Bazı kokular bizi neden geçmişe götürüyor?

Öyle kokular var ki, yıllar sonra yeniden duyduğumuzda yıllarca hiç aklımıza gelmemiş bir anının gözümüzde canlanmasını sağlar. Kokular duygularla ve bazı insanlarla özdeşleşmiştir.

Burnumuz, milyonlarca farklı kokuyu tespit edebilir. Ve bu kokuların bazıları anılarımızı tetikleyebilir. Bu olay beynimizdeki bağlantılar sayesinde gerçekleşir.

Olay aslında kokunun ilk kez işlendiği, "burun soğanı" adı verilen bölgede başlıyor. Beynin bu kısmı, bir geçit görevi görüyor ve beynin diğer bölgeleriyle bağlantı kuruyor. Bu bağlantılar sayesinde, kokuların nereden geldiğini ve kokuların anlamlarını öğreniyoruz.

Mesela hoş olmayan bir koku duyduğumuzda, beynin tehdit algılama merkezi amigdala harekete geçiyor.

Koku sayesinde unuttuğumuzu düşündüğümüz anıları çok canlı ve duygusal bir şekilde hatırlayabiliriz. Gözler ve kulaklar geliştikçe kokuları hatırlama ihtiyacı daha önemsiz hale gelir. Aynı kokuları yetişkinlikte tekrar koklamak, unutulan anıları geri döndürebilir.

Koku ve hafıza arasındaki bağlantı nedeniyle bilim insanları, hatırlama kapasitemizin geliştirilmesi için kokuların kullanıp kullanılamayacağını merak ediyor.

Northumbria Üniversite’ndeki araştırmacılar, güçlü kokular duyduğumuzda beynimizde neler olduğunu öğrenmek için bazı çalışmalar yaptı.

180 gönüllünün katıldığı çalışmada, papatya çayı, nane çayı ve sıcak su içildi. Daha sonra katılımcıların ruh hallerini ve beyin fonksiyonlarını test ettiler.

Papatya çayı içenleri dikkati su içenlere göre daha fazla dağılırken, nane çayı içenlerin dikkatleri daha toplanmış haldeydi.

Yapılan başka bir çalışmada 150 gönüllü, biberiye kokan, lavanta kokan ve hiçbir şey kokmayan odalar alındı. Bir görev verildi ve belli bir süre içinde tamamlamaları istendi. Biberiyenin hafızayı geliştirdiği, lavantanınsa hafızayı zayıflattığı görüldü. Ancak lavanta odasındaki gönüller kendilerini daha sakin hissettiklerini söyledi.

Ayırt edici kokular ruh halini ve konsantrasyonu etkileyebilir, unutulmuş anıları tetikleyebilir. Kısacası hatıralarımız ve kokular arasında çok derin bir bağ var.

Duyduğunuz zaman sizi bir anıya ya da bir insana götüren kokular var mı?

Kaynak