AB’de Ukrayna üyeliği krizi derinleşiyor

• AB Konseyi Başkanı António Costa, üyelik sürecinde “oybirliği” yerine “nitelikli çoğunluk” kuralı getirilmesini önerdi.
• Fransa, Hollanda, Yunanistan ve diğer bazı ülkeler bu öneriye karşı çıkarak veto haklarını kaybetmek istemediklerini belirtti.
• Macaristan lideri, Ukrayna’nın üyeliğini doğrudan engellese de, diğer ülkeler farklı dosyalarda kendi vetolarını savunmak için benzer tavır alıyor.
• Ukrayna ve Moldova’nın üyelik süreci, veto tartışmaları nedeniyle uzun süre daha askıda kalabilir.

1 Ekim’de Kopenhag’da yapılacak AB liderler zirvesi öncesinde, Konsey Başkanı António Costa, Ukrayna’nın üyelik sürecini hızlandırmak için girişimde bulundu.

Costa, oybirliği yerine nitelikli çoğunlukla müzakerelerin başlatılmasını teklif etti. Ancak bu öneri, veto hakkını korumak isteyen ülkelerden sert tepki aldı.

Fransa, Yunanistan ve diğerleri neden karşı çıkıyor

Orbán, Ukrayna’ya karşı en sert muhalefeti yürüten lider olsa da, veto hakkının kaldırılmasına karşı çıkan sadece Macaristan değil.

• Yunanistan, Türkiye’nin üyelik sürecini engellemek için veto hakkını elinde tutmak istiyor.
• Bulgaristan, Kuzey Makedonya’nın üyeliğini veto edebilmek için bu yetkiye ihtiyaç duyuyor.
• Hırvatistan, Sırbistan’ın üyeliğini sınırlamak istiyor.
• Fransa ise uzun süredir Türkiye’nin AB üyeliğine karşı çıkarak veto yetkisini bir güvence olarak görüyor.

Ukrayna ve Moldova’nın geleceği

Ukrayna’nın adaylık süreci Macaristan’ın vetosuyla aylardır tıkanmış durumda. Moldova’nın üyelik başvurusu da Ukrayna ile bağlantılı olduğu için aynı çıkmazda.

AB Komisyonu, sürecin hızlandırılması gerektiğini savunuyor ve Ukrayna’nın gerekli reformlarla 2030’a kadar üyeliğe hazır olabileceğini belirtiyor. Ancak oybirliği kuralı devam ettiği sürece Macaristan’ın engeli aşılamıyor.

Liderlerden farklı mesajlar

Finlandiya Cumhurbaşkanı Alexander Stubb, sürecin hızlanması için veto kuralının esnetilmesini desteklediğini açıkça dile getirdi. Ancak Fransa ve Yunanistan başta olmak üzere birçok ülke, “oyunun ortasında kuralların değiştirilemeyeceğini” savunuyor.

Sonuç ve senaryolar

• Costa’nın önerisi için tüm ülkelerin onayı gerekiyor, