Ukrayna için en iyi savaş uçağı seçeneği hala Gripen

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Fransa'nın bu yaz başlayacak bir programla pilotlara savaş uçaklarını nasıl uçuracaklarını öğrettikten sonra Kiev'e Mirage savaş uçaklarını vereceğini duyurdu.

Paris'in jetleri tedarik etmek için diğer ülkelerle bir koalisyon kuracağını ve Ukrayna'nın yıl sonuna kadar bu uçakları uçurabileceğini de sözlerine ekledi.

Macron'un açıklaması, Ukrayna'nın, Kiev'in ilk Batılı savaş uçağı olacak Amerikan yapımı F-16'ların yakın zamanda gelmesini sabırsızlıkla beklediği bir dönemde geldi.

Dört NATO ülkesi bu savaş uçaklarını gönderme sözü verdi.

Mirage 2000-5, tıpkı F-16 gibi, Ukrayna'nın eskiyen Sovyet dönemi savaş uçaklarından oluşan filosuna bazı ek kabiliyetler kazandıracak iyi bir dördüncü nesil savaş uçağı.

Ancak her iki uçak da mevcut savaş alanı koşulları göz önüne alındığında Kiev için en uygun uçak değil.

Yeni nesil sistemler tartışma konusu bile değilken, Ukrayna için en uygun uçak İsveç'in JAS 39 Gripen'i olmaya devam ediyor.

Ancak bu uçağa da en azından şimdilik ulaşılamıyor.

Mirage, Fransız şirketi Dassault Aviation tarafından üretilen çok rollü, delta kanatlı dördüncü nesil bir savaş uçağıdır.

Bu uçaklardan 1970'lerin sonunda tasarlandığından bu yana yaklaşık 600 adet üretilmiştir ve şu anda Yunanistan ve Tayvan da dahil olmak üzere az sayıda ordu tarafından işletilmektedir.

F-16 gibi Mirage 2000'ler de Orta Doğu ve Balkanlar'daki çatışmalarda uçmuş, savaşta kendini kanıtlamış uçaklardır.

Fransa'nın Ukrayna'ya göndermeyi taahhüt ettiği 2000-5 varyantı ilk kez 1990 yılında uçtu ve uçağın önceki versiyonlarına kıyasla geliştirilmiş bir radar sistemine sahip.

Jet, havadan karaya ve havadan havaya füzelerin yanı sıra lazer güdümlü bombalarla da donatılabiliyor.

Macron, Fransız yayıncılara yaptığı açıklamada pilot eğitiminin bu yaz başlayacağını ve Fransa'da gerçekleştirileceğini söyledi.

Programın tipik olarak yaklaşık beş ila altı ay sürdüğünü ve açıklanmayan sayıda Mirage jetinin bu eğitimin tamamlanmasının ardından Ukrayna'ya transfer edileceğini söyledi.

İngiltere merkezli Royal United Services Institute düşünce kuruluşunda hava gücü ve teknoloji uzmanı olan Justin Bronk Business Insider'a yaptığı açıklamada, normal şartlar altında Fransız Mirage 2000-5'in Ukrayna gibi bir ülke için son derece uygun olacağını ancak şu anda durumun böyle olmadığını söyledi.

Bronk, Mirage 2000-5'in etkinliğinin esas olarak, Kiev'in F-16'larıyla kullanabileceği AIM-120 AMRAAM varyantlarından çok daha kısa bir menzile sahip olan MICA görüş ötesi menzilli havadan havaya füze ile sınırlı olduğunu söyledi.

Bronk, AMRAAM'ın cephe hatlarına yakın Rus hava tehditlerine karşı zaten yetersiz bir araç olduğunu, çünkü Moskova'nın zorlu kara konuşlu karadan havaya füze sistemlerinin Ukrayna savaş uçaklarını nispeten alçak irtifalarda uçmaya zorladığını ve füzelerinin etkinliğini sınırladığını söyledi.

Ukrayna'ya havadan havaya menzili daha da kısa olan başka bir Batılı savaş uçağı almak için kaynak yatırımı yapmak bu ikilemi mutlaka iyileştirmeyecektir.

Mirage, Fransız yapımı SCALP-EG gibi güçlü uzun menzilli seyir füzeleri taşıyabilir, ancak bunlar da Ukrayna'nın mevcut savaş filosundan fırlatılabilir ve zaten büyük bir etki için kullanılmıştır.

Bronk ayrıca, savaş uçağı gibi karmaşık bir sistemi kullanma ve bakımını yapma konusunda hızlı bir şekilde eğitilebilecek Ukraynalı pilotların da son derece sınırlı sayıda olduğunu söyledi.

Bu kişilerin birçoğu halihazırda Avrupa ve ABD'deki tesislerde F-16 eğitimi alıyor.

Mitchell Havacılık ve Uzay Araştırmaları Enstitüsü'nün yönetici direktörü Doug Birkey BI'ya yaptığı açıklamada Mirage'ın Ukrayna'nın F-16'dan elde ettikleriyle eşit düzeyde "eski bir kabiliyet" olduğunu söyledi.

Bazı NATO ortakları, odağı uçaklar arasında bölmek, yeni tedarik hatları ve bakım süreçleri yaratmak ve kaynakları başka yöne kaydırmak yerine, F-16'ya bağlı kalmanın daha mantıklı olabileceğini savunuyor.

F-16 gibi, Fransız savaş uçağının etkinliğinin de nihayetinde nasıl kullanıldığına ve Kiev'in Rus topraklarında saldırıp saldıramayacağına bağlı olacağını söyledi.

