Fransa'da şiddet olayları: Macron kriz merkezinde belediye başkanlarıyla bir araya geldi

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, geçen hafta Cezayir kökenli bir gencin trafik kontrolü sırasında polis tarafından vurularak öldürülmesinin ardından, görevdeki ikinci döneminin en büyük iç sorunuyla karşı karşıya. Fransa lideri salı günü, yanan binaların yeniden inşasına yardımcı olacak kriz fonunu açıkladı. Ancak Fransız toplumundaki ve siyasi sınıfındaki derin bölünmelerle ilgili sorular devam ediyor.

1 milyar euro zarar verdiler

Yüzlerce kamu binasının ateşe verildiği, 5 binden fazla arabanın yakıldığı, 3 bin 400 kişinin tutuklandığı, çok sayıda okulun hasar gördüğü, 150 postanenin saldırıya uğradığı, 11 binden fazla yangının çıktığı ve 2 bin dükkanın yağmalandığı olaylarda 13 yaşından küçük gençler ülke genelinde polisle çatıştı ve işyerlerine tahmini 1 milyar euro zarar verdi. 800'den fazla polis memuru yaralandı ve ülkenin en yoksul semtlerinden bazıları uyandıklarında halk kütüphanelerinden toplum merkezlerine kadar önemli binaların küle dönmüş olduğunu gördü.

Macron şimdi birkaç zorlukla karşı karşıya. Birincisi ulusal bir imaj sorunu. Siyasete duyulan derin güvensizliğin ortasında, 2018 ve 2019'daki hükümet karşıtı protestolardan bu yıl Macron'un emeklilik yaşını 64'e çıkarmasına karşı sokaklara dökülen milyonlarca protestocuya kadar krizler birbiri ardına birikti. Macron'un diplomatik gündemi de etkilendi: Brüksel'deki bir zirveden erken dönmek ve Almanya'ya yapacağı bir devlet ziyaretini ertelemek zorunda kaldı.

Fransız siyasetindeki köklü bölünmeler şimdi her zamankinden daha derin görünüyor. Macron'un merkezci grubu 2022 yasama seçimlerinde parlamentodaki genel çoğunluğunu kaybettiğinden beri, sağdaki müttefiklerini ikna etmekte zorlanan hükümetin yasaları geçirme kabiliyeti sınırlandı. En büyük muhalefet partisi olan Ulusal Birlik'in aşırı sağcı lideri Marine Le Pen, partisi kasaba ve şehirlerdeki vahşet ve güvensizlik duygusunu öne çıkarırken, kentsel huzursuzluk nedeniyle seçmenleri kazanacağını umuyor.

Belediye başkanlarının fikir ayrılığı

Macron salı günü kasabalarda ve sitelerde şiddete maruz kalan 250'den fazla belediye başkanıyla bir araya geldiğinde, yardım talepleri derin siyasi bölünmelerin altını çizdi. Sağ görüşlü belediye başkanları daha fazla otorite ve polis söyledi. Bazıları Macron'un ebeveynlere gençleri daha iyi kontrol etmeleri yönündeki çağrılarına katıldı. Ancak solda yer alanlar, ayrımcılığın, eğitimde eşitsizliğin ve yoksulluğu yoğunlaştıran bir konut politikasının olduğu yoksul sitelerde ayrımcılığın ve gettolaşmanın ele alınmasında başarısız olunduğunu dile getirdi. Son birkaç yıldır uygulanan kentsel dönüşüm programlarının (bazı sitelerin yıkılıp yeniden inşa edilmesi için milyonlar harcandı) daha derin sosyal sorunları ele almakta başarısız olduğunu söylediler.

Belediye binası yakılan başkan konuştu

Çok sayıda Türk'ün de yaşadığı kuzey banliyölerinden Garges-les-Gonesse'de protestocu gençler belediye binasını ateşe verdi. VOA Türkçe'ye konuşan merkez partisi UDI mensubu Belediye Başkanı Benoit Jimenez, binanın yakılmasından dolayı büyük öfke duyduğunu, "belediye binasına saldırının cumhuriyete saldırı ile aynı anlama geldiğini" dile getirdi.

Jimenez, "Bugün ve öfke ve üzüntü duyguları arasında gidip geliyoruz. Beldiye binası halkın evi, tüm yurttaşların evidir. Bir belediye binasını yakmak, doğrudan Cumhuriyete, tüm kent halkına saldırıdır. Belediyemizde, belediye yanmadan yalnızca bir saat önce, verilen bir galada, yaklaşık 1000 kişi Marsailles milli marşını söylüyorduk. Ardından 30 kişi geldi ve binamızı yaktı. Asla yılgınlık yok, vazgeçmek yok. Birlikte tüm toplum için mücadele edeceğiz. Popüler mahalleleri hedef göstermek yerine, hep birlikte ileriye taşıyacağız" dedi.

