Finlandiya'da hükümetten ücretsiz temel sağlık hizmeti kararı: Belgesiz göçmenleri kapsamayacak

Finlandiya'da sağcı hükümetin belgesi olmayan göçmenlere yönelik adımı belediyelerin, siyasi muhaliflerin ve sağlık çalışanlarının sert tepkisine yol açtı.

Ulusal Koalisyon Partisi (NCP) lideri ve Başbakan Petteri Orpo liderliğindeki aşırı sağcı, göçmen karşıtı koalisyon, eski hükümet tarafından getirilen ve yerel makamların ülkenin neresinde olurlarsa olsun belgesiz göçmenlere ücretsiz temel sağlık hizmeti sağlamasını öngören yasayı geri çekecek.

Yeni hükümet yasayı yürürlükten kaldırarak, ülkede bulunmaya ve kamu sağlık sistemine erişmeye yasal hakkı olmayan göçmenleri tedavi etmeye devam edip etmeme kararını şehir yönetimlerine bırakmaya hazırlanıyor.

Söz konusu hamle, göçmenler için 'düşmanca bir ortam' yaratmayı amaçlayan, sosyal hizmetlere ve yardımlara erişimi kesmeyi ve kendi ülkelerine geri dönememeleri halinde onları en azından üçüncü bir ülkeye sınır dışı etme olasılığını da içeren yeni bir önlem paketinin parçası.

Başkent Helsinkinin yanı sıra diğer bazı kent yönetimleri ise hükümetin talep ve adımlarına bakmaksızın tıbbi yardıma ihtiyacı olan belgesiz kişileri tedavi etmeye devam edileceği vaadinde bulundu.

"Bu insanlara yardım etmenin çok önemli olduğunu düşünüyor ve eşitliği savunuyoruz." diyen Helsinki merkezli Global Clinic'ten gönüllü hemşire Pipsa, belgesiz göçmenlerin ilk yardım dahil her türlü temel sağlık hizmeti için kendilerine gelebileceklerini dile getirdi.

Genel olarak rakamlar çok büyük değil, Global Clinic her yıl yaklaşık 300 belgesiz göçmeni tedavi ediyor.

Bunlar, başvuruları kabul görmemiş ve nihai temyiz başvuruları tükenmiş, ancak henüz ülkeyi terk etmemiş sığınmacılardan oluşuyor.

Keza 90 günden uzun süre ülkede bulunan, kalışlarını düzenli hale getirmiş, çoğunluğu Romanya veya Bulgaristan'dan gelen AB vatandaşları; sigortası olmayan veya bazı durumlarda aylar hatta yıllar sürebilen Finlandiya kamu sağlık sistemine henüz erişim izni verilmemiş herhangi bir AB vatandaşı olabilir.

Pipsa, "Her kayıtsız göçmenin aynı haklara sahip olması önemli, kontrolden geçmesi ya da doğum yapması gereken hamile bir kadını düşünün, bazı şehirlerde hamile kadınların ve çocukların tedavi edilmesinde zorluklar yaşanıyor." diyor.

Euronews'e konuşan ve eski Başbakan Sanna Marin hükümeti döneminde çıkarılan yasaya atıfta bulunan hemşire Pipsa, "Mevzuatla işlerin değişeceğine dair çok büyük umutlarımız vardı ama şimdi yasayı kaldırmaya başlayacakları için gerçekten hayal kırıklığına uğradık." dedi.

Finlandiya'da belgesiz göçmenlere sunulan hizmetler oldukça sınırlı ve sağlık hizmetleri de maliyet yelpazesinin en ucuz kısmında yer alıyor.

Baş ağrısı, sırt ağrısı, cilt rahatsızlıkları, yüksek tansiyon ve diyabet, insanları Helsinki'deki ücretsiz kliniğe getiren en yaygın rahatsızlıklar arasında yer alıyor.

Bu merkezlerde Arapça, Bulgarca, Romence ve talep üzerine diğer dillerdeki çevirmenlerden yardım alınıyor.

