ABD'de Vietnam Savaşı sırasında gizli Pentagon Belgelerini sızdıran Ellsberg 92 yaşında öldü

ABD'li askeri analist Daniel Ellsberg, 92 yaşında hayatını kaybetti.

Ailesi, şubat ayında "pankreas kanseri" teşhisi konulan Ellsberg'in Kaliforniya'daki evinde hayatını kaybettiğini duyurdu.

Pentagon tarafından hazırlanan Vietnam ile ilgili gizli belgeleri okuyunca Vietnam Savaşı konusunda fikrini değiştiren Ellsberg, belgelerin gizlice fotokopisini çekerek basına sızdırmış ve ABD hükümetinin savaş hakkındaki aldatmacasını ortaya çıkararak, büyük bir özgürlük hareketini başlatmıştı.

Ellsberg, New York Times ve Washington Post'ta yayınlanan gizli Pentagon belgeleri nedeniyle, dönemin ABD Başkanı Richard Nixon tarafından hainlikle suçlanmıştı.

Sonraki yıllarında muhbirlerin ve bilgi sızdıranların savunucusu olan Ellsberg'in "Pentagon Belgeleri" sızıntısı, 2017 yapımı "The Post" filmine de konu oldu

Gizli Vietnam belgeleri ve Watergate skandalı

Daniel Ellsberg, ağır cezaya çarptırılma ve kariyerini kaybetme riskinin farkında olmasına rağmen 1970'li yıllarda ABD yöneticilerinin Vietnam Savaşı'ndaki gizli planlarını ifşa etmişti.

ABD hükümetinin Vietnam savaşı ile ilgili halka yalan söylediğini fark eden Ellsberg, belgelerin fotokopilerini çekerek 17 gazeteye gönderdi. 1971 yılının Haziran ayında New York Times gazetesi belgelerin bir bölümünü yayınladı. Richard Nixon hükümeti, belgelerin yayınlanmasını engellemek için gazeteye baskı yaptı. Mahkemeye başvurarak belgelerin yayınlanmasını engelledi. Ancak Yüksek Mahkeme, belgeleri basın ve ifade özgürlüğü kapsamında değerlendirerek mahkemenin yasaklama kararını kaldırdı.

İşten atılan Ellsberg hakkında devletin gizli sırlarını ifşa etmek suçlamasıyla dava açıldı. 115 yıl ağır hapis cezasına çarptırılması istendi. Bu arada dönemin ABD Başkanı Richard Nixon'un oluşturduğu grup, Ellsberg'nin itibarını sarsmak ve psikolojik rahatsızlıkları olduğu algısı yaratmak için Ellsberg'nin psikiyatristinin bürosuna girme girişiminde bulundu. Aynı grup, 1972 yılında Demokrat Parti merkezinin bulunduğu Watergate hanına dinleyici yerleştirken yakalanınca Watergate skandalı patladı ve Nixon ABD Başkanlık görevinden istifa etmek zorunda kaldı.

"Pentagon Belgeleri"ni konu alan onlarca kitap ve makale yazıldı. Yönetmen Steven Spielberg, "The Post" filminde belgelerin gazetede yayınlanma öyküsü ve hükümetin yayınlanmasını engellemek için yaptığı girişimleri gözler önüne serdi.