ABD savunma sanayii, üretim 'patlamasına' rağmen belirsizlikle karşı karşıya

Üç ülke için hazırlanan yardım paketleri, ABD'nin en büyük beş savunma grubu olan Lockheed Martin, RTX, Northrop Grumman, Boeing ve General Dynamics ile tedarikçilerinin silah üretimini arttırmak için yaklaşık 13 milyar dolar tahsis etti.

Ancak finansmandaki artışa rağmen savunma uzmanları, gelecekteki sözleşmelerle ilgili belirsizliğin, ABD'nin ya da müttefiklerinin silahlı kuvvetlerini tedarik etmek için gereken sürekli ve uzun vadeli büyümenin garanti olmadığı anlamına geldiği konusunda uyarıyor.

Bir düşünce kuruluşu olan Center for a New American Security'nin savunma programı direktörü Stacie Pettyjohn, füzeler ve mühimmatlar için "tam anlamıyla bir çılgınlık değil" ama "uzun zamandır ilk kez bu alanda sürekliliği olan önemli bir artış var" dedi.

Pettyjohn, yardım fonlarının "tek başına [tutarsız talep] sorununu çözmeyeceğini ya da uzun vadeli bir çözüm olmayacağını, çünkü bunların bir defaya mahsus yara bantları olduğunu" sözlerine ekledi.

Ukrayna'daki savaş, Batılı ülkelerin stoklarını Kiev'e bağışlaması ve kendi savunmalarını güçlendirmek ve stoklarını yenilemek için harekete geçmesiyle küresel silah talebini canlandırdı.

Ukrayna tasarısı, topçu, hava savunma mühimmatı, anti-drone sistemleri ve kritik mühimmat bileşenlerinin üretimini geliştirmek ve genişletmek için 5.4 milyar dolar ayırdı.

İsrail'e yapılan yardım topçu üretimini arttırmak için 1 milyar dolar içerirken, Hint-Pasifik tasarısı denizaltı sanayi üssünü genişletmek için 3.3 milyar dolar, bir denizaltı için 2.5 milyar dolar ve topçu ve seyir füzeleri yapımı için 133 milyon dolar tahsis etti.

Ukrayna savaşının patlak vermesinden kısa bir süre sonra havacılık ve savunma sanayii yöneticileri, tedarik zincirindeki tıkanıklıklar, işgücü sıkıntısı ve kırılgan savunma sanayii tabanı nedeniyle talebi karşılamanın yıllar alacağı uyarısında bulundu.

Yeni tesislere yatırım yapabilmeleri ve üretim kapasitelerini arttırabilmeleri için daha fazla çok yıllı sözleşme istediklerini söylüyorlar.

Savunma analistleri, ekstra finansmanla bile ABD'nin Çin ve Tayvan arasında bir çatışma çıkması halinde müttefiklerine tedarik sağlamakta zorlanabileceğini söylüyor.

Sektörün yapısı, talepteki ani değişikliklere yanıt vermeyi zorlaştırmıştır.

1990'larda hızla konsolide olmaya başladı ve sonunda tam zamanında teslimat stratejisi olan "yalın üretimi" benimsedi.

Bu durum, tedarik zincirlerinin daha az sayıda şirket tarafından doldurulmasına ve bir tedarikçide sorun çıkması halinde başvurulacak sınırlı bir yol kalmasına neden oldu.

Aynı zamanda beş büyük savunma şirketinin birbiriyle bağlantılı olmasına neden oldu; her biri çeşitli programlarda diğerlerine taşeronluk yapıyordu, bu da birindeki bir sorunun tüm sektörü etkilemesi anlamına geliyordu.

Sonuç olarak, Ukrayna'da savaş patlak verdiğinde, üretim hatlarının hızla sınıra dayandığını gördüler.

Şu anda Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi adlı düşünce kuruluşunda çalışan eski bir Pentagon tedarik yetkilisi olan Mark Cancian, yardım fonunun 2024-2030 yılları arasında Pentagon'un tedarik harcamalarını yüzde 5 ya da yüzde 6 oranında arttıracağını tahmin ediyor.

Savunma şirketleri için "bu bir patlama olacak" diyen uzman, "savunma sanayii için bu güzel bir şey ...[ama] çok büyük bir artış değil" diye ekledi.

Yine de iki yılı aşkın bir süredir sektör, Rus işgali öncesine kıyasla daha iyi durumda.

Sektör soğuk savaşın sona ermesinden bu yana en hızlı işçi alımını gerçekleştiriyor. ABD'li yöneticiler de işletmelerinin cirosu konusunda umutlu.

Lockheed finans müdürü Jay Malave geçen ayın sonlarında yaptığı açıklamada, mevcut çatışmalarla birlikte grubun füze bölümünün yıllık tahmini 750 milyon dolarla "önümüzdeki üç ya da beş yıl içinde en fazla büyüyecek bölümümüz olacağını" söyledi.

