The Middle East Institute: İsrail'in saldırıları, iki devletli çözüme desteği artırdı!

ABD merkezli düşünce kuruluşu The Middle East Institute'te, İsrail'in artık 40 gününü geride bırakan işgal girişiminin olası sonuçlarının değerlendirildiği bir analiz yayınlandı.

İsrail'in saldırılarının, neredeyse dünya gündeminden düşen iki devletli çözüm planını yeniden gündeme getirdiği belirtilen analizde, dünya çapında Filistin devletine yönelik yaygın bir desteğin ortaya çıktığı tespiti yapıldı.

İşte The Middle East Institute'de yayınlanan analiz:

ABD Başkanı Joe Biden Gazze'de silahlar sustuğunda statükoya geri dönülemeyeceği konusunda ısrar etti ve İsrail-Filistin çatışmasında iki devletli bir çözümün uygulanabilirliği konusundaki tartışmaları yeniden canlandırdı.

Ancak Hamas'ın 7 Ekim'de İsrail'e karşı yaptığı saldırı ve İsrail'in Gazze'yi bir aydan fazla bir süredir ayrım gözetmeksizin bombalaması, çatışmanın çözümüne yönelik gerçekçi çabaları büyük olasılıkla geciktirdi.

Sonuç olarak uluslararası çabalar, ilk etapta ateşkesin sağlanması ve harap olmuş Filistin topraklarının yönetimine ilişkin geçici düzenlemelere odaklanacaktır.

İsrail-Filistin bölünmesinin her iki tarafında da ötekine yönelik algıların sertleşmesi ve en yıkıcı insani duyguların yönlendirdiği bir savaş, yakın gelecekte uzlaşma içeren bir barıştan bahsetmeyi imkansız kılmasa bile zorlaştırıyor.

Dahası, çatışmanın çözümüne dair her türlü konuşma, İsrail tarihinin en aşırı milliyetçi ve aşırı muhafazakâr Başbakanı Binyamin Netanyahu ve hükümetinin siyasi geleceğine ve Filistinli aktörlerin beklentilerine bağlı olacaktır.

İsraillilerin çoğu, 7 Ekim'de Hamas'ın Yahudi devletinin savunmasını aşmasına izin veren İsrail istihbaratı ve askerinin başarısızlığından Netanyahu'yu sorumlu tutarken, birçok kişi savaş sona erdiğinde Netanyahu'nun siyasi geleceğinin kısa ömürlü olmasını bekliyor.

Ancak Netanyahu'nun siyasi hayatının bitmesi, yerine İsrail'in uzun süredir devam eden politikalarını tersine çevirmeye ve Filistinlilerle adil bir anlaşma müzakere etmeye hevesli, sevgi dolu bir hükümetin geçeceği anlamına gelmiyor.

Netanyahu'nun savaş kabinesinin bir üyesi olan ve başbakanın olası halefi olarak lanse edilen Benny Gantz, İsrail'in 1967 öncesi sınırlarına dönülmesini reddetti ve Filistinlilerin bir devlete değil bir "varlığa" sahip olmaları gerektiğinde ısrar etti.

İsrail ,1967 savaşı sırasında Batı Şeria, Gazze, Doğu Kudüs ve Golan Tepelerini ele geçirdi. İsrail, 2005 yılında Gazze'den çekildi, ancak Mısır'ın desteğiyle 2007 yılından bu yana bölgeyi abluka altında tutuyor.

Pek çok kişi, uluslararası toplumun İsrail'in yanı sıra bağımsız bir Filistin devletinin kurulmasını içeren iki devletli bir çözüme verdiği neredeyse evrensel desteğin, İran istisna olmak üzere, raf ömrünü tamamlamış bir kavrama sözde hizmet etmekten ibaret olduğuna uzun zamandır inanmaktadır.

İsrail'in iki devletli çözümün uygulanabilirliğini engellemeye yönelik uzun süredir devam eden politikaları ve Filistinlilerin Hamas ile Batı Şeria'da Devlet Başkanı Mahmud Abbas'ın iktidar partisi El Fetih arasındaki uçurumu kapatarak birleşik bir cephe oluşturamamasının ötesinde, işgal altındaki Filistin topraklarında yaklaşık 750.000 yerleşimcinin yaşadığı İsrail yerleşimlerinin bağımsız bir Filistin devleti fikrini uygulanamaz hale getirdiği yaygın olarak görülüyor.

Hamas'ın saldırısı ve İsrail'in buna verdiği yanıtın İsrail ve Filistin'in gelecekteki müzakere pozisyonlarını sertleştirmesi muhtemel.

İsrail'in, barış görüşmelerine samimi bir şekilde katılmaya karar vermesi halinde, askerden arındırmayı ve Filistin'in güvenlik işlerinde söz sahibi olmayı talep edeceği kesindir. Bu durum Filistinliler için kabul edilemez olabilir. Hamas'ın Gazze savaşını fiziksel olarak atlatıp atlatmadığından bağımsız olarak, Batı Şeria'da grubun ilkelerinden en azından biri olan İsrail ile bir anlaşma sağlanana kadar silahlı mücadeleye destek artıyor.

Hamas'ın kendisine verilen destek de öyle. Gazze savaşının, çatışmalardan önce zaten düşüşte olan Hamas'a olan desteği daha da zayıflatıp zayıflatmayacağı ise daha az açık.

Bununla birlikte Filistinlilerin, çatışmayı sona erdiren bir barış anlaşmasının parçası olarak İsrail'i tanıyan bağımsız bir Filistin devletine yönelik yaygın destekten geri adım atması pek olası değil.

Çatışmanın iki devletli çözümüne verilen destek, Hamas'ın bir Filistin devletinin en iyi ihtimalle İsrail ile uzun vadeli bir ateşkesi kabul edebileceği, ancak tarihi Filistin'in tamamı üzerindeki hak iddialarından vazgeçmeyeceği yönündeki ısrarıyla keskin bir tezat oluşturuyor.

Tüm bunlar, ABD'nin, İsraillilere ve Filistinlilere müzakere masasına dönmeleri için ciddi bir baskı yapacağına ve görüşmelerin sonuç odaklı olmasını sağlayacağına dair şüpheleri artırıyor ve Biden'ın iki devletli çözüm tartışmasını yeniden canlandırmasını etkiliyor.

İsrailli eski bir asker olan, Yitzhak Rabin ve Ehud Barak hükümetlerine Filistinlilerle müzakereler konusunda danışmanlık yapan ve aynı zamanda bir akademisyen olan Shaul Arieli tarafından yapılan bir çalışma, iki devletli bir çözüme ulaşmanın önündeki temel engelin yerleşimlerden ziyade siyasi irade eksikliği olduğunu öne sürüyor.

Ariel'in araştırması, Batı Şeria'ya yayılmış çok sayıda yerleşime rağmen İsrailli yerleşimcilerin yüzde 80'inin İsrail'in 1967 öncesi sınırına yakın Batı Şeria topraklarının yaklaşık yüzde dördünde yaşadığı sonucuna varmıştır. 

Ariel, yüzde 80'lik kesimin Batı Şeria'daki topraklarını sınıra yakın İsrail topraklarıyla takas ederek İsrail'de ikamet etmeye devam edebileceğini öne sürdü.

“Yerleşimcilerin” geri kalan yüzde 20'si ise toparlanıp İsrail'e taşınmak ya da Filistin yönetimi altında yaşamak arasında bir seçim yapmak zorunda kalacak.

Aureli bir mesajında;

değerlendirmeside bulundu.