Ukrayna'da düşürülen Rus İHA'larında ABD ve Avrupa menşeli elektronik bileşenler bulundu
2017 yılının başlarında, Rusya destekli ayrılıkçılarla savaşan Ukrayna kuvvetleri, Ukrayna'nın doğu kanadında gözetleme yapan bir insansız hava aracını düşürdü.
Düşürülen bu insansız uçak, bir Rus askeri insansız hava aracının tüm dış özelliklerine sahipti. Ancak araştırmacılar bu insansız hava aracının iç donanımlarını incelediğinde, yarım düzine Batılı şirket tarafından üretilen elektronik bileşenlerle karşılaştılar.
Yapılan incelemeye göre; motor bir Alman şirketinden, navigasyon ve kablosuz iletişim için kullanılan bilgisayar çipleri ABD'li tedarikçilerden, harekete duyarlı çipler bir İngiliz şirketinden ve diğer parçaların da İsviçre ve Güney Kore'den alındığı ortaya çıktı.
İngiltere merkezli Conflict Armament Research (CAR) grubundan bir araştırmacı olan Damien Spleeters,
“Tek bir ürün içerisinde, tüm bu bileşenleri üreten farklı ülkelerin olduğunu görmek gerçekten şaşırtıcı”
ifadelerini kullanıyor.
Avrupa Birliği ve Almanya tarafından finanse edilen bir raporda olaya dair bulguları özetleyen Spleeters hazırladığı raporda; "Eğer bu parçalar olmasaydı, Rusya'nın dronları üretmesi ve çalıştırması kesinlikle çok daha zor olurdu." tespitine yer veriyor.
Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmesi olasılığına karşı üzerine gerilim tırmanırken, ABD'li yetkililer Rusya'yı yabancı yapımı bilgisayar çipleri ve elektronik cihazlardan yoksun bırakmak için tasarlanmış ticari yaptırımlar üzerinde çalışıyor. Spleeters'ın hazırladığı bu rapor, böyle bir yasağın Rus Ordusu'na ne kadar derinden zarar verebileceğini ortaya koyuyor.
Rusya, bilim adamları ve bilgisayar korsanları ile tanınıyor. Ancak büyük ölçüde ithalata dayalı olarak kendi elektronik veya bilgisayar donanımını üretiyor.
Conflict Armament Research 'ün tespit ettiği drone bileşenlerinden bazıları, işlerini takip etmesi zor olabilecek belirsiz aracılar ve küçük ticaret şirketleri aracılığıyla Rusya'ya gitti.
Dahası, Londra merkezli yarı iletken araştırma firması Future Horizons'un Genel Müdürü Malcolm Penn, Rus Ordusu'nun ihtiyaç duyabileceği nispeten küçük miktarların, gizlice transfer edilebileceğine dikkat çekiyor.
Penn;
"Yalnızca 500 veya 1.000 gibi küçük sayıda ürün istiyorsanız, bunlara kolayca ulaşabilirsiniz ve transferinin durdurulması çok zor. Örnek olarak Soğuk Savaş boyunca teoride Sovyetler Birliği'ne hiçbir ihracat yapılmadı ama durum onları bir şeyler almaktan alıkoymadı."
açıklamasında bulunuyor.
Bir başka engel ise Rusya'nın 'joker kartı' olan Çin'dir. Conflict Armament Research, incelediği insansız hava aracının çip yapısının Batılı tedarikçilerin daha baskın olduğu 2013 ile 2016 yılları arasında yapıldığını tahmin ediyor. Teknoloji uzmanları, Çin'in o zamandan beri çok daha büyük bir elektronik bileşen üreticisi haline geldiğini ve herhangi bir engelleme girişimine uyma olasılığının düşük olduğunu belirtiyor.
Rusya, sözkonusu bilgisayar çiplerini tedarik etmek için Asya ve Batı ülkelerine güveniyor. Birleşmiş Milletler ticaret verilerine göre, Rusya'nın 2020 yılında bu malların ithalatı 38 milyar doları aştı.
1990'ların başında bazı tesisleri ziyaret eden Penn'e göre, Sovyetler Birliği'nde çoğunlukla askeri kullanım için çipler üreten çeşitli küçük yarı iletken fabrikaları vardı. Ancak Sovyetlerin dağılması, Rusya'yı yüksek teknolojili endüstrilerin ve imalatın gelişmesini engelleyen uzun bir kargaşa dönemine itti.