Tüm şirket genelinde gelirler bu yıl başlangıçta öngörülenden daha fazla artıyor.

Northrop Grumman son yıllarda taktik füzeleri iten roket motorları üretimini üç katına çıkardı ve CEO Kathy Warden yeni fonların kapasiteyi daha da artırmasına olanak sağlayacağını söyledi.

Bu arada General Dynamics Mayıs ayı sonunda Teksas'ta yeni bir mühimmat tesisi açtı ve CEO Phebe Novakovic, aranan 155mm mühimmat mermilerinin üretimini yüzde 83 oranında arttıracağını söyledi.

Ancak silahlar için hükümet finansmanının uzun vadeli geleceği belirsizliğini koruyor.

ABD Başkanı Joe Biden bu ay Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelenskyy ile 10 yıllık bir ikili güvenlik anlaşması imzalamış olsa da, Beyaz Saray'a geri dönmesi halinde anlaşma Donald Trump tarafından yırtılabilir.

Cumhuriyetçiler ek yardım tasarısının geçmesi için sert bir direniş gösterdi ve askeri yardımın yaklaşık yüzde 86'sı ABD'de harcanacak olsa da pek çok ABD'li seçmen Kiev'e yardımın devam etmesine şüpheyle yaklaşıyor.

FT-Michigan Ross tarafından yapılan son ankete katılanların neredeyse yarısı Washington'un Ukrayna'ya çok fazla yardım yaptığını düşünürken, yüzde 45'i İsrail'e çok fazla yardım yapıldığına inanıyor.

CSIS'te kongre ve hükümet işleri direktörü olan Elizabeth Hoffman, "Tüm bu belirsizlik sanayinin plan yapmasını gerçekten zorlaştırıyor" dedi.

Hoffman, Pentagon'un sektöre uzun vadeli bağlılığını gösterecek ek paketlerden henüz sözleşme imzalamadığını da sözlerine ekledi.

Bunun istisnası mühimmat üretimidir.

Yeni para, HIMARS ve bunların ateşlediği güdümlü çoklu fırlatma roketlerinin (GMLRS) yanı sıra Javelin ve Stinger füzeleri, roket motorları ve kısa menzilli, havadan havaya füzeler olan AIM-9X Sidewinder'ların üretimini genişletmeye gidiyor.

İşletme müdürü Frank St John'a göre Lockheed'in füze portföyündeki hemen her şey "önümüzdeki birkaç yıl içinde üretim oranını artırıyor".

HIMARS’ın üretim kapasitesinin bu yılın sonuna kadar 2022 seviyesinden iki katına çıkması beklenirken, yıllık GMLRS üretimi bu yıl yaklaşık 6.000'den 10.000'e yükseldi ve 2025'e kadar 14.000'e çıkması bekleniyor.

Yardım faturalarından ayrı olarak Pentagon, Şubat 2022 ile bu yılın Ocak ayı arasında silah ve özellikle mühimmat üretimini arttırmak için 2.8 milyar dolardan fazla kaynak ayırdı.

Para, şirketlerin mühimmat üretim tesislerini hızla genişletmelerine, itici gaz şarjlarının üretimini hızlandırmak için tesisleri modernize etmelerine, daha fazla işçi işe almalarına ve vardiya eklemelerine yardımcı oluyor.

Ayrıca metal mermi üretimi için yeni bir fabrika inşa edilmesinde de kullanılacak.

Finansmanın büyük bir kısmı - 2 milyar dolardan fazla - Ukrayna'nın cephe savaşları için hayati önem taşıyan 155mm top mermilerinin üretimini arttırmak için kullanılacak.

Kongre gözlemcisi ABD Hükümeti Hesap Verebilirlik Ofisi'ne göre, fon enjeksiyonu ile savunma şirketleri iki yıldan kısa bir süre içinde 2 milyon mermi üretim hızına ulaşabilir, aksi takdirde 12 yıl sürecek olan üretimden çok daha hızlı bir şekilde.

Geçtiğimiz Eylül ayında Pentagon'un en üst düzey tedarik yetkilisi William LaPlante, ABD Ordusu'nun 2025 yılına kadar ayda 100.000 155mm mermi üretim hedefi olduğunu söyledi.

Şu anki aylık oran yaklaşık 40,000.

Bu rakam 2023 başlarında 14,000 idi.

Üretimin Ukrayna'nın savaş çabaları için önemi, Kiev'in cephe birliklerinin mühimmat sıkıntısı çektiği ve 155mm mermilerinin tükendiği kongre yardımının ertelenmesi sırasında görüldü.

Yeni yardım tasarısı kabul edildikten kısa bir süre sonra akış yeniden başladı, ancak sadece birkaç hafta önce topçular hala mermilerini karneye bağlıyordu.