Avrupa Ukrayna'ya Patriot teslimatları için yeni bir yöntem deniyor

Avrupa'nın Ukrayna'ya Rus hava saldırılarına karşı şehirlerini koruması için bir Patriot hava savunma sistemi daha verme planı parça parça bir araya geliyor.

Radar ve üç füze rampası Hollanda tarafından tedarik ediliyor. Bazı önleme füzeleri ise Almanya liderliğindeki dört ülkeden oluşan bir koalisyondan geliyor. Mobil bir atış kontrol merkezi sözü verildi, ancak yetkililer henüz nereden ya da kim tarafından temin edileceğini söylemiyor. İlave füzeler ve fırlatıcıların yanı sıra Ukraynalıların bu sofistike sistemi kullanabilmeleri için gerekli eğitim de sekiz kadar ülke tarafından sağlanacak.

Hollanda'nın eski savunma bakanı Kajsa Ollongren, Hollanda'da uzun süredir beklenen geçici hükümet değişikliğinin bir parçası olarak bu hafta görevinden ayrılmadan önce verdiği bir röportajda "Yapbozun tüm parçalarına sahibiz" dedi. "Sadece onları bir araya getirmemiz gerekiyor."

Bir araya getirilen hava savunma sistemi NATO yetkilileri tarafından Patriot yapbozu olarak adlandırılıyor.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelensky, ülke genelinde saldırıları savuşturmak için en az yedi Patriot bataryasına ihtiyaç duyduğunu söyledi. Başkan Biden beş adet Batılı hava savunma sisteminin yakında Ukrayna'ya teslim edileceği sözünü verdi.

Almanya ve İtalya'nın benzer taahhütlerinin ardından Romanya da sistemlerinden birini vermeyi taahhüt etti. Amerika Birleşik Devletleri'nden bir tane daha bekleniyor.

Beşinci sistem parça parça teslim edilebilir. Müttefikler aylardır cephaneliklerini tarıyor ve başka bir Patriot sistemi sağlamak için kesin olmasa da yaratıcı bir yol üzerinde karar kılıyorlar: Avrupa'nın dört bir yanından bağışlanan yedek parçalardan eksiksiz bir sistem inşa etmek.

Nisan ayında Zelensky'nin ilk kez yedi Patriot sistemi istemesinin ardından bu planı tasarlayan Bayan Ollongren, "Hepimizin olanakları sınırlı," dedi. "Ama güçlerimizi birleştirirsek, bunu gerçekleştirebileceğimizi düşünüyorum."

NATO'nun tüm üye ülkeleri, üçte ikisi Amerika Birleşik Devletleri'ne ait olan sistemlerinden daha fazlasını vermekte zorlanıyor. 1 milyar doların üzerindeki sistemleri karşılayamayan küçük Avrupa ülkeleri için stoklarından bir tanesini bile bağışlamak kendi ulusal savunmaları açısından risk oluşturuyor.

Yine de Ukrayna'ya ilave hava savunma sistemi sağlanması, önümüzdeki hafta Washington'da NATO liderlerinin katılacağı üst düzey bir toplantıda müttefiklerin açıklayacağı birkaç somut taahhütten biri olacak ve bu taahhüt Zelensky'yi ancak kısmen yatıştırabilir.

Geçen ay İtalya'da düzenlenen G-7 toplantısında Bay Biden ile birlikte düzenlediği basın toplantısında Zelensky, "Şehirlerimizi kurtarmak için acilen yedi Patriot sistemine ihtiyacımız olduğunu biliyorlar," dedi.

Hollanda'nın en yüksek rütbeli askeri yetkilisi Hollanda'nın yedek bir Patriot sistemine sahip olmadığını bildirmiş olsa da, Ollongren'in başka bir Patriot sistemini nasıl temin edebileceğini araştırmaya başlamasına neden olan şey Bay Zelensky'nin yedi sistem talebiydi.

Ancak Hollanda'da ve bazı diğer NATO ülkelerinde yedek parçaların olduğu belirtildi.

Verecek parçaları olmayan ama yine de katkıda bulunmak isteyen ülkeler ise tek bir Patriot bataryasını çalıştırmak için gereken 90 kadar Ukraynalı askerin finansmanına ya da eğitimine yardımcı olabileceklerini söylediler.

İsveç Savunma Bakanı Pal Jonson geçen ay Brüksel'de yapılan bir NATO toplantısında "Şu anda araştırdığımız konulardan biri de sistemlerin birlikte çalışabilirliği" dedi. Jonson İsveç'in "bu bulmacaya katkıda bulunabileceğimiz bir dizi şey" üzerinde düşündüğünü söyledi ama ne olduğunu açıkça söylemedi.

Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü'nün (IISS) verilerine göre İsveç ve Hollanda Avrupa'da Patriot sistemlerine sahip sadece yedi NATO ülkesi arasında yer alıyor; diğerleri Almanya, Yunanistan, Polonya, Romanya ve İspanya.

Almanya Savunma Bakanı Boris Pistorius, son bağışla birlikte hükümetinin elinden geleni yaptığını, "ancak diğerlerinin belki daha fazlasını yapabileceğini" söyledi. Halihazırda Ukrayna'da bulunan dört Patriot'tan üçü Almanya tarafından verilmişti.

IISS'de Patriot sistemlerini dünya çapında takip eden bir hava savunma uzmanı olan Henry Boyd, ABD'nin "aşırı zorlandığı" ve Avrupalıların "zaten minimum seviyelerde" olduğu göz önüne alındığında, Hollanda'nın bir tanesini birleştirme planının Ukrayna için sınırlı bir çözüm olabileceğini söyledi. Ancak farklı ülkelerden gelen Patriot parçalarının - bir dizi eski model ve yazılım güncellemesi ile - birlikte çalışıp çalışamayacağını sorguladı.

Boyd, "Birlikte çalışabilirlik açısından oldukça büyük bir soru işareti var" dedi. Ayrıca, "bu uyumluluğu sağlamak için önemli bir ek çalışma gerekip gerekmeyeceği de belirsiz" dedi.

Ollongren, Avrupa'nın dört bir yanından temin edilen bazı parçaların hemen birlikte çalışmayabileceğini kabul etti. "Ancak bunu çözebileceğimizi de biliyoruz" diyen Ollongren, Hollanda'nın her bir donör ülkeye giderek tüm parçaların birbirine uymasını sağlamak üzere teknik uzmanlardan oluşan bir ekip kurduğunu da sözlerine ekledi.

Birleştirilmiş Patriot bataryasının Ukrayna'ya ne zaman teslim edilebileceğini söylemedi ve bunun yerine zaten orada bulunan sistemlerin kırık parçalarını değiştirmek için parçalar halinde gönderilme olasılığını da gündeme getirdi.

"Farklı seçenekler var" dedi. "Yapbozun tüm parçaları elimizde ama yapbozun nasıl görünmesini istediğimizi görmemiz gerekiyor."

Tek bir Patriot sistemini inşa etmek ve teslim etmek üç yıla kadar sürebiliyor ve ABD ve Avrupa'daki yetkililer ortak sözleşmeler ve üreticisi Raytheon için yeni fabrikalar ile üretimi hızlandırmaya çalışıyorlar. Yetkililer, o zamana kadar Ukrayna'nın Patriot kadar hassas ya da güçlü olmasa da diğer tür Batılı hava savunma sistemleriyle yetinmek zorunda kalabileceğini söyledi.