Asia Times: Çin, Rusya için 'gri bölge' savaşı mı yürütüyor?

Kanada merkezli yayın organlarından Asia Times'da, ABD ve Batılı müttefikleri ile Rusya-Çin ve Kuzey Kore arasında yaşanan rekabetin arka planındaki gelişmelerin incelendiği bir analiz yayınlandı.

Kuzey Kore'nin Ukrayna ile savaşında Rusya'ya açıktan destek verdiği ancak Çin'in daha ihtiyatlı yaklaştığı tespiti yapılan analizde, savaşın arka planında ise “gri bölge savaşı” yürütüldüğü belirtildi.

Analizde ayrıca; Çin'in “gri bölge” savaşını Tayvan'a yönelik olarak yıllardır sürdürdüğü ve Batı'ya karşı yürüteceği böyle bir adımın daha büyük çatışmaları beraberinde getirebileceği iddia edildi.

İşte Asia Times'da yayınlanan analiz:

Ekim 2023'te Finlandiya ve Estonya arasındaki Balticconnector doğalgaz boru hattında meydana gelen hasar boru hattını altı ay boyunca devre dışı bırakmıştı. Şüpheler kısa sürede Çin'e ait Hong Kong bandıralı Newnew Polar Bear adlı bir konteyner gemisine yöneldi.

South China Morning Post'un haberine göre Çin hükümeti, Newnew Polar Bear'ın çapasının boru hattını kopardığını kabul etti. Çinli yetkililer hasarın kazara meydana geldiğini ve fırtınalı havadan kaynaklandığını da açıklamalarına ekledi.

Pekin'in bu olayı sahiplenmesi önemli ve açık bir şekilde iyi bir gelişmedir. Ancak olayın tam anlamı ve arka planı daha derin ve karanlık olabilir.

Zira; Pekin genellikle hatalarını kabul etmekten hoşlanmaz. Örneklere baktığımız da bunu net bir şekilde görebiliyoruz.

Hainan Adası açıklarında 2001 yılında meydana gelen meşhur hava çarpışmasında Çin hükümeti, nispeten daha çevik bir Çin J-8 savaş uçağının, hantal, dört motorlu, pervaneli bir uçak olan ABD EP-3'ün ani ve agresif manevralarının kurbanı olduğunu iddia etmişti.

2011 yılında Güney Çin Denizi'nin ihtilaflı bölgelerinde Çin gemilerinin Vietnam petrol arama gemilerinin araştırma ekipmanlarını çeken kabloları keserek taciz ettiği olayda Çinli bir mürettebatın kendini savunmak için kabloyu kestiğini iddia etmişti.

Çin'in Baltık konnektörüne zarar verilmesinde sorumluluğunu kabul etmesi, Çin'in şeffaflığa olan ilgisinin bir göstergesi olarak değil, Pekin'in karşıt kanıtlar karşısında inkara devam etmenin ters etki yaratacağına karar vermesi olarak anlaşılmalıdır.

Örnek olarak, Çin yetkilileri yıllarca Pekin'in ciddi bir hava kirliliği sorunu olduğunu inkar etmiş, hatta yetkililer açıkça saçma bir pozisyonu savunmaktan yorulup çözümlerden bahsetmeye başlayana kadar ABD büyükelçiliğinin rapor ettiği hava kalitesi ölçümlerinin sahte haber olduğunu iddia etmişti.

Bir başka örnekte ise; 11 Ocak 2007'de Çin, önceden duyurmaksızın uzaya bir füze fırlatarak eski bir Çin uydusunu imha etti ve büyük bir enkaz alanı yarattı. ABD, bu tür enkazların uzaydaki diğer ekipmanlar için oluşturduğu tehlike nedeniyle 1985 yılında bu tür testleri durdurmuştu.

Çin hükümeti sadece test nedeniyle değil, aynı zamanda bu konuda konuşmayı reddettiği için de uluslararası kınama aldı.

Yaklaşık iki hafta sonra, Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Liu Jianchao denemeyi doğrularken, olayın “uzayın barışçıl kullanımı” olduğunu ve “herhangi bir ülke için tehdit oluşturmadığını” vurguladı.

Çin'in Tayvan Boğazı'nda da benzer bir strateji izlediğinden şüpheleniliyor.

Çin balıkçı tekneleri ve ekskavatör ekipmanlarının faaliyetleri, Tayvan'ı Çin anakarasının kıyılarına çok yakın olan açık deniz adalarına bağlayan denizaltı iletişim kablolarını düzenli olarak kesiyor.

Pekin yıllardır Tayvan'a karşı çeşitli şekillerde “gri bölge savaşı” yürüttüğü için burada da açık gerekçeleri var.

Atlantic Council kıdemli üyesi Elisabeth Braw, Tayvan'a hizmet veren denizaltı kablolarının kopmasının “orantısız bir şekilde sık” olduğu sonucuna varıldığını ve bunun “kazara hasar gibi görünmediğini, Tayvan'a yönelik taciz gibi göründüğünü” söylüyor.

Denizaltı internet kablolarının sabote edilmesi Çin'in yakın çevresinde uyguladığı ve şimdi daha uzaklara taşıdığı bir beceri olabilir.

Tüm bu veriler ışığında; geçtiğimiz günlerde yaşanan NewNew Polar Bear olayında da Çin'in benzer bir strateji izlediği sonucuna varılabilir.

Geçtiğimiz günlerde Baltık Denizi'ndeki su altı altyapısına sabotaj yapılmış ve güzergah üzerinde bazı Çin gemilerinin sabotajdan kısa bir süre önce yol aldığı iddia edilmişti.

NewNew Polar Bear olayında üç olasılık bulunuyor.

En iyi ihtimal Baltık konnektörünün kazara kopmuş olmasıdır. Hatta Çinli yetkililer benzer bir olayın bir daha yaşanmaması için Çinli nakliyecilere baskı yapıyor olabilirler çünkü bunun sonuçları Çin için de zarar verici olabilir.

Bir diğer olasılık ise olayın Çin hükümetinin bir bölümü tarafından kasıtlı olarak yapılmış bir sabotaj olduğu ancak genel sonucun Çin'i benzer bir davranıştan caydıracak kadar olumsuz olduğudur.

En kötü ihtimal ise Çin ve Rusya arasında yeni bir stratejik işbirliğinin başlangıcı olmasıdır.

Kuzey Kore, Putin'in Ukrayna'daki savaşı için Rusya'ya füze ve topçu mühimmatı tedarik ederken, Pekin şimdiye kadar Putin'i desteklemek için ileri gitmekten kaçındı.

Ancak iddia edilen etki alanının dışında ve Moskova'nın çıkarlarını doğrudan destekleyecek şekilde gri bölge savaşı yürütmek, Çin-Rusya güvenlik işbirliğinin bir sonucu olabilir.

Baltık bağlantısının sabote edilmesi gerçekten de kasıtlıysa Pekin, Batı Avrupa ile ilişkilerini geliştirme çabalarını tehlikeye atmış demektir. Bu da Moskova'nın Pekin'e karşılığında ne borçlu olduğu sorusunu gündeme getirecektir.

Buna paralel bir geri ödeme biçimi, Tayvan ya da Güney Çin Denizi ile ilgili bir çatışmada Çin'in kazanmasına yardımcı olacak bir tür somut Rus desteği olabilir.

Çin eğer Rusya adına bir “gri bölge savaşına” başladıysa, bu adımların devamı gerçek bir çatışma çıkmasına zemin hazırlayacaktır.