Biden, NATO'nun başında Ursula von der Leyen'i görmek istiyor

Avrupa Komisyonu Başkanı'nın, Beyaz Saray'ın Ben Wallace’ı bu görev için reddetmesinin ardından ABD'nin tercih ettiği aday olduğu söyleniyor.

Salı günü NATO müttefikleri, Ekim 2014'ten bu yana genel sekreterlik görevini yürüten Jens Stoltenberg'in görev süresinin 2024 sonbaharına kadar bir yıl uzatılması konusunda anlaştı.

NATO liderleri önümüzdeki hafta Litvanya'nın Vilnius kentinde yapılacak yıllık zirvede Stoltenberg'in halefi konusunda bir anlaşmaya varmayı umuyorlardı ancak bir aday üzerinde uzlaşamadılar.

Bir NATO kaynağı, ABD Başkanı'nın önümüzdeki 12 ay içinde uygun bir adayın ortaya çıkmayacağı endişesiyle, eski Alman savunma bakanı olan von der Leyen'i Stoltenberg'in yerine geçmesi için ikna etmeye çalıştığını söyledi.

Bir başka kaynak ise Biden ve von der Leyen'in son yıllarda Çin, Ukrayna ve iklim konusunda yakın transatlantik bağlar geliştirerek "güçlü bir bağ" kurduklarını söyledi.

Von der Leyen’in Rusya'nın Ukrayna'yı işgalini yanlış değerlendiren Avrupa kurumları tarafından kendisine aktarılan bilgilerden uzaklaşarak artık "istihbarat için Washington'a güvendiği" söyleniyordu.

İyi derecede Fransızca bilen Wallace'ın adaylığına karşı çıkan Emmanuel Macron'un desteğini alması muhtemel.

Bu arada, von der Leyen'in eski siyasi rakibi olan Almanya Başbakanı Olaf Scholz, üst düzey bir AB görevini sürdürmek için onu çerçevenin dışında görmek istiyor.

Ancak 2013-2019 yılları arasında yönettiği Alman Savunma Bakanlığı'nı son dönemde kötü idare etmesi nedeniyle endişeler ortaya çıkabilir.

2015 yılında Alman askerlerinin bir NATO tatbikatı sırasında ekipman eksikliklerini gizlemek için ağır makineli tüfekleri süpürge sopalarıyla değiştirmek zorunda kaldıkları bildirilmişti.

Avrupa Komisyonu Başkanı daha önce potansiyel halefler listesine dahil edilmenin bir onur olduğunu söylemişti. Ancak sözcüsü "ne şimdi ne de gelecekte bu görev için uygun olmadığını" söyledi.

Özel görüşmelerde von der Leyen'in Biden'a en azından gelecek yıla kadar NATO'da herhangi bir görev üstlenmek için uygun olmayacağını söylediği bildirildi.

Beyaz Saray stratejistleri gelecek yıl yapılacak Avrupa seçimlerinden sonra von der Leyen'i görevden almak için bir fırsat doğacağını düşünüyorlar.

von der Leyen'in, AB liderleri nezdinde, bloğun Komisyon'dan sorumlu en üst düzey yetkilisi olarak rolünü korumak için ön sıralarda yer alması bekleniyor.

Bununla birlikte, yeşil politikalarına karşı çıkan sağcı milletvekillerinin bir ittifak oluşturmaya hazırlandığı Avrupa Parlamentosu'ndan da destek alıp alamayacağı konusunda şüpheler var.

Bir kaynak "Bu durum NATO görevini Avrupa'nın diğer üst düzey görevleriyle ilgili tartışmalara dahil ediyor" dedi.

Geçtiğimiz hafta Stoltenberg, Rusya'nın Ukrayna'yı işgali sırasında ittifaka istikrar sağlamak amacıyla görevden ayrılışını ertelemiş olmasına rağmen "görev süresinin uzatılmasını istemediğini" söylemişti.

Stoltenberg Ekim 2024'e kadar görevde kalacak, yani görevi bırakacağı tarihe kadar on yıl boyunca NATO Genel Sekreteri olarak görev yapmış olacak.

Askeri ittifakın en üst düzey yetkilisinin atanması için resmi bir prosedür yok. İttifakın 31 üye ülkesi, bir uzlaşmaya varılana kadar potansiyel adaylar üzerinde görüşmeler yapmak zorundadır.

Wallace, adaylığına Beyaz Saray ve Avrupa Birliği'nden bir liderin bu görevi üstlenmesini isteyen Fransa'nın karşı çıkmasının ardından geçen ay Stoltenberg'in yerine geçme yarışından çekilmişti.

Savunma Bakanı'nın NATO üyesi bazı devletlerin gözdesi olduğu söyleniyordu ancak Ukrayna'ya verdiği eşi benzeri görülmemiş destek nedeniyle ittifakın fiili lideri Washington ile ciddi gerilimler yaşandı.

Tanklar ve uzun menzilli seyir füzeleri de dahil olmak üzere Kiev'e verdiği askeri destekte çoğu zaman ABD'den daha ileri gitti.

Diğer NATO müttefikleri Stoltenberg'in yerine bir başbakan ya da devlet başkanının geçmesini tercih ederken, bazıları da bir kadın aday üzerinde durdu.

Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen, Biden ile Beyaz Saray'da yaptığı son görüşmenin ardından bu görevi üstlenebilecek potansiyel bir aday olarak ortaya çıktı.

Ancak üye devletler NATO'nun başına üst üste üçüncü bir İskandinav liderin geçmesi olasılığına ilişkin endişelerini dile getirince Frederiksen adaylıktan çekildi.

Geçen hafta Kopenhag'da Kur'an-ı Kerim ve Türk bayraklarının yakılmasının ardından Türkiye'nin de Danimarka Başbakanına karşı çıkması bekleniyordu.