Türkiye Türkmen gazını Azerbaycan üzerinden taşıyacak

Avrupa Rus gazına alternatif ararken Türkiye, Hazar Bölgesi ötesindeki Türkmenistan gazının Azerbaycan üzerinden Türkiye'ye geçiş olasılığını inceliyor.

Üç alternatifte de Türkiye'nin şu anda yalnızca Azerbaycan gazını taşıyan ve kuzeydoğu Türkiye'den Yunanistan sınırına uzanan TANAP doğalgaz boru hattını kullanılacak.

Ankara'nın hamlesi, Avrupa Birliği'nin Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmesinin ardından yeni gaz tedariki sağlama çabalarından kaynaklanmış gibi görünüyor. Avrupa'nın Rusya'ya yönelik yaptırımlarına yanıt olarak Rusya, Avrupa'ya enerji tedarikini keserek misilleme yaptı ve kıtada ciddi gaz kıtlığı korkuları yarattı.

TANAP boru hattı, Azerbaycan gazını Türkiye üzerinden Yunanistan'a taşıyan tek boru hattıdır. Buradan Arnavutluk, Bulgaristan ve İtalya'ya ve oradan da Orta Avrupa pazarlarına gaz taşıyan TAP boru hattına bağlanıyor.

TANAP boru hattının yılda yaklaşık 15 milyar metreküp yedek kapasitesi varken, TAP boru hattının yılda yaklaşık 10 milyar metreküp yedek kapasitesi bulunuyor. Brüksel, bu kapasitenin Avrupa'ya daha fazla gaz taşımak için kullanıldığını görmek istiyor.

1999 yılında Türkiye, Shell, Bechtel ve GE konsorsiyumu tarafından Türkmen gazını Hazar Denizi'nden Azerbaycan ve Gürcistan üzerinden hem Türkiye hem de Avrupa pazarlarına tedarik edecek büyük bir boru hattı için önerilen bir projeyi destekledi. Ancak Azerbaycan'ın kendi önemli gaz rezervlerinin bulunmasının ardından projeden vazgeçildi.

Tartışılan gazın hacminin belirtilmemesine ve bireysel alternatifler hakkında daha fazla ayrıntı vermemesine rağmen, üç seçeneğin doğası oldukça açık.

Gerekli olacak muazzam yatırım ve uzun geliştirme süresi göz önüne alındığında bu proje büyük olasılıkla geçen yıl ABD merkezli Trans Caspian Resources (TCR) tarafından önerilen boru hattını işaret ediyor.

Bu proje, şu anda bir Türkmen petrol sahasından çıkan gazı Azerbaycan'ın ACG petrol ve gaz sahasına taşımak için Hazar'ın merkezinden geçen 48 millik bir boru hattının inşasını öngörüyor ve buradan mevcut boru hatlarıyla kıyıya aktarılabiliyor.

ABD'nin eski Türkmenistan büyükelçisi Allan Mustard'ın eş başkanlığını yürüten TCR, boru hattının yılda 10 ila 12 milyar metreküp gaz taşıyabileceğini belirtiyor.

Bununla birlikte diğer bir seçenek de; boru hattı inşaa etmeden, gazın Hazar'ın karşı taraflarında LNG sıvılaştırma ve yeniden gazlaştırma terminalleri inşaa etme yoludur. Bunun maliyeti yaklaşık 10 milyar doları bulabilir. Hazar'da henüz olmasa da, dünyanın bazı bölgelerinde halihazırda kullanılan bu yöntem oldukça sağlıklı ilerliyor.

Mevcut krizin başlangıcından bu yana, Azerbaycanlı yetkililer Avrupa'nın Bakü'ye gaz ihracatını artırma çağrılarına desteklerinde açıkladılar. Ancak bugüne kadar Azerbaycan'ın ilerisindeki coğrafyalardan gaz akışının sağlanmasını dile getirmediler.

Ancak Haqqin uzmanlarından Farhad Mammadov, Azerbaycan'ın Avrupa'ya ihracatının Brüksel'in aradığı seviyelere çıkarmak için yeterli doğalgaza sahip olmadığını bu nedenle Türkmenistan seçeneğinin iyi bir alternatif olduğunu belirtiyor.

Mammadov analizinde;

ifadelerini kullanıyor.

Mevcut jeopolitik koşullar göz önüne alındığında Türkmen gazının bu planlar dahilinde Avrupa'ya taşınması fikri iyi bir alternatif olarak görünse de gerçekçi olup olmadığı uzun süre tartışılacak gibi görünüyor.

Eurasianet tarafından yayımlanan analiz gdh.digital tarafından çevrilmiştir.