Rusya'nın Şahit-136 kamikaze İHA fabrikası ilk kez görüntülendi

Fabrikadaki montaj hattını gösteren video, Rusya'da Geran olarak adlandırılan düzinelerce Şahit insansız hava aracının üretimini gösteriyor.

Bu durum Ekim 2022'den bu yana bu silahların sürekli saldırısı altında olan Ukrayna için kötü haber anlamına geliyor.

Sadece 17 saniye uzunluğundaki video Telegram mesajlaşma uygulaması üzerindeki Rus ve Ukrayna kanallarında paylaşılmaya başlandı.

Söz konusu fabrikanın Rusya'nın güneydoğusundaki Tataristan bölgesindeki Yelabuga'da kurulu bir fabrika olduğu anlaşılıyor.

İran yapımı Şahit-136'nın Rus yapımı versiyonları videoda tespit edilebiliyor ve kanatlarında Kiril alfabesiyle Geran ismi yazıyor.

Bu insansız hava araçları kanat uçlarının altına ve üstüne uzanan dikey stabilizatörlere sahip ve genel olarak benzer Şahit-131'den (stabilizatörlerin kanat uçlarının altına uzanmadığı) daha büyük.

İran üretim hatlarından çıkan her iki tip de Rusya tarafından Ukrayna'daki savaşta kullanıldı, ancak Moskova'nın üretim çabaları şimdilik 1.000 milden fazla menzile sahip olan daha büyük Şahit-136'ya odaklanmış görünüyor.

Videoda görülen insansız hava araçları görünüşe göre hala montaj aşamasında, tahrik üniteleri ya da aviyonikleri yok (ve muhtemelen harp başlıkları da yok), ancak toplam sayıları etkileyici - ve Ukrayna için endişe verici.

Bazıları açık gri ve diğerleri koyu gri-kömür tonunda olmak üzere iki farklı renkte drone gövdesi görülmektedir.

İran üretimi Şahit’lerde de görülen siyah şemanın gece operasyonları için optimize edildiği ve görsel fark edilirliği azalttığı anlaşılmaktadır.

Bununla birlikte, Rus “gece Şahitleri’nin” radardan kaçmaya yardımcı olmak için oldukça basit de olsa bir tür radar bozucu malzeme veya kaplama kullanabileceğine dair daha önce de işaretler vardı.

Rus üretimi kapsamında meydana gelen bir başka gelişme de, muhtemelen seri üretime yardımcı olan ve aynı zamanda uçağın izini azaltmaya da yardımcı olabilecek farklı bir kompozit yapıdır.

Daha önceki raporlar Rusya'nın Nisan 2023'e kadar Tataristan'da bir insansız hava aracı montaj tesisi kurduğunu, ancak üretimde başlangıçta yalnızca İran'a ait parçaların kullanıldığını belirtiyordu.

Washington merkezli Bilim ve Uluslararası Güvenlik Enstitüsü'ne göre, aynı yılın Ağustos ayına kadar Rus fabrikası "İran tarafından sağlanan insansız hava araçlarını yeniden monte etmiş, ancak ... kendisi sadece insansız hava aracı gövdeleri üretmiş ve muhtemelen 300'den fazla İHA üretmemişti."

Yakın zamanda, Ukrayna'daki kaynaklar tarafından fabrikanın önümüzdeki yıl Rus bileşenlerine tam geçiş yapacağı bildirildi.

Ekim 2022'de Rusya'nın Ukrayna'daki savaşında ilk çıkışlarından bu yana, çoğu Rusya'da yerli bir üretim hattının kurulmasıyla yönlendirilmiş veya en azından bağlantılı gibi görünen kayda değer iyileştirmeler yapıldı.

Eylül 2023'te Rusya'nın orijinal patlama-parçalanma harp başlıkları yerine tungsten toplarla dolu harp başlıklarına sahip Şahit serisi insansız hava araçları kullandığına dair kanıtlar ortaya çıkmaya başladı.

Bu, daha yıkıcı bir parçalanmış şarapnel etkisi yaratacaktır.

Ukraynalı yetkililer yeni harp başlıklarının Rusya tarafından eklendiğini iddia ederek, bunların yerel olarak monte edilen, aksi takdirde ağırlıklı olarak İran bileşenlerinin kullanıldığı insansız hava araçlarına takıldığını öne sürdü.

Düşürülen bazı Şahit-136'ların Ukrayna yapımı SIM kartlı bir 4G modem içerdiği de tespit edildi.

Bu gelişmenin olası sonuçları arasında Rusya'nın insansız hava aracının uçuşu boyunca hücresel bağlantıyı kullanabileceği ve böylece fırlatma ünitesine konumunu ve durumunu detaylandıran aralıklı güncellemeler gönderebileceği yer alıyor.

Bu da neredeyse gerçek zamanlı istihbarat sağlayarak hangi rotaların takip saldırıları için güvenli olduğunu ve hatta belki de takip saldırılarının gerekli olup olmadığını gösterebilir.

İnsansız hava aracının rotasında gerçek zamanlı olarak herhangi bir değişiklik yapmak, geçmişte incelediğimiz gibi daha karmaşık olacaktır, ancak aynı ekipman, tespit ettiği hava savunma sistemlerinin imzaları ve konumları hakkında bilgi toplamak için temel bir yerleşik elektronik gözetim sistemi ile de birleştirilebilir.

Öte yandan, Şahit gibi bir insansız hava aracına hücresel iletişim eklemek, varlığını ve hatta genel konumunu ele verme riski taşır.