Pipsa, "Temel kontrolleri yaptırmak oldukça ucuz, ancak tedavi ve ilaç almazsanız ve işler çok daha kötüye giderse, hasta bir acil servise gitmek ya da hastaneye yatmak zorunda kaldığında, bundan sonraki maliyetler çok daha yüksek olacaktır." diyor ve ekliyor:

"Biz sadece temel sağlık hizmetlerinin ücretsiz olmasının tasarruf sağlayacağı konusunu değil, aynı zamanda uzun vadede bunların olmamasının daha pahalıya mal olacağını ve insanların zarar göreceğini söylüyoruz"

Helsinki Belediyesinin ücretsiz hizmet sunmaya devam etme kararı, yönetimi ulusal hükümetle karşı karşıya getirebilir.

Hem Helsinki Belediye Başkanı hem de sağlık hizmetlerinden sorumlu belediye başkan yardımcısı, Başbakan Orpo'nun Ulusal Koalisyon Partisi'nden (Kokoomus) geliyor.

Ancak göçmen konusunda her iki isim de Başbakan Orpo'nun taleplerinin dışına çıkıyorlar.

Belediye Başkan Yardımcısı Daniel Sazonov, Euronews'e yaptığı açıklamada, "Kokoomus içinde de farklı görüşler olduğu doğru" ifadesini kullandı.

Ayrıca, "Bu, koalisyon hükümetinde temsil edilen partilerden bağımsız olarak Helsinki'nin ulusal politikadan farklı kendi politikasına sahip olduğu ilk durum değil" diye konuşuyor.

Helsinki halkına "elimizden gelen en iyi şekilde hizmet etmek görevimiz" diyen Sazonov, "Mevzuattaki bu olası değişiklik elbette Helsinki'nin sosyal hizmetler, sağlık ve kurtarma departmanlarının bütçesinin bu hizmetleri kendi cebinden ödemek zorunda kalacağı anlamına geliyor. (2017'den beri olduğu gibi) Ancak mali olarak bu önemli bir sorun değil" diyor.

Sazonov, belgesiz göçmenlere temel sağlık hizmeti sağlama kararının kendisi için "kolay bir sorun" olduğunu çünkü maliyetlerin makul ve Helsinki'nin de bu konuyu kendi başına halledebileceğini söylüyor.

Keza Sazonov, Helsinki Belediye Meclisi'nin bu hizmetleri sağlamaya devam konusunda siyasi bir mutabakata vardığına da işaret ediyor.

Öte yandan ulusal düzeyde siyasi muhaliflerden gelen eleştirilerin yanı sıra, hükümetin sağlık alanındaki hakları geriye götürme adımı Finlandiya Tabipler Birliği'nin de (FTB) tepkisine neden oldu.

FTB'den Lauri Vuorenkoski, "Hükümetin niyeti, toplumda eşitliği ve ayrımcılık yapmamayı teşvik etmek için kararlılıkla çalışacağı açıklamasıyla tamamen çelişiyor" ifadesini kullandı.

Göçmenler sağlık hizmeti için Helsinki'ye mi gidecek?

Finlandiya'daki şehirlerin belgesiz göçmenlere temel ücretsiz sağlık hizmetleri sunmaması ya da yakında bu hizmetleri durduracak olması, insanların tıbbi tedavi için başkent Helsinki'yi bir 'sığınak şehir' olarak görmesine neden olacağına dair endişeler mevcut.

Amerikan kökenli olan "sığınak şehir" kavramı, yerel makamların göçmenlik yasasını uygulamak için ulusal hükümetle iş birliği yapmayacağını bilen belgesiz göçmenlerin gidebileceği "güvenli bir yer", "güvenli bir liman" olarak biliniyor.

Bununla birlikte Finlandiya'daki durum her ne kadar farklı olsa da tıbbi makamların ya da hastane kaynaklarının, herhangi bir kişinin ülkedeki yasal statüsü hakkında bilgi edinmek için göçmenlik ofisiyle iletişime geçme zorunluluğu bulunmuyor.