandaşı Selimhan Hangoşvili, kafasına kurşun sıkılarak öldürüldü. Bu kişi geçmişte Çeçen milis olarak Ruslara karşı savaşmıştı. Hangoşvili'yi vuran saldırgan Rus istihbaratına çalışan Vadim Krassnikov'du. Krassnikov kısa süre içinde yakalanmış ve iki yıl sonra ömür boyu hapis cezasına mahkum edilmişti.

Nisan 2019 / Navalni ve Dimitri Bykov arasında benzerlik

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'i sert bir dille eleştiren şair Dimitri Bykov, Sibirya'daki bir okuma seyahati sırasında uçak yolculuğunda kötüleşmişti. Açıklığa kavuşturulmayan olay sebebiyle beş gün komada kalmıştı. Bu olayda da tıpkı Navalni'nin zehirlenme olayında devreye giren aynı istihbarat ajanı gündeme gelmişti.

Eylül 2018 / Pyotr Verzilov'da zehirlenme belirtileri

Putin karşıtı açıklamalarıyla tanınan Rus Pussy Riot grubunun üyesi Pyotr Verzilov, Moskova'daki bir duruşmanın ardından görme, konuşma ve hareket etme konusunda sıkıntılar yaşadığını duyurdu. 2018 yılında Moskova'da yapılan Dünya Futbol Şampiyonası sırasında sahaya atlayan Verzilov polis şiddetine dikkat çekmeye çalıştı. Daha sonra Berlin'deki Charite Hastanesi'nde tedavi gören sanatçının zehirlenme ihtimali doktorlar tarafından "muhtemel" olarak nitelendirilmişti.

Mart 2019 / Eski Rus ajanı Sergey Skripal sinir gazıyla zehirlendi

Çift taraflı çalışan Rus casusu Sergey Skripal ve kızı Julia İngiltere'de Salisbury'de bir parktaki bankta hareketsiz olarak bulundu. Her ikisi de sinir gazı Noviçok'la zehirlenmişti. Hayatta kaldılar. Ancak aynı şekilde sinir gazı ile temas ederek zehirlenen İngiliz Dawn Sturgess yaşamını yitirdi. İngiliz polisi, söz konusu sinir gazının yapıştırıcı bir madde ile kapı koluna konulduğunu tahmin ettiğini açıkladı.

Şubat 2015 / Putin'i radyoda eleştiren Nemtsov öldürüldü

Boris Yeltsin döneminde Başbakan Yardımcılığı yapan Boris Nemtsov, partneriyle Moskova'nın merkezindeki köprüden evine doğru giderken yanında duran, içinde dört kişinin bulunduğu otomobilden açılan ateş sonucu yaşamını yitirdi. Bu saldırıdan üç saat önce Nemtsov bir radyo programında Vladimir Putin'i sert bir dille eleştirmişti. 2017 yılında olayla ilgili olarak üç Çeçen hapis cezasına mahkum edildi ama olayın arkasındaki isim ya da isimler açıklığa kavuşturulamadı.

2009'da Temmuz ayında Natalya Estemirova'nın cesedi bulundu

Tarihçi, insan hakları örgütü Memorial'ın yöneticisi Natalya Estemirova Çeçenistan'ın başkenti Grozni'de evinin önünden kaçırıldı ve birkaç saat sonra komşu İnguşya Cumhuriyeti'nde cesedi bulundu. Estemirova başından ve göğsünden vurulmuştu. Estimoirova Rus güvenlik güçleri ve Kremlin'e yakın Ramzan Kadirov'un ölüm komandolarını insanların kaçrılmasından ve insan hakları ihlallerinden sorumlu tutuyordu. Estemirova cinayeti için başlatılan soruşturmadan bir sonuç çıkmadı.