Jimenez, "Fiziki olarak korkuyor musunuz?" sorusuna, "Hayır benim şahsen hiçbir zaman böyle bir korkum olmadı. Ancak bazı yerlerdeki şiddet olayları korkutucu. Vincent Jeanbrun'ı düşünüyorum, ailesi, çocukları, eşi, doğrudan, cinayet girişimiyle saldırıya uğradı. Anlaşılmayacak, asla kabul edilemeyecek bir çizgiyi aştık. Bu konuda belediye başkanlarını korumak gerekir" yanıtını verdi.

Jimenez, "Asla yılgınlık yok, vazgeçmek yok. İlerleyeceğiz" dedi.

"Her an yeni bir isyan patlayabilir"

Yönettiği banliyödeki olaylarla sık sık gündeme gelen, Paris'in en sorunlu ve yoksul kentlerinden Trappes’nin Belediye Başkanı Ali Rabeh de banliyölere bakış değişmezse ve "yırtılan, sökülen yerlere yama yapılmaya devam edilirse" her an yeni bir isyanın patlak verebileceği uyarısında bulundu.

Rabeh, "Bir haftadır benim kentim yanıyor. Uyumuyoruz. Yıllardır yaptığımız çalışmaların kül olup gittiğini gördük. Yılladır hep aynı şeyleri söylüyoruz. Eğer kamu yönetimi politikamızda bir değişiklik yapmazsak ve yönetim biçimini değiştirmezsek, birkaç yıl sonra yine isyanlar patlar" diye konuştu.

Trappes Belediye Başkanı, insanların birbirine karıştığı, sosyal karışımın olduğu bir toplum yaratılması gerektiğini belirterek, "Her yerde, suç oranlarının yüksek olduğu iller de dahil, sosyal konutlar inşa etmeliyiz. Biz yasalara saygı gösterilmesini ve tüm kentlerde yüzde 20 oranında sosyal konut yapılmasını istiyoruz. 20 yıllık bir gecikme var. Bir gün bu hedefe ulaşmayı başardığımızda, göreceksiniz yoksul mahallelerde çok daha az problem, bina duvarlarında daha az yazı olacak" diye konuştu.

OHAL kararı verilmedi

Bir hükümet yetkilisi Macron'un şimdi sahadaki siyasetçileri dikkatle dinlemek ve önerilerde bulunmadan önce huzursuzluğun birçok karmaşık nedenini anlamaya çalışmak istediğini söyledi. Macron'un önümüzdeki günlerdeki ilk önceliği, hükümetten bir yetkilinin kalıcı düzen olarak adlandırdığı düzeni yeniden tesis etmek olacak. 45 binden fazla polis memuru geceleri, tamamen sakinleşmemiş olan bölgelerde devriye gezmeye devam ediyor. Macron, Paris'in dışındaki Clichy-sous-Bois'da bir elektrik trafosunda polisten saklanan iki genç çocuğun ölümünün sitelerde haftalarca süren huzursuzluğu tetiklediği 2005 yılındaki gibi bir olağanüstü hal ilan etmedi.

Ayrımcılık son yıllarda kötüleşti

Asıl soru, Macron'un Fransız konut siteleri için ne gibi politik çözümler sunacağı. Macron 2017'de göreve ilk geldiğinde ve hatta ondan önce ekonomi bakanıyken ekonomiyi liberalleştireceğini ve insanları sosyal kökenlerine göre kalıplara soktuğunu söylediği kalıcı eşitsizliği sona erdireceğini belirterek şehirlerin yoksun kenar mahalleleri için girişimciliğe odaklandı. Ancak site sakinleri ayrımcılığın son yıllarda daha da kötüleştiğini söylüyor.

Eğitim sistemi eşit değil

Macron geçen ay, zorlu bölgelerde yaşamı ve eğitimi iyileştirmek için bir laboratuvar olarak kullanmayı planladığı Marsilya'ya gitti, şimdi daha geniş düşünmek zorunda kalacak. Macron yoksul bölgelerdeki ilkokullarda sınıf mevcutlarını azalttı, ancak belediye başkanları Fransa'nın eğitim sisteminin dünyadaki en eşitsiz sistemlerden biri olmaya devam ettiğini söyledi. Paris'in dışında yer alan, yüksek binaları ve yüksek yoksulluk oranlarıyla bilinen Grigny'nin Komünist belediye başkanı Philippe Rio bu hafta yaptığı açıklamada, buradaki çocukların yarısının hiçbir nitelik kazanmadan okuldan ayrıldığını anlattı.