O dönemde Ukrayna'da yapılan analizler modem/SIM kart modifikasyonlarının "Rusya Federasyonu deneyleri olduğu ve seri bir ürün olmadığı" sonucuna varmış olsa da, bu deneylerin daha sonra Rus üretimi Şahit insansız hava araçlarında yapılan ya da gelecekte yapılacak değişikliklere yön vermiş olması mümkündür.

Bu yılın başlarında Rusya'nın Ukrayna'daki hedefleri vurmak için İran yapımı jet motorlu Şahit-238 insansız hava araçlarını kullanmaya başlamış olabileceğine dair iddialar ortaya atılmıştı.

Şahit-238, Şahit-136'dan türetilmiştir ancak daha önce ayrıntılı olarak incelediğimiz birkaç önemli avantaj sunmaktadır.

En önemlisi, pervaneli öncüllerine göre çok daha yüksek hız ve Ukrayna hava savunması için daha zorlu hale getiren diğer ek yetenekler sunuyor.

Bulunan enkazın gerçekten bir Şahit-238 mi yoksa bunun bir varyantı ya da türevi mi olduğu belirsiz olsa da, jet motorlu bir Şahit/Geran insansız hava aracının nihai yerel üretiminin Rusya'nın en azından düşündüğü bir şey olması muhtemel görünüyor.

Rus Şahit üretim hattının faaliyete geçmesinde gecikmeler yaşanmış gibi görünse de, geç de olsa Ukrayna'nın başını oldukça ağrıtacaktır.

Teknik açıdan, Rusya'nın en azından İran'ın eski üretim tekniklerini geliştirmek için daha fazla çaba sarf edeceği tahmin ediliyor ve ayrıca insansız hava araçları için sürü yetenekleri ve bir düzeyde 'akıllı' otonomi sunmanın yollarını araştırdığına dair raporlar var, ancak bu çabaların anlamlı bir yetenek elde etmeye ne kadar yakın olduğu net değil.

Şu anda Rusya'nın her şeyden çok niceliğe ihtiyacı var.

Geçen yıl Ağustos ayında Washington Post gazetesi Rusya'nın Şahit insansız hava araçları üretme planlarını ve "2025 yazına kadar 6,000 insansız hava aracının yurt içinde üretilmesi" hedefini haberleştirmişti.

Sonuç olarak rapora göre, "genişleyen yeni insansız hava aracı fabrikası Rusya'nın azalan hassas mühimmat tedarikini korumasına, Ukrayna'nın işgal ettiği toprakları geri alma çabalarını engellemesine ve Moskova'nın modern savaşı yeniden şekillendiren insansız hava aracı silahlanma yarışındaki konumunu önemli ölçüde ilerletmesine yardımcı olabilir."

Bu çabalardaki gecikmenin nedenlerinden biri büyük olasılıkla Rusya'nın yüksek teknolojili imalat sanayilerinin yabancı üretim elektronik bileşenlere bağımlı olması.

Bununla birlikte, Rusya'nın Şahit’lerinin bir varyantını üretme hedefine doğru istikrarlı bir ilerleme kaydettiği açıktır.

Rus lisanslı üretim çabasının maliyetine gelince, bu karmaşık hesaplamalar içeriyor ve başlı başına bir makale konusu.

Rus yapımı bir Şahit’in birim maliyetinin 50.000 dolar civarında başlayacağı ve fiyatın zaman içinde önemli ölçüde daha da düşme potansiyeli olduğunu söylemek yeterli olacaktır.

Yine de bu başlangıç rakamı, Ukrayna'daki hedefleri vurmak için kullanılabilecek seyir ya da balistik füzeleri edinmenin gerektirdiği çok daha yüksek maliyetlerle kıyaslandığında oldukça iyi.

Rusya'nın üretim bandından daha fazla sayıda Şahit tipi insansız hava aracı çıkma ihtimalinden önce bile Moskova'nın İran tasarımı insansız hava araçlarını kullanması Ukrayna'nın büyük bölümünde geniş çaplı yıkıma yol açtı.

Bu süreçte İHA'lar sivil nüfusa sürekli zarar verdi ve iki kış üst üste kritik enerji altyapısını vurdu.

İnsansız hava araçları ayrıca Tuna Nehri üzerindeki Ukrayna limanlarına yapılan saldırılar da dahil olmak üzere Kiev'in tahıl ihraç etme çabalarını sekteye uğratmak için de kullanıldı.

Büyük olasılıkla Ukrayna gelecekte tüm bu tür savunmalara daha fazla ihtiyaç duyacaktır.

Aynı zamanda Tataristan'daki insansız hava aracı fabrikası, Moskova'nın 500 mil doğusunda yer almasına rağmen, tesise yapılacak bir saldırının Rus yapımı Şahit’lerin gelecekteki tedarikini tehdit etmesi nedeniyle Ukrayna'nın hedefinde olacaktır.

Ukrayna, sabotaj timlerinin yanı sıra uzun menzilli insansız hava araçları ve füzeler kullanmak da dahil olmak üzere Rusya sınırları içindeki hedefleri vurabileceği menzili giderek arttırıyor.

Sonuç olarak, Rus Şahit üretim çabası düzgün bir şekilde kurulup ölçeklendirildiğinde, Ukrayna yalnızca daha büyük ölçekte drone saldırıları olasılığıyla değil, aynı zamanda bu tehditkar silahların önemli ölçüde daha yetenekli versiyonlarının tehdidiyle de karşı karşıya kalacaktır.