ABD'de bütçe krizi: Hükümet kapanabilir

Federal hükümet, birçok hizmeti aksatacak, çalışanları sıkıştıracak ve siyaseti karıştıracak bir kapanmaya doğru ilerliyor.

Bazı devlet kurumları muaf tutulacak olsa da bazı faaliyetler ciddi şekilde kısıtlanacak. Federal kurumlar, gerekli olmadığı düşünülen tüm çalışmaları durduracak ve ordu mensupları dahil milyonlarca federal çalışan maaş çeklerini alamayacak.

Hükümet kapanması ne demek?

Kongre, başkan tarafından imzalanacak bir finansman yasasını geçiremediğinde hükümetin kapanması söz konusu olur.

Kongre üyelerinin hükümet genelindeki kurumları finanse etmek için 12 farklı harcama tasarısı geçirmesi gerekiyor, ancak bu süreç zaman alıyor. Bu nedenle hükümetin çalışmaya devam etmesini sağlamak için genellikle ‘’sürekli çözüm’’ veya CR adı verilen geçici bir uzatmayı Kongre’den geçirmeye başvururlar.

Finansman yasası çıkarılmadığında, federal kurumlar gerekli olmayan tüm çalışmaları durdurmak zorunda kalır ve kapanma sürdüğü sürece maaş ödemesi yapmaz.

Hava trafik kontrolörleri ve kolluk kuvvetleri gibi gerekli görülen çalışanlar hala işe gitmek zorunda olsa da, diğer federal çalışanlar izinli sayılıyor. 2019 tarihli bir yasaya göre, finansman çıkmazı çözüldüğünde bu çalışanlara geri ödeme yapılıyor.

Kapanma ne zaman başlayacak ve ne kadar sürecek?

Hükümet fonları federal mali yılın başlangıcı olan 1 Ekim'de sona eriyor. Kongre'nin Başkan'ın imzalayacağı bir finansman planını yasalaştıramaması halinde kapanma saat gece yarısı 12.01’de fiilen başlayacak.

Kapanmanın ne kadar süreceğini tahmin etmek mümkün değil. Kongre'nin Demokratların kontrolündeki Senato ile Cumhuriyetçileriin yönetimindeki Temsilciler Meclisi arasında bölünmüş olması ve Cumhuriyetçi aşırı sağcı muhafazakarların kapanmayı harcama kesintileri için bir koz olarak kullanmak istemesi nedeniyle, birçok kişi haftalar sürebilecek bir kesintiye hazırlanıyor.

Hükümetin kepenk indirmesi kimleri etkiler?

ABD genelinde yaklaşık 2 milyon askeri personel ve 2 milyondan fazla sivil çalışan dahil milyonlarca federal çalışan, hükümet kapandığında geciken maaş ödemeleriyle karşı karşıya kalabilir.

Federal çalışanların yaklaşık yüzde 60'ı Savunma, Muhario İşleri ve İç Güvenlik bakanlıklarında görev yapıyor.

Federal çalışanlar 50 eyaletin tamamında görev yapmakta ve havaalanlarında güvenliği sağlayan Ulaştırma Güvenlik İdaresi yetkililerinden, mektup dağıtımı yapan Posta Servisi çalışanlarına kadar vergi mükellefleriyle doğrudan etkileşim halinde.

Bazı federal bürolar da kapanmak zorunda kalacak ya da kapanma sırasında çalışma saatleri kısalacak.

Federal çalışanların ötesinde, bir kapanmanın devlet hizmetleri üzerinde geniş kapsamlı etkileri olabilir. Klinik deney, silah ruhsatı ve pasaport gibi devlet hizmetlerine başvuran kişiler gecikmeler yaşayabilir.

Federal taşeronlar veya milli parklar çevresindeki turizm hizmetleri gibi federal hükümetle yakından bağlantılı sözleşmeli işletmelerde aksamalar ve kesintiler görülebilir.

ABD Seyahat Endüstrisi Birliği'ne göre, seyahat sektörü kapanma durumunda günlük 140 milyon dolar kaybedebilir.

Kongre üyeleri ayrıca kapanmanın mali piyasaları sarsabileceği konusunda uyarıyor. Goldman Sachs, kapanmanın, sürdüğü her hafta, ekonomik büyümeyi binde 2 oranında azaltacağını, ancak hükümet yeniden açıldıktan sonra büyümenin geri döneceğini tahmin ediyor.

Devlet hizmetlerinin aksamasının geniş kapsamlı etkileri olacağı, zira bunun hükümetin görevlerini yerine getireceğine olan güveni sarsacağı belirtiliyor.

