Almanya yüzünden Eurofighter Typhoon alamayan Suudi Arabistan, Rafale savaş uçaklarına yönelebilir

Ancak Riyad'ın potansiyel olarak çok sayıda Fransız jeti satın almakla ilgilendiği yönündeki haberler, uzun süredir birlikte çalıştığı müşterilerinin eskisi kadar güvenilir olmadığını düşündüğünün bir işareti olabilir.

Aralık ayında Fransa'nın La Tribune finans gazetesi, ismi açıklanmayan kaynaklara dayandırdığı haberinde Suudi Arabistan'ın 100 ila 200 adet Dassault Rafale savaş uçağı almayı düşündüğünü yazdı. Haber, Riyad'ın geleneksel tedarikçilerinin gelecekte jetler konusunda bu kadar istekli olmayabileceğini gösteren gelişmelerin ortasında geldi.

Ekim ayında, petrol üretimindeki kesinti nedeniyle Riyad'a duyulan öfke, ABD'li milletvekillerinin krallığa yapılan tüm Amerikan silah satışlarının dondurulmasını öngören bir yasa teklifinde bulunmalarına yol açtı; bu da Suudi hava kuvvetlerinin çoğunu yere indirebilir ve zaten gergin olan ABD-Suudi ilişkilerini daha da yıpratabilirdi.

Temmuz ayında Almanya, Suudi Arabistan'a ilave Eurofighter Typhoon savaş uçaklarının teslim edilmesine izin vermeyeceğini açıkladı. Suudi Hava Kuvvetleri'nin sahip olduğu 72 adet Eurofighter, ABD yapımı F-15'lerin ardından en fazla sayıda bulunan ikinci savaş uçağı.

Suudi Arabistan'ın komşuları Birleşik Arap Emirlikleri ve Katar, aralarında düzinelerce Rafale'in de bulunduğu Batı yapımı jetlerden oluşan büyük filolar kurmuş durumda. La Tribune'ün haberi doğrulanmamış olmakla birlikte, siyasi ve pratik kaygıların Suudileri Fransız jetine yönelttiğini öne sürüyor.

Yaygın bir askeri-havacılık gazetecisi olan Sebastien Roblin, Suudilerin bu jeti eğitecek ve kullanacak altyapıya sahip olması nedeniyle daha fazla Typhoon satın almanın "mantıklı bir hareket" olacağını, ancak "Alman engelinin bunu engellediğini" söyledi.

Roblin'e göre Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Selman da "şu anda F-15EX siparişi vererek Washington'ın ekmeğine yağ sürme eğiliminde değil" ve Başkan Joe Biden'ın "geri adım atmasına" rağmen Suudiler gelecekteki jet satışlarının "Riyad'ın ülke içindeki eylemlerine ya da Yemen'deki savaşa yönelik iç siyasi tepkiler nedeniyle sekteye uğrayabileceğini" biliyor.

Bin Selman başlıca rakibi İran'la yumuşamaya çalıştıkça ve Çin'le ilişkilerini geliştirdikçe bu tür satışlara yönelik muhalefet de artabilir.

Roblin, Fransa'nın Riyad'a zırhlı araçlar, helikopterler, toplar, havadan karaya Damocles hedefleme podları ve SCALP seyir füzeleri sattığını ve Fransız siyasi kültürünün "çeşitlendirilmiş, bağımsız bir savunma sektörüne" sahip olmaya değer verdiğini ve bu nedenle "insan hakları temelli endişelere çok daha az duyarlı olduğunu, bunun da Orta Doğu'da daha geniş bir müşteri kitlesine sürekli silah satışını mümkün kıldığını" belirtti.

Sonuç olarak Suudi Arabistan'ın 100 ya da daha fazla Rafale alması, "Riyad'a Washington ya da Londra dışında bir stratejik ortak kazandıracak" büyük bir "ekonomik kazanç" olacaktır; ancak Roblin, Körfez ülkelerinin Rusya ya da Çin gibi yeni kaynaklardan silah alımlarını abartarak "ana" stratejik ortaklarından kıskanç karşı teklifler" alma alışkanlıkları olduğuna dikkat çekmektedir.

Risk istihbarat şirketi RANE'nin kıdemli Orta Doğu ve Kuzey Afrika analisti Ryan Bohl, Rafale'lerin 2018'de gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın öldürülmesinin ardından ABD ve Almanya'nın kendisine uyguladığı yaptırımları iyi hatırlayan Riyad için "cazip bir seçenek" olabileceğini söyledi.

Fransız jetleri aynı zamanda modern ve bir NATO ülkesi tarafından üretiliyor, bu da jetlerin Suudilerin diğer Batılı uçaklarıyla entegrasyonunda yaşanabilecek sorunları potansiyel olarak azaltıyor. Bohl, Fransa'nın daha az kısıtlayıcı son kullanıcı anlaşmalarının "bu çekiciliğin altını çizdiğini" de sözlerine ekledi.

Bohl, Riyad'ın NATO dışı jet seçeneklerinin nispeten sınırlı olduğunu ve Rus ya da Çin jetleri satın almanın muhtemelen ABD yaptırımlarına maruz kalacağını, bu nedenle Suudilerin Rafale'e olan ilgisinin "gerçekçi" göründüğünü söyledi.

"Suudi Arabistan hava kuvvetlerini çeşitlendirmek istiyor, böylece ABD gibi silah tedarikçilerinden biriyle bir kesinti yaşarsa, hava kanadı durma noktasına gelmez."

Ancak yakın vadede Suudi Arabistan, ABD ve İngiliz uçaklarına yaptığı kapsamlı yatırım göz önüne alındığında Rafale'leri faydadan çok külfet olarak görebilir.

Kraliyet Birleşik Hizmetler Enstitüsü'nde hava gücü uzmanı olan Justin Bronk, "Suudi Kraliyet Hava Kuvvetleri, F-15 ve Typhoon filolarının büyüklüğü ve köklü durumu göz önüne alındığında Rafale tedarik ederse şaşırırım" dedi.