Virginia merkezli araştırma grubu CNA'da Rus askeri analist olan Sam Bendett,
"Rusya'daki mikro elektronik endüstrisi 1990'larda tamamen yok oldu. Bu dönemden sonra küresel pazarda yaygın olarak bulunan bu teknolojileri ithal etmek daha kolay olarak düşünüldü.”
açıklamasında bulunuyor.
Bendett ayrıca, son yıllarda Rus savunma üreticilerinin insansız hava araçları ve bileşenleri de dahil olmak üzere yüksek teknolojili askeri teçhizatın bazı yerli üretimini canlandırdıklarını iddia ettiklerini belirtiyor.
Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa Birliği, Rusya'ya savunma ile ilgili elektronik ihracatlarını zaten kısıtlıyor ve son yıllarda bu kuralları sertleştirdi. Yine de Rus ağları bu engelleri aşmanın yollarını buldu. Örnek olarak 2015 yılında ABD'deki birkaç Rus ajanı, yüksek teknoloji çiplerini Rus askeri ve istihbarat teşkilatlarına yasadışı olarak ihraç etmek için kurdukları Teksas merkezli bir şirketi kullanmaktan dolayı federal suçlamalardan mahkum edildi.
ABD dünya çapındaki birçok ülkeyi Rusya'ya olan çip ihracatını kesmeye zorlayabilir. Analistler, Çin ve Tayvan'dakiler de dahil olmak üzere dünya çapındaki çoğu çip fabrikasının üretim süreçlerinde ABD üretim araçlarını veya yazılımlarını kullandığını belirtiyor.
Washington Post'un kısa süre önce yönetim yetkililerine dayandırdığı habere göre, ABD yasağı Rusya'nın askeri ve yüksek teknoloji sektörleriyle sınırlayabilir veya daha geniş bir şekilde uygulayabilir. Bu durum da Rus vatandaşlarını bazı akıllı telefonlardan, tabletlerden ve video oyun konsollarından potansiyel olarak mahrum bırakabilir .
Conflict Armament Research, araştırdığı insansız hava araçlarının Rusya'nın 2014'ten beri ayrılıkçı bir savaşı körüklediği doğu Ukrayna'daki keşif görevlerinde kullanıldığını belirledi .
Ukrayna güvenlik servislerinin daveti üzerine, Conflict Armament Research askeri uzmanlarından Spleeters, 2017'de vurulan bu drone'u incelemek için 2018'in sonlarında Kiev'e gitti.
Spleeters düşürülen bu uçağı parçalarına ayırdı ve fotoğraflarını çekti. Parçaların nereden geldiğini belirlemeye yardımcı olabilecek seri numaraları ve işaretleri tespit etti. Ve ardından bileşen tedarikçileri ile temasa geçti.
Conflict Armament Research çipleri, bir İngiliz firmasının Ağustos 2012'de bir Rus sivil elektronik distribütörüne sattığını ve UPS aracılığıyla gönderdiğini belirledi. Conflict Armament Research raporuna göre, Rusya'daki alıcı bu ürünleri Rusya'daki bir eğitim kurumu için satın almış olarak görünüyor.
Diğer yandan Hopkins merkezli tedarikçilerden biri olan Digi International, CAR'a kablosuz iletişim bileşenini Mart 2012'de ABD merkezli bir distribütöre sattığını, ancak CAR'a göre distribütörün nihai alıcıyı belirleyemediğini söyledi. Bildiri.
Digi International, The Post'a, ABD ihracat kontrol yasalarını ihlal eden herhangi bir yasaklı taraf sağlamadığından emin olmak için tüm satışları taradığını söyledi.
İsviçre ve İngiltere'deki diğer şirketler, Conflict Armament Research'e bileşenlerini işleyen tedarikçiler zincirini izleyemediklerini belirtti.
Drone'nun motorunun ise Almanya'da Frankfurt yakınlarındaki model uçaklar için parçalar yapan küçük bir şirketten çıktığı belirlendi. Bu üründe yine belirlenemeyen gizemli bir rotada seyahat etti.
Conflict Armament Research'e göre, benzer drone modelleri Rus birliklerinin veya paralı askerlerinin askeri harekata giriştiği ülkeler olan Suriye ve Libya'da kullanılıyor.
Benzer bir şekilde NATO üyesi Litvanya da, 2016 yılında kendi topraklarında düşen benzer bir İHA modelini inceledi ve Litvanya güvenlik servislerine göre bu modelde de yabancı yapım bileşenler ve Rus yazılımı bulunuyordu.
The Washington Post'da yayımlanan analiz gdh.digital tarafından çevrilmiştir.