Sürgünde geçen 80 yıl: Ahıska Türkleri

1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı sonrasında imzalanan antlaşma ile Gürcistan, Osmanlı egemenliğinden çıkarak Rusya'ya bırakıldı.

Bu antlaşma, Gürcistan'ın Türkiye sınırına yakın bölgelerinde yüzyıllardır yaşamış olan Ahıska Türkleri için yeni bir dönemin başlangıcı oldu.

Çarlık Rusya'nın bölgedeki Müslüman Ahıska Türkleri üzerindeki zamanla artan baskısı, Rusya'da yaşanan Bolşevik Devrimi'nden sonra da devam etmişti.

SSCB'nin Ahıska Türkleri üzerindeki baskısı, soyadlarını değiştirme, sınırlara asker yerleştirme ve önde gelen Türk aydınlarını sebepsiz tutuklayarak kaybetme şeklinde devam etmişti.

Bir gecede sürgün edildiler

Stalin'in emriyle bir gece ansızın gelen haber üzerine doğup büyüdükleri vatanlarından zorla terk ettirilen Ahıska Türkleri, "ölüm katarı" olarak adlandırılan hayvan vagonlarına istiflenerek bilinmez bir yolculuğa çıktı.

Yine Sovyetlerin iç bölgelerine gönderilen 90 bin ile 117 bin civarında Ahıska Türkü'nün birçoğu yolda hastalıktan, açlıktan yaşamını yitirdi. Ayrı ayrı bölgelere dağıtılan Ahıska Türkleri yıllarca birbirinden haber alamadan yaşadı.

Ana vatanlarından koparılan ve gittikleri yerde hayatta kalan Ahıskalıların torunları bugün Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Azerbaycan, Rusya Federasyonu, Ukrayna, ABD ve Türkiye’de yaşamlarını sürdürüyor.

1944'te sürgün edilen Kafkas halklarından hiçbir şekilde yurtlarına dönüş yapamayanlar ise Ahıskalılar oldu.

Yüz bini aşkın insan sürgün edildi

Sayıları 100 bini bulan Ahıska Türkü, Orta Asya’nın çeşitli bölgelerine zorla sürgün edildi.

Tren vagonlarına üst üste bindirilen bu insanlar, haftalarca süren ve insafsız şartlarda geçen yolculuk boyunca açlık, soğuk ve hastalıklarla mücadele etti.

Bu zorlu sürgün sırasında yaklaşık 17 bin Ahıskalı hayatını kaybetti.

Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan gibi bölgelere dağıtılan hayatta kalan Ahıska Türkleri, yeni yerleşim yerlerinde de büyük acılarla karşılaştı.

Salgın hastalıklar ve yetersiz beslenme, 30 bin Ahıskalının daha yaşamını yitirmesine neden oldu.

Sovyet yönetimi, Ahıskalıların şehirlere yerleşmesini yasakladı ve onları sıkı kurallarla kontrol altında tuttu.

Bulundukları yerlerden izinsiz ayrılmaları kesinlikle yasaktı; bu yasağı ihlal edenler, aileleriyle birlikte 25 yıllık Sibirya sürgünü cezasına çarptırıldı.

Sovyet çalışma kamplarında, kadın, çocuk ve yaşlılar dahil herkes en ağır işlerde çalıştırıldı ve ağır eziyetlere maruz bırakıldı.

Bu acılar, Ahıska Türklerinin zihinlerinde ve kalplerinde 80 yıldır tazeliğini koruyor ve geri dönme umuduyla yaşamaya devam ediyorlar.

Günümüzde, yaklaşık 600 bin Ahıska Türkü dünyanın dört bir yanında vatanlarına duydukları özlemle yaşamlarını sürdürüyor.