Zengezur Koridoru'nun açılmaması yeni bir savaşa yol açar mı?
💢 Zengezur Koridoru neden açılmadı?
💢 Azerbaycan, Zengezur Koridoru'nu açmak için askeri güç kullanır mı?
💢 Azerbaycan milletvekilleri gdh.digital için değerlendirdi.
Azerbaycan ile Ermenistan arasında 10 Kasım 2020'de Rusya'nın arabuluculuğu ile imzalanan bildiride tüm yolların açılması gerektiği belirtilse de bugün bunu iki ülke arasında görmek mümkün değil.
Azerbaycan topraklarının işgalden kurtarıldığı dönemde Zengezur Koridoru'nun açılması ana hedeflerden biriydi. Koridorun açılması, Türk dünyası ve bölge ülkeleri için de hayati önem taşıyor. Bu Azerbaycan'ın ana hedeflerinden biri olmasına rağmen Ermenistan, Zengezur Koridoru'nun açılmasına karşı çıkıyor. Bu hem 10 Kasım bildirisinin ihlal edilmesi hem de iki ülke arasında kalıcı barışın sağlanmasının zorlaşması anlamına geliyor.
Zengezur koridoru neden açılmıyor?
Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Zangezur'dan Azerbaycan'a erişim izni verilebileceğini ama bunun koridor statüsünde olmayacağını söyledi. Bakü ise Zengezur'u koridor olarak kullanmak istiyor.
Azerbaycanlı siyasetçiler gdh'a yaptığı açıklamalarda Zengezur Koridoru'nun er ya da geç açılacağını söyledi. Azerbaycan Milletvekili Elşad Mirbaşiroğlu, Erivan'ın Zengezur'a yönelik sert tutumunun Rusya'ya karşı bir tavır olduğuna inanıyor.
Konuya ilişkin değerlendirmesinde Mirbaşiroğlu şunları söyledi:
Zengezur Koridoru'ndaki kontrolün Rusya Federal Güvenlik Servisi sınır muhafızları tarafından yapılması konusunda anlaşmaya varılmıştı. Ermenistan'ın bağımsız bir politika uygulama fırsatı da neredeyse yok. Böyle bir durumda Ermenistan'ın Batı'nın diktasıyla Zengezur Koridoru'nun açılmasını engellediğine inanıyorum. Yani bu öncelikle Rusya'ya yönelik bir adım. Bugünkü Ermenistan'ın tarihi Azerbaycan topraklarında yaratıldı. Azerbaycan toprakları ile kendi topraklarını mı genişletmek istiyorlar? Elbette bu kabul edilemez. Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in "O topraklara barışçıl bir şekilde döneceğiz" açıklaması da oldukça mühim. Biz, Zengezur'a barış içinde döneceğiz.
Azerbaycan'ın Zengezur Koridoru'nun sadece yol olmasını istememesinin sebebi ise söz konusu yolun serbest ekonomik bölge konseptini taşıyacak olması ve Ermenistan'a herhangi bir vergi ödenmeyecek olması. Nikol Paşinyan, 44 günlük savaşın sona ermesi için söz konusu belgeyi imzaladı ama bugün bunu yapmayı reddediyor.
Peki Azerbaycan Zengezur koridorunu zorla gerçekleştirebilir mi? Güney Kafkasya'da yeni bir savaş mı çıkacak?
Milletvekili Azer Badamov, Azerbaycan'ın kendi topraklarını korumaya devam edeceğine söylüyor. Ancak Bakü'nün Ermenistan topraklarına saygı duyduğu için Zengezur Koridoru'nun zorla açılmasının mümkün olmadığını vurguluyor.
Badamov'un konuya ilişkin görüşleri şöyle:
Zengezur Koridoru'nun açılması, bugün sadece Azerbaycan'ın meselesi değil. Çünkü Azerbaycan, bunu İran topraklarında yol statüsü olarak kullanabilir ama Zengezur Koridoru Rusya'nın, Türkiye'nin, Avrupa'nın ve Batı'nın da çıkarına. Azerbaycan'ın toprakları 114 bin kilometrekare. Ancak 1991 yılında SSCB'nin dağılmasından sonra bu alanlar 86,7 bin kilometre kareye düşürüldü. Artık tartışma konularından biri de sınırlandırma ve sınırlama için hangi haritaların kullanılacağı. Zengezur Koridoru'nun zorla açılması meselesi ise kesinlikle gerçekçi değil.
Azerbaycan milletvekili Müşfik Memmedli de Zengezur koridoruyla ilgilenen tüm ülkelerin Ermenistan'a baskı yapması gerektiğine dikkat çekti.
Memmedli, şu değerlendirmelerde bulundu:
Ermenistan, Bakü-Tiflis-Ceyhan boru hattının inşası ve sonrasındaki projelerde yapıcı adımlar atmış olsaydı, diğer komşu ülkeler gibi ekonomisini geliştirebilirdi. İkinci kez ayaklarına gelen cazip bir projeyi kaçırırlarsa büyük hata yaparlar. Cumhurbaşkanımızın açıklamalarında defalarca ifade edildi; Zengezur'a döneceğiz. Zengezur'a barış içinde döneceğiz. Biz Zengezur Koridoru'nu işbirliği koridoruna dönüştürmek istiyoruz. Ve herkes imzaladığı anlaşmalara uymak zorunda. Dolayısıyla bu anlaşmalardan doğan hükümler uygulamalı.
Azerbaycan, Zengezur Koridoru'na alternatif olarak İran üzerinden geçecek bir güzergah koridorunun inşasını da hayata geçirdi. Bu, Bakü'nün işleri şansa bırakmadığı anlamına geliyor. Ancak Zengezur Koridoru'nun açılması da mümkün görünüyor. Azerbaycan ile Ermenistan arasında sınırların belirlenmemesi ve barış anlaşmasının imzalanmaması ise çatışma riskini artırıyor. Azerbaycanlı siyasetçiler, Zengezur Koridoru'nun akıbetinin yıl sonuna kadar belli olacağını düşünüyor.