ABD Ticaret Odası, "İyi işleyen bir ekonomi, işleyen bir hükümet gerektirir" uyarısında bulundu.

Mahkemeler, Kongre çalışmaları ve Başkan’ın maaşı da etkilenecek mi?

Başkan ve Kongre üyeleri çalışmaya ve maaş almaya devam edecek. Ancak, personellerinden gerekli görülmeyenler izinli sayılacak.

Yargı, mahkeme dosyalarından ve diğer harçlardan elde edilen fonların yanısıra onaylanan diğer fonları kullanarak sınırlı bir süre için çalışmaya devam edebilecek.

Özellikle Adalet Bakanı Merrick Garland tarafından atanan üç özel yetkili savcının finansmanı, geçmişte kapanmalardan muaf tutulan bir alan olan kalıcı, süresiz bir ödenekle sağlandığı için hükümetin kapanmasından etkilenmeyecek.

Bu da eski başkan Donald Trump'a karşı açılan iki federal dava ile Başkan Joe Biden'ın oğlu Hunter Biden'a karşı açılan davanın kesintiye uğramayacağı anlamına geliyor.

Trump, Cumhuriyetçiler’den hükümetin fonlanmasının bir koşulu olarak kendisine karşı açılan davaları iptal etmelerini talep etmiş ve bunun harekete geçmek için "son şansları" olduğunu duyurmuştu.

Kapanma daha önce de yaşandı mı?

1980'lerden önce, hükümet fonlarındaki kesintiler devlet faaliyetlerinin önemli ölçüde durmasına yol açmıyordu.

Ancak dönemin ABD Adalet Bakanı Benjamin Civiletti, 1980 ve 1981 yıllarında verdiği bir dizi hukuki görüşte, devlet kurumlarının finansman açığı sırasında yasal olarak faaliyet gösteremeyeceğini savundu.

Federal yetkililer o zamandan bu yana kamu güvenliği ve anayasal görevler için "elzem" olan işlevler için istisnalar yapabilecekleri anlayışıyla hareket ediyor.

1976'dan bu yana 22 finansman açığı yaşandı ve bunlardan 10'u çalışanların izne çıkarılmasına neden oldu. Ancak önemli kapanmaların çoğu Bill Clinton'ın başkanlığından bu yana, dönemin Temsilciler Meclisi Başkanı Newt Gingrich ve muhafazakar meclis çoğunluğunun bütçe kesintileri talep etmesiyle yaşandı.

Hükümetin en uzun süreli kapanması ise 2018-2019 yılları arasında, dönemin Başkanı Trump ile Kongre'deki Demokratlar’ın Meksika sınırına duvar için finansman talebiyle karşı karşıya gelmesiyle yaşandı.

Noel ve Yeni Yıl döneminde 35 gün süren bu kesinti, Kongre'nin devletin bazı birimlerini finanse etmek için bazı ödenek tasarılarını kabul etmesi nedeniyle sadece kısmi bir hükümet kapanmasıydı.

Kapanmayı sona erdirmek için ne gerekiyor?

Hükümete fon sağlamak Kongre'nin sorumluluğunda. Temsilciler Meclisi ve Senato'nun hükümeti bir şekilde finanse etme konusunda anlaşması ve Başkan'ın da yasayı imzalayarak yürürlüğe koyması gerekiyor.

Kongre, bütçe görüşmeleri devam ederken devlet dairelerini mevcut seviyelerde açmak için geçici para sağlamak üzere genellikle sürekli çözüm veya CR olarak adlandırılan bir karara güvenir. Doğal afet mağdurlarına acil yardım gibi acil ulusal öncelikler için para genellikle kısa vadeli bir tasarıya eklenir.

Ancak katı Cumhuriyetçiler herhangi bir geçici tasarının üzerine düşünmeye değmez olduğunu söylüyor. Kongre, hükümeti finanse eden 12 tasarının tamamını müzakere edene kadar hükümetin kapalı kalması için bastırıyorlar ki bu da tarihsel olarak en erken Aralık ayına kadar çözülemeyecek sancılı bir süreç demek.

Biden'ın 2024 seçimlerine giderken en büyük rakibi olan Trump, Cumhuriyetçi sertlik yanlılarına baskı yapıyor.

Eğer başarılı olurlarsa, kapanma haftalar, belki de daha uzun sürebilir.

Biden’dan Cumhuriyetçiler’e çağrı: "İşinizi yapın"

ABD Başkanı Joe Biden, hükümetin kapanması olasılığıyla ilgili olarak Cumhuriyetçiler’e çağrıda bulundu. Başkan,

ifadelerini kullandı.