Ocak 2009 / Stanislav Makelov ve Anastasia Baburova'yı öldürüldü

İnsan hakları avukatı ve Memorial çalışanı Markelov, Moskova'da başından vurularak öldürüldü. Markelov, yakınları insan hakları ihlallerine maruz kalan Çeçen ailelerin avukatlığını yapmış ve bu ihlallerde sağcı çevrelerin rolüne ışık tutmuştu. Saldırıda gazeteci ve muhalif Novaya Gazeta'nın çalışanı Baburova da yaşamını yitirdi. Saldırganlar faşist bir organizasyonun üyeleriydi.

Kasım 2006 / Aleksander Litvinenko çayına zehir konularak öldürüldü

Eski Rus Federal Güvenlik Servisi (FSB) çalışanı, Putin karşıtı Aleksander Litvinenko "Polonyum 210" adlı radyoaktif bir maddeyle zehirlenmesinin ardından Londra'daki bir hastanede tedavi gördü ve yaşamını yitirdi. Litvinenko yazdığı "FSB Rusya'yı patlatıyor" adlı kitabında Federal Güvenlik Servisi FSB'yi 1999 yılında apartmanlara patlayıcılar yerleştirerek Rusya'da terör saldırıları düzenlemekle ve bu sayede Çeçenistan Savaşı'nı haklı çıkarmaya ve Vladimir Putin'i iktidara getirmeye çalışmakla suçlamıştı. Litvinenko'nun bir otelin barında içtiği çaya zehirli radyoaktif madde karıştırıldığı tahmin ediliyor. Bu olayı üstlenen olmadı.

Ekim 2006 / Anna Politovskaya'nın öldürülmesi

Hükümeti eleştiren Novaya Gazeta çalışanı Anna Politovskaya evinin asansöründe vurularak öldürüldü. Cinayet Vladimir Putin'in doğum gününde (7 Ekim) işlendi. Politovskaya Çeçenistan'daki insan hakları ihlallerine dikkat çekiyor ve ve Rus ordusunun Çeçenistan Savaşı'nda işlediği insan hakları ihlallerini sık sık eleştiriyordu. Beş zanlı 2014 yılında hapis cezalarına çarptırıldı. Ancak olayın arka planı açıklığa kavuşturulamadı.

Temmuz 2003 / Yolsuzlukla mücedele eden Yuri Şikoçihkin öldürüldü

Novaya Gazeta'da çalışan Yuri Şikoçihkini 1990'lı yıllarda Duma'da milletvekilliği yapmıştı ve Rusya'da yolsuzluk ve organize suçlara karşı verdiği mücadele ile tanınıyordu. 2003 Temmuz'unda zehirlenerek öldürüldü. Gazetecinin cildi vücudundan ayrılmış, organları bir bir iflas etmişti. Rus yetkililer cesede otopsi yapılmasını reddetmiş, gazetecinin hastanedeki dosyası ortadan kaybolmuştu. Daha sonra gazetecinin vücudundan alınan deri örneği Londra'da incelendiğinde Sovyetler Birliği dönemindeki istihbarat servisi KGB'nin kullandığı zehirli ağır metal talyum tespit edilmişti.

Temmuz 2003 / Eski Bakan Sergey Yuşenkov da cinayete kurban gitti

Rusya'nın eski Enformasyon Bakanı ve Liberal Rusya partisinin Eş Genel Başkanı, Putin muhalifi Sergey Yuşenkov, Moskova'daki evinin önünde uğradığı silahlı saldırıda öldürüldü. Olay hiçbir zaman açıklığa kavuşturulmadı. Yuşenkov Duma'daki İstihbarat Servisi Komisyonu'nun üyesiydi ve aynı zamanda Çeçenistan Savaşı'nı ve KGB'nin devamı olarak kurulan istihbarat servisi FSB'yi sert bir şekilde eleştiriyordu. Yuşenkov Liberal Rusya partisinden öldürülen ikinci isimdi. 2002 Ağustos'unda Vladimir Golovliyov köpeğini gezintiye çıkardığı sırada uğradığı saldırıda öldürülmüştü.