Geçtiğimiz ay Macron Ukrayna'nın Batı silahlarını kullanmasına izin verilmesi gerektiğini söylemişti ki bu daha fazla NATO ülkesinin benimsediği bir tutum.

Birkey, "Büyük ölçüde savunmaya sıkışıp kaldığınızda kazanmaya çalışmak ve kampanyada başarılı olmak çok zor," dedi.

Bronk gibi hava harp uzmanları Ukrayna'daki çatışma boyunca Ukrayna kuvvetleri için en uygun Batılı savaş uçağının İsveç'in JAS 39 Gripen'i olacağını savundu.

İsveçli savunma ve havacılık firması Saab tarafından üretilen Gripen, 1980'lerden bu yana üretimde olan 4,5 nesil çok rollü bir savaş uçağıdır.

İsveç savaş uçağı, NATO'da olmanın avantajlarına sahip olmadan ve çok tehlikeli bir karadan havaya füze tehdidiyle karşı karşıya kalmadan Rusya'ya karşı dağınık bir savaş gücü fikri ile tasarlandı.

Esasen, tam da Ukrayna'nın savaştığı koşullar için tasarlandı.

İsveç'in Gripen'i uzmanlar tarafından son derece yetenekli, etkili ve verimli bir avcı uçağı olarak değerlendirilmektedir.

Kullanımı nispeten ucuz, bakımı kolay ve kalkış ve iniş için diğer bazı uçaklardan daha az pist alanı gerektiriyor.

Jet aynı zamanda Rus uçaklarındaki radarlara ve kara konuşlu hava savunma sistemlerine karşı koyabilmek için özel olarak tasarlanmış gelişmiş elektronik harp yeteneklerine sahiptir.

Ayrıca Gripen, havadan karaya çeşitli füzeler ve bombaların yanı sıra daha uzun menzilli havadan havaya füzelerle de donatılabilir.

Bu füzeler arasında, 80 mile kadar menzili ile Fransız MICA'sından ve hatta bazı Rus silahlarından çok daha uzun menzil sağlayan Meteor havadan havaya füzesi de bulunmaktadır.

F-16 ve Mirage ile karşılaştırıldığında Gripen, operasyonel gereksinimler açısından - özellikle maliyet ve bakım söz konusu olduğunda - çok daha esnektir ve kaynak açısından daha verimlidir.

İsveç uçağının dezavantajları ise henüz muharebe görmemiş olması ve Avrupa genelinde mevcut olan F-16 ve destek sistemlerinin aksine bulunabilirliğinin oldukça sınırlı olması.

İsveç daha önce Ukrayna'ya Gripen göndermeyi düşünmüştü ancak Kiev'in F-16'ya odaklanabilmesi için bu düşünceler kısa süre önce askıya alındı.

Ancak Fransa'nın Mirage gönderme niyetini açıklaması bu gerekçeyle çelişiyor gibi görünüyor.

Bronk, "O zaman neden Ukrayna'nın gereksinimleri için daha az etkili ve Gripen'den her yönden daha az uygun olan F-16 olmayan başka bir savaş uçağı tedarik ediliyor, biraz garip görünüyor" dedi.

Ukraynalı yetkililer uzun süredir Batı'nın savaş uçağı tedarik etmesi için bastırıyor ve her türlü dezavantaja rağmen hem F-16 hem de Mirage vaatlerinden duydukları memnuniyeti kamuoyu önünde dile getiriyorlar.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelenskyy Cuma günü Fransa Ulusal Meclisi'nde yaptığı konuşmada Mirage'ları kastederek "Fransız savaş uçakları - Ukraynalı pilotların kontrolünde Avrupa'nın daha güçlü olduğunu kanıtlayacak parlak savaş uçakları" dedi.

Ancak bu uçaklar gelene kadar Ukrayna'nın Sovyet döneminden kalma filosuyla idare etmeye devam etmesi gerekecek.

Kiev için Batı'dan gelecek her türlü teslimat, uçağın tipi ne olursa olsun değerli olabilir.

Birkey, "Alabilecekleri en iyi savaş uçağı, alabilecekleridir," diyor.

"Bu hala geçerli."

Fransa'nın Mirage savaş uçakları gönderme planlarını açıklaması, Rusya'nın kuzeydoğu Harkiv bölgesindeki yeni saldırısının ardından Kiev'in ortaklarının ülkeye desteklerini artırmasıyla birlikte geldi.

Macron Perşembe günü ayrıca 4,500 Ukraynalı askerden oluşan bir tugayı eğitme ve donatma planlarını da açıkladı ki bu önemli bir gelişme ve önceki bazı eğitim programlarından kayda değer bir kopuş olacak.

Bronk, "Ukrayna'nın şu anda karşı karşıya olduğu en büyük sorunlardan biri eğitim kapasitesinin, özellikle de bölükler ve daha küçük birlikler yerine taburlar ve tugaylar gibi daha büyük birlikler düzeyinde eğitim verme kapasitesinin eksikliğidir" dedi.

Bronk, az sayıda asker için çok sayıda kısa kurslar sunmak yerine - ki bu strateji geçen yaz Kiev'in başarısız karşı saldırısı sırasında sınırlarını gösterdi çünkü subay üretmedi - Fransız planının Ukraynalı birliklerin standart ekipmanlarla birleşik bir oluşum olarak eğitilmesi için bir yol sunduğunu söyledi.

Bronk sözlerine şöyle devam etti:

"Bu, uzun vadeli desteği arttırmak ve istikrara kavuşturmak için inanılmaz derecede faydalı ve iyi düşünülmüş bir yol. Bu gerçekten potansiyel olarak etkili."