Sıcak hava neden uykumuzu getiriyor?

Sıcak yaz günlerinde özellikle de öğle saatlerinde kendinizi mayışmış bir halde bulabilirsiniz.

Öğle uykuları ve günün en sıcak saatlerinde çalışmaya ara vermek; dünyanın bazı yerlerinde benimsenmiş bir alışkanlık.

Ancak görünüşe göre bu durumun nedeni sadece alışkanlık değil.

Sıcaklık arttıkça vücut buna uyum sağlamak ve vücut sıcaklığının aşırı yükselmesini önlemek için daha çok çalışıyor. Yani kendini serinletmek için türlü yöntemlere başvuruyor.

Terleme de bu şekilde oluşuyor. O esnada farklı görevlere daha az enerji ayrılıp bu durum bir öncelik haline getirilmiş oluyor. Sonuç olarak da sersemlik, uyuşukluk ve uyku isteği ortaya çıkıyor.

Sıcaklık, yemek yemek, hareket seviyesi, uyku ve uyanma döngüleri insanların birçok davranışını etkiliyor. Yazın sıcaktan uyumak daha zorken, soğuk sabahlarda yataktan çıkmak istemeyebiliyoruz.

Duyusal nöronlar ile bu döngüyü kontrol eden nöronlar arasındaki bağlantı tamamen anlaşılmış değil.

Northwestern Üniversitesinde çalışan nörobiyologlar yaptıkları yeni çalışmada, meyve sineklerinin gün ortasında şekerleme yapmak üzere önceden programlandığını bulmuşlar.

Bilim insanlarının 2020 yılında yaptığı araştırmada, beyinde sadece soğuk havada faaliyete geçen bir termometre bulunduğunu gösteren çalışmanın devamı niteliğindeki yeni araştırmada, yüksek sıcaklıklar için de benzer bir "termometrenin" bulunduğu keşfedilmiş.

Çalışmanın yardımcı nörobiyoloji profesörü Marco Gallio, "Sıcaklıkta meydana gelen değişimler, hem insanların hem de hayvanların davranışlarında güçlü bir etki oluşturuyor ve hayvanlara, değişen mevsimlere uyum sağlama zamanının geldiğini gösteren bir işaret sunuyor" diyor.

"Sıcaklığın uyku üzerindeki etkisi epey yüksek olabilir. Bazı hayvanlar bütün bir mevsimi uyuyarak geçirmeye karar veriyor. Kış uykusuna yatan ayıları düşünün. Fakat sıcaklık ve beyindeki uyku merkezleri arasındaki bu etkileşime aracılık eden özel beyin devreleri hala pek bilinmiyor."

Gallio, meyve sineklerinin "Neden uyuyoruz?" ve "Uyku beyne ne yapıyor?" sorularının cevabını bulabilmek için iyi bir model olduğunu düşünüyor. Çünkü sineklerin uyumadıkları zaman insanlar gibi içgüdülerine direnmeye çalışmadıklarını belirtiyor.

Bilimsel araştırmalarda sık sık kullanılan meyve sinekleri, insanlarla kurdukları yakın ilişkiler sayesinde bütün gezegene yayılmışlar. Sineklerin ve pek çok insanın sevdiği sıcaklıklığın aynı olması da tesadüf ya da şaşırtıcı değil.

Düşük sıcaklıklar üzerinde yapılan çalışmanın sonuçlarına göre yaptıkları tahmin doğru çıkan araştırmacılar, ısıyla ilgili bilgi alan beyin nöronlarının uykuyu düzenleyen daha büyük bir sistemin parçası olduğu kararına varmışlar.

Soğuk devreye paralel giden sıcak devre aktif olduğunda, gün ortasında uyumayı teşvik eden hedef hücreler daha uzun süre faaliyette kalıyor. Bu durum, sinekleri günün en sıcak kısmından uzak tutan öğlen uykusunda artış meydana gelmesiyle sonuçlanıyor.

Kaynak