gdh'de ara...

Yalnızlık beyne zarar veriyor

ABD Nörobilim Cemiyeti'nin yaptığı çalışmanın sonuçlarını sunan bilim insanları, bir ay boyunca yalnız bırakılan farelerin beyinlerinin bazı bölümlerindeki sinir hücrelerinde küçülme ve birçok değişim gözlemlendiğini bildirdi.

1. resim
14.01.2022

Benzer değişimlerin yalnız yaşayan insanların beyninde oluşup oluşmadığı bilinmiyor. Ancak bu değişim insan beyninde de gerçekleşiyorsa, araştırmanın sonuçları, zamanının çoğunu yalnız geçiren insanların sağlığıyla ilgili çıkarım yapmamızı sağlayabilir. ABD Michigan Üniversitesi'nden Nörobiyolog Huda Akil, yeni sonuçların diğer beyin sonuçlarıyla birlikte sosyal türler için izolasyonun zarar verici olduğunu açıkça gösterdiğini söylüyor. Ayrıca, yalnız kalmanın beynin temel yapısını değiştirdiği konusunda hiçbir şüphenin olmadığını da belirtiyor.

ABD Thomas Jefferson Üniversitesi'nden Nörobiyolog Richard Smeyne ve ekip arkadaşları, bu çalışma için içi labirentler, oyuncaklar ve tırmanacak şeylerle dolu geniş alanlarla fare nesilleri yetiştirdiler. Farelerin bir kısmı yetişkinliğe ulaştıktan sonra gruptan çıkarıldı ve bir ayakkabı kutusu boyutu kadar olan kafeslerin içine tek tek yerleştirildi.

Çalışmada, düzenin aniden değişmesinin beyinde değişikliklere yol açtığı gözlemledi. Sinir hücrelerinin boyutu, bir aylık izolasyondan sonra yaklaşık yüzde 20 oranında küçüldü. İzolasyonda kalan farelerin beynindeki bu küçülme oranı üç ay boyunca sabit kaldı.

Bir ay süren soyutlanma sürecinden sonra, farelerin nöronlarında ileti alan dendritler üzerinde nöral bağlantılardan sorumlu olan dendtritiklerde bir artış olduğu gözlemlendi. Dendritiklerde artış, genellikle olumlu bir şeye işaret eden bir değişikliktir. Araştırmacı Smeyne bu durumu, "Neredeyse beyin kendini kurtarmaya çalışıyor gibi" diyerek açıkladı.

Ancak üç ay sonra, dendritiklerdeki yoğunluk temel seviyelerine kadar geriledi. Bu izolasyonun, sürekli karşı karşıya kalındığında beynin kendini kurtaramadığının bir işareti olabilir. Smeyne, beynin iyileşmeye çalıştığını ancak başarılı olamadığını ve bunun sonucunda da beyindeki sorunların ortaya çıktığını belirtiyor.

Araştırmacılar, nöronların gelişmesini sağlayan BDNF adlı bir proteinde görülen azalmalar da dahil olmak üzere başka endişe verici sinyalleri de ortaya çıkardılar.

Stres hormonu kortizolün düzeyinde de değişiklikler gözlemlendi. İzole edilen farelerle, grup halinde yaşayan fareler karşılaştırıldı. İzole yaşayan farelerin nöronlarında hasarlı DNA'ların daha fazla olduğu tespit edildi.

Sinirsel değişikliklerin farelerin davranışlarıyla nasıl bir ilişki içerisinde olduğu bilinmiyor. İnsanlarda uzun süreli izolasyon, depresyon, anksiyete ve psikoza yol açabilir. Akıl yürütme, hatırlama ve yön konusunda problemler yaşanabilir.