Yunanistan ve GKRY, Ukrayna için AB dışından silah alınmasını engellemeye çalışıyor

Budapeşte'nin uzlaşmaz tutumu diplomatlar arasında, hareketsiz bırakılan Rus varlıklarının karlarından yakında yeni bir nakit akışı sağlandığında AB fonunun Macaristan'ın vetosundan nasıl korunabileceği konusunda tartışmalara yol açıyor.

AB dış politika şefi Josep Borrell Pazartesi günü öğleden sonra düzenlediği basın toplantısında Macaristan'la ilgili bir soru üzerine "Ukrayna'yı askeri açıdan desteklemek üzere kaynakları harekete geçirmek için onay bekleyen yedi yasal metin var" dedi.

"Bu gecikme insan hayatıyla ölçülebilir."

Macaristan Dışişleri Bakanı Peter Szijjarto Pazartesi günü erken saatlerde gazetecilere yaptığı açıklamada, Brüksel'deki bir toplantıda diğer AB dışişleri bakanlarının güçlü itirazlarına rağmen ülkesinin Ukrayna silahları için tüm finansmanı engellemeye devam ettiğini söyledi.

"Bu büyük bir kargaşaya neden oldu" diyen Szijjarto, Macaristan'ın boyun eğmesi için "büyük bir baskı" ile karşı karşıya kaldığını da sözlerine ekledi.

Szijjarto meslektaşlarının toplantıda bağırdıklarını ve sıra dışı konuştuklarını söyledi.

Macaristan, Ukrayna'ya bağışlanan askeri silahlar için fonun ödenmesini engellemeye devam ettiği sürece, Mart ayında 27 ülke arasında fonun milyarlarca dolarlık ek finansmanla genişletilmesine yönelik siyasi bir anlaşmaya rağmen, blok parayı Kiev'e yardım etmek için kullanamaz.

Macaristan, Ukrayna'ya yardım amacıyla Avrupa Barış Fonu'ndan sağlanacak 500 milyon avroluk üç ayrı fon dilimini bloke ediyor.

Buna ilaveten, Mart ayında AB üye ülkeleri, aracı reforme etmek ve Kiev'e daha istikrarlı bir destek sağlamak amacıyla Ukrayna'ya yönelik bir silah fonuna 2024 yılı için 5 milyar avro eklemeyi kabul etmişti. Yeni adıyla Ukrayna Yardım Fonu, Kiev'in topçu, özel mühimmat, insansız hava araçları ve hava savunmasının yanı sıra mayın temizleme gibi ölümcül olmayan alanlardaki en acil ihtiyaçlarını karşılamayı amaçlıyor.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelenskiy Pazartesi günü İspanya'yı ziyaret ederek Avrupalı müttefiklerine daha fazla askeri teçhizat sağlamaları için baskı yapmaya devam etti. Salı günü de Portekiz'i ziyaret etmesi planlanıyor.

Budapeşte'nin engellemeleri, AB fonunun Temmuz ayında dondurulan Rus varlıklarının karından 3 milyar avro kadar nakit para alması nedeniyle daha da büyük bir endişeye yol açıyor. Üye ülkelere geri ödeme yapmak yerine doğrudan kullanılacak olan bu paranın Ukrayna için silah alımını finanse etmesi bekleniyor.

Görüşmelerde yer alan ve isminin açıklanmaması koşuluyla konuşan üst düzey bir AB diplomatına göre, bu parayı Macaristan'ın vetolarından izole etmek ve Ukrayna'ya daha hızlı bir şekilde ulaştırmak için görüşmeler devam ediyor.

Görüşmeler hakkında bilgi sahibi olan kişilere göre, geçen hafta AB büyükelçilerinin katıldığı bir toplantıda Macaristan, Ukrayna'daki Macar şirketlerine yönelik negatif ayrımcılıkla ilgili endişeleri nedeniyle fon ödemelerine destek veremeyeceğini söyledi.

Görüşmeler hakkında bilgi sahibi diplomatlara göre Yunanistan ve GKRY de Mart ayında varılan anlaşmada AB dışından silahların fon aracılığıyla satın alınabileceğinin belirtilmesine rağmen yurtdışından alımların sınırlandırılması için baskı yapmaya devam ediyor.

Yine de Macaristan fonu tamamen engelleme konusunda yalnız.

Litvanya Dışişleri Bakanı Gabrielius Landsbergis Pazartesi günkü toplantı öncesinde gazetecilere yaptığı açıklamada, "Macaristan'ın şu anki pozisyonunun ne olduğu konusunda şeffaf olmalıyız" dedi ve kendi hesabına göre Ukrayna'ya ilişkin AB dosyalarının %41'inin Macaristan tarafından bloke edildiğini sözlerine ekledi.

Szijjarto, Macaristan'ın Rusya'ya yönelik olası bir 14. yaptırım paketine de karşı olduğunu, hatta Batılı ülke vatandaşlarının Ukrayna'da Ukraynalı askerleri eğitmesine izin verilmesine yönelik bir öneriyi tartışmaya açtığını söyledi.

Szijjarto, "Gittikçe daha çılgın fikirlerle ortaya çıkmaya devam ediyorlar ve ülkelerin çoğunluğu aksi yönde ikna edilemiyor" dedi.

Ukrayna ile katılım müzakerelerinin başlatılmasına yönelik bir önerinin bu hafta içinde AB büyükelçileri tarafından görüşülmesi beklenirken, diplomatlar Macaristan'dan daha fazla sürtüşme bekliyor.

Landsbergis, "Neredeyse tüm tartışmalarımız ve AB'nin ihtiyaç duyduğu çözüm ve kararlar tek bir ülke tarafından engelleniyor," dedi. "İşler çok ama çok ileri gitti."