Rusya'dan yeni taktik: Kh-101 seyir füzesine flare entegre edildi

Rus kuvvetleri Ocak ayından bu yana Ukrayna'da bu kabiliyete sahip Kh-101'ler kullanıyor.

Bu özellik ilk kez, bu füzelerden birinin büyük ölçüde sağlam bir örneğinin, daha sonra bir karşı önlem dağıtıcı sistemi takılı olduğu teyit edilerek ele geçirilmesinden sonra kamuoyuna açıklandı.

Flare, kızılötesi veya ısı güdümlü füzelerden kaçınmak için kullanılan bir sistem. Günümüzde neredeyse tüm askeri amaçlı kullanılan hava araçlarında kullanılıyor.

Bunun nedeni ise ısı güdümlü veya kızılötesi füzeler, uçağın en çok ısı yayan kısmına yani motorlarını hedef alırlar. Doğal olarak uçağın veya başka bir aracının füzeden kaçması gerekiyor.

En basitinden ya manevra yapılması gerekiyor ya da flare atılması.

Flare kullanılmasının nedeni ise ısı yayması. Flare ısı yaydığı için ısı güdümlü veya kızılötesi füzeleri kandırabiliyor.

Kh-101'in karşı tedbirleri konuşlandırdığını gösteren video bugün erken saatlerde sosyal medyada yayınlandı, ancak nerede ve ne zaman çekildiği belli değil.

Videonun ortaya çıkışı, Ukraynalı yetkililere göre, bugün Ukrayna'nın dört bir yanındaki şehirlere en az 90 adet Kh-101, Kh-55 ve Kh-555 havadan fırlatılan seyir füzesinin fırlatılmasını da içeren büyük bir füze ve insansız hava aracı saldırısının ardından gerçekleşti.

Ses altı Kh-101 (ve nükleer başlıklı kuzeni Kh-102), Kh-55/Kh-555 ailesinin bazı gizli özellikler ve diğer iyileştirmelerle büyük ölçüde revize edilmiş bir türevidir.

Videoda, karşı tedbirlerin ateşlendiklerinde patladıkları duyulabiliyor. Ayrıca, flare fişeklerinin arkasında sıklıkla görülen duman akıntıları da dikkat çekmektedir.

Bunlar ana ısı bulutunun çıplak gözle görülemediği spektral işaret fişekleri ya da toplam yanma süreleri daha kısa olan daha küçük işaret fişekleri olabilir.

İnce metal şeritler, metalize kağıt veya fiberglas ipliklerden oluşan demetlerden oluşabilen radar karıştırıcı içerikler da karışıma dahil edilebilir.

Rusya'nın İzdeliye 504AP (Object 504AP) adı verilen yeni bir karşı tedbir donanımlı Kh-101 altvaryantını sahaya sürmeye başladığına dair haberler ilk olarak 2022'nin sonlarında ortaya çıkmıştı.

O dönemde, karşı tedbirlerin, chaff yüklü dağıtıcıları işaret edebilecek düşman karadan havaya füzelerini "karıştırmayı" amaçladığı söyleniyordu.

Kh-101'in dağıtıcı ile birlikte enkazının bu yılın Ocak ayında bulunmasının ardından, Ukrayna'da yayın yapan Defense Express, anonim kaynaklara dayanarak karşı tedbir kabiliyetleri hakkında bir rapor yayınladı.

Bu haberde füzenin flare fişekleri (termal tuzak) ya da chaff ile önceden yüklenmiş dağıtıcılar taşıyabileceği belirtiliyordu.

Defense Express ayrıca dağıtıcı ünitelerden birinin, içindeki kartuşların işaret fişeği olduğunu kanıtladığını iddia ettiği bir x-ray görüntüsü de dahil olmak üzere fotoğraflarını yayınladı.

Ancak Şubat ayının ilerleyen günlerinde Ukrayna ordusu bir basın toplantısında Defense Express'in resimlerini yayınladığı dağıtıcı ünitenin aynısını (ya da en azından aynı işaretlere sahip aynı tasarımı) ve ele geçirilen Kh-101'lerin diğer parçalarını gösterdi.

Slaytta yer alan İngilizce brifingde karşı tedbirler "folyo, metalize kağıt ya da fiberglastan oluşan bir şeritten [sic; şerit]" - başka bir deyişle chaff - oluşan "çift kutuplu radar önleyici reflektörler" olarak tanımlanmıştır.

Şubat ayındaki basın toplantısında gösterilen brifing slaytında flare fişeklerden hiç bahsedilmemektedir. Ancak fişeklerin piroteknik olarak fırlatıldığı ya da başka bir şekilde harekete geçirildiği belirtiliyor ki bu da bugün ortaya çıkan videoda duyulan patlama sesiyle örtüşüyor.

Belirtildiği gibi, çok düşük kalitede olan yeni videoda görülen Kh-101'in işaret fişeği ve chaff karışımı bir füze atıyor olma ihtimali var. Karşı tedbirlerin nasıl tetiklendiği de belirsizliğini koruyor. Füzelerin, hedefe yakın terminal aşaması gibi belirli bir yol noktasına ulaştıklarında ya da rotaları boyunca tehdit sistemlerinin bulunduğu düşünülen yerlerde ateşlenmek üzere önceden programlanmış olmaları muhtemeldir.

