Bangladeş'te seçimlerden önce geçici hükümet kurulması talebi siyasi gerilime yol açtı

Muhalefet partilerinin 7 Ocak 2024'te yapılması planlanan seçimlere kadar iktidardaki Avami Birliği partisi yerine geçici bir hükümet kurulması talebi, iktidar ve muhalefeti karşı karşıya getirdi.

Ana muhalefetteki Bangladeş Milliyetçi Partisinin (BNP) öncülüğünde başlayan hükümet karşıtı gösterilere Bangladeş Cemaat-i İslami Partisi ve diğer muhalefetin de katılmasıyla ülke genelinde protestolar düzenleniyor.

BNP'nin, başkent Dakka'da 28 Ekim'de düzenlediği protestoya güvenlik güçlerinin müdahalesinin ardından polis ile göstericiler arasında arbede yaşandı.

Polisin plastik mermi ve biber gazıyla müdahalesine göstericiler taşlarla karşılık verdi, başkentte bazı yollar trafiğe kapatıldı ve bazı binalar hasar gördü.

Şiddet eylemlerine evrilen olaylarda bir polis ile BNP liderlerinden birinin hayatını kaybetmesi ve çok sayıda göstericiyle polisin yaralanması, Bangladeş'te hükümet karşıtlarının tepkisini artırdı.

Gösterilerden bir gün sonra BNP Genel Sekreteri Mirza Fahrul İslam Alamgir'in gözaltına alınmasının ardından tutuklanması ise gerilimi tırmandırdı.

Gösteriler ülke geneline yayıldı

Ana muhalefetteki BNP, Alamgir'in tutuklanması sonrası ülke genelinde 3 günlük "genel grev" çağrısında bulundu. BNP, 31 Ekim'de de "hükümetin baskılarını protesto etmek" için büyük şehirlerde 3 günlük ulaşım ablukası başlattı.

Ablukaya Bangladeş Cemaat-i İslami Partisi ve diğer muhalefet partilerinin de destek olmasıyla hükümet karşıtı gösteriler ülke geneline yayıldı.

Bu gösterilerde 28 Ekim'den itibaren en az 21 muhalif, bir gazeteci ve bir polis hayatını kaybetti, 22 bin 400'den fazla BNP taraftarı gözaltına alındı.

BNP'nin iddiasına göre, partinin yaklaşık 600 önde gelen ismi ve destekçisi çeşitli hapis cezalarına çarptırılırken çoğunluğu 28 Ekim'den sonra 82 bin 400'den fazla parti mensubuna ise dava açıldı.

Bangladeş'te 2009'da iktidara gelen Avami Birliği partisi ise şiddet olaylarında muhalefeti suçlayarak demokrasiye saygı gösterilmesi çağrısı yapıyor.

Mevcut Başbakan Şeyh Hasina liderliğindeki hükümet, ayrıca göstericilere karşı şiddet suçlamaları ve geniş çaplı baskı politikalarını da reddediyor.

Muhalefet, Ocak 2024'teki seçimlere kadar geçici hükümet kurulmasını istiyor

Eski Başbakan Halide Ziya'nın liderliğindeki BNP, Başbakan Hasina'nın istifasını ve genel seçim yapılana kadar geçici ve bağımsız bir hükümetin yönetimi devralmasını talep ediyor.

BNP ve müttefikleri, Hasina'yı 2018 seçimlerinde hile yapmakla suçlayarak gelecek seçimleri kimin denetleyeceği sorusunu yöneltiyor.

Hasina da 5. kez başbakan olmayı umarak anayasada belirtildiği üzere seçimin, hükümetin gözetiminde yapılması gerektiğini ifade ediyor.

ABD, Avrupa Birliği ve Birleşmiş Milletler, tarafları şiddetten kaçınılması ve güvenilir seçim yapılmasına yönelik çalışmaya teşvik ediyor.

Muhalefet, seçimleri boykot edecek

Bangladeş'te muhalefet partileri, geçici hükümet kurulması konusunda uzlaşmaya yanaşmayan ve gösterileri şiddet kullanarak bastırma yolunu seçen hükümete karşı protestolarını Ocak 2024 seçimlerine kadar sürdürmeyi planlıyor.

Ana muhalefetteki BNP, Bangladeş Cemaat-i İslami Partisi ve diğer muhalefet partilerinin destekçileri, 6 Aralık'ta genel seçimlerin iptali talebiyle ülke genelinde 48 saatlik ulaşım ablukası başlattı.

BNP liderlerinden Abdul Moyeen Khan, Bangladeş halkının seçim hakları düzelene kadar gösteri ve boykot eylemlerinin devam edeceğini açıkladı.

Al Jazeera'ye konuşan BNP Eş Genel Sekreteri Ruhul Kabir Rizvi ise Başbakan Hasina'nın seçimlere kadar görevini geçici bir hükümete devretmemesi ve taleplerini karşılamaması nedeniyle seçimleri boykot edeceklerini söyledi.

Rivzi, halkın yanında durmanın seçimlerden daha önemli olduğunu vurgulayarak 1988 seçimlerini hem BNP hem de Avami Birliği partisinin boykot ederek 1991'de "adil" ve "güvenli" seçim yapılmasını sağladıklarını hatırlattı.

Aralarında ana muhalefetteki BNP ve Bangladeş Cemaat-i İslami Partisinin olduğu muhalefet partilerinden, Ocak 2024 seçimleri için adaylık başvurusu yapılmazken konuya ilişkin AA muhabirine konuşan BNP'nin üst düzey yetkililerinden Masud Ahmed Talukder de "Bu hükümetin idaresinde herhangi bir seçime girmeme konusunda kararlıyız." dedi.

7 Ocak 2024'te yapılacak seçimler, Bangladeş'in Pakistan'dan ayrılması ve bağımsızlığını kazanmasından bu yana gerçekleştirdiği 12'nci genel seçimleri olacak.

Başbakan Hasina, 5. kez başbakanlık koltuğuna oturma niyetinde

Bangladeş'te 1996'da ilk kez başbakanlık koltuğuna oturan Hasina, 2009'da ikinci kez iktidara gelmesinin ardından 2014 ve 2018 seçimlerinde ipi göğüsleyerek iktidarını korudu.

Hasina, ülkesinin içinde bulunduğu "siyasi kargaşa" ve "ekonomik zorluklara" karşın iktidarını bir dönem daha uzatarak 5. kez başbakanlık koltuğuna oturmak istiyor.

Bangladeş'te ekonomi yönetimi de eleştirilen konulardan biri. Ülkenin 2021'de yaklaşık 48 milyar dolar olan döviz rezervi, 20 milyar dolar civarına geriledi.

Bangladeş'in "demir leydisi"

Ülkenin önde gelen siyasi ailelerinden birine mensup olan Hasina, Bangladeş'in "demir leydisi" olarak nitelendiriliyor.

Başbakan Hasina, Bangladeş'in kurucu Cumhurbaşkanı Şeyh Bangabandhu Mujibur Rahman'ın kızı.

1971'de Bangladeş'e bağımsızlığını kazandıran "Büyük Kurtuluş Savaşı" dahil olmak üzere Bangladeş halkının önemli hareketlerini yönetmiş olan Rahman, ülkenin uluslararası arenada yer bulmasını sağlamıştı.

Rahman, 15 Ağustos 1975'teki bir askeri darbeyle devrilmiş ve iki kızı dışında tüm ailesiyle öldürülmüştü.

Rahman'ın kızlarından mevcut Başbakan Hasina ve kardeşi Şeyh Rehana, bu olaylar sırasında Almanya'da bulunuyordu.