Karşı tedbir kabiliyetine sahip olan ve olmayan Kh-101'ler (ve diğer seyir füzeleri) dalgalar halinde birlikte kullanılabilir ve birincisi hedef bölgelere giden yolu açmaya yardımcı olur.

Geçmişte Amerikan BQM-167 Skeeter gibi çeşitli hava hedef dronlarında işaret fişeği ve chaff atabilen geniş ölçüde benzer karşı önlem dağıtıcıları görülmüştür.

Bu da doğal olarak bu insansız hava araçlarına, uçak ve füzelerin önünü açmaya yardımcı olarak muharebe operasyonlarını desteklemek için ikincil bir kabiliyet kazandırmıştır.

Örneğin, chaff yüklü Firebee hedef dronları 2003 yılında ABD öncülüğündeki Irak işgalinin ilk aşamalarında tam olarak bunu yapmıştır.

Rusya'nın Ukrayna'da başka türden hava aldatma kabiliyetleri kullandığı da gözlemlenmiştir. Bunlar arasında nükleer silahlardan arındırılmış Kh-55 havadan fırlatılan seyir füzeleri, harp başlıkları yerine atıl metal 'tapalar' ve altlarında radar yansıtıcıları bulunan balonlar yer almaktadır.

Rusya'nın Ukrayna'yı topyekûn işgalinin ilk aşamalarında İskender-M kısa menzilli balistik füzelerini kullanmasının, bu silahlarda daha önce kamuoyunca bilinmeyen yerleşik bir 'sızma yardımı' tuzak yeteneğini ortaya çıkarması da ilginçtir.

Rusya'nın seyir füzelerine ilave kendini koruma kabiliyetleri kazandırmak istemesi, özellikle Ukrayna'daki çatışma bağlamında oldukça mantıklı.

Ukrayna kuvvetleri düzenli olarak Rus füze ve insansız hava aracı saldırılarını engellemede önemli başarılar elde ettiklerini iddia etmektedir.

Örneğin Ukrayna Hava Kuvvetleri, Rus güçlerinin bugün ülkeye fırlattığı 158 füze ve insansız hava aracından 114'ünü düşürmeyi başardığını açıkladı.

Karşı tedbir donanımlı Kh-101'in kullanımı kesinlikle Ukrayna'nın hava ve füze savunma kabiliyetlerine ilişkin endişelere işaret ediyor.

Karşı tedbir kullanan Kh-101'in bu görüntülerinin ortaya çıkması, Ukraynalı hava savunucularının son aylarda Rus taktik hava operasyonlarını bozmak için taktiklerini değiştirdiklerine dair kanıtların arttığı bir döneme denk geldi.

Batılı hava ve füze savunma sistemlerinin, özellikle de ABD tarafından tedarik edilen Patriot karadan havaya füze sistemlerinin artan cephaneliği, tüm bu gelişmelerde kilit rol oynuyor gibi görünüyor. Ancak Patriotlar radar güdümlüdür ve flare atışlarından etkilenmezler.

Ukrayna ayrıca Almanya'dan kızılötesi güdümlü IRIS-T karadan havaya füze sistemleri ve İngiltere tarafından tedarik edilen ve ısı güdümlü AIM-132 Gelişmiş Kısa Menzilli Havadan Havaya Füzeleri (ASRAAM) kullanan geçici bir sistem de dahil olmak üzere giderek artan sayıda daha kısa menzilli hava savunma sistemi almıştır.

Bu sistemlerin yanı sıra Alman yapımı radar güdümlü Gepard kundağı motorlu uçaksavar silahlarının Kh-101 gibi ses altı seyir füzelerine ve insansız hava araçlarına karşı çok yetenekli olduğu kanıtlanmıştır.

İnsan tarafından taşınabilir hava savunma sistemleri (MANPADS) olarak da bilinen omuzdan ateşlenen karadan havaya füze sistemlerinin çoğu da ısı güdümlüdür.

Ukrayna kuvvetleri MANPADS'leri seyir füzelerinin yanı sıra sabit kanatlı uçaklar, helikopterler ve insansız hava araçlarına karşı bazı durumlarda işe yaramıştır.

Daha bugün, Rusya'nın son füze ve insansız hava aracı saldırılarına cevaben, Birleşik Krallık Savunma Bakanı Grant Shapps ülkesinin "yüzlerce İngiliz yapımı hava savunma füzesi" göndererek "Ukrayna'nın hava savunmasını daha da güçlendirmek" için "hızla harekete geçtiğini" söyledi.

Sonuç olarak, gelecekte karşı önlemlerle donatılmış Kh-101'lerin yanı sıra, Rusya'nın artık çok değerli olan seyir füzelerinin hedeflerine ulaşabilmesini sağlamaya yönelik diğer gelişmeleri de daha fazla göreceğiz gibi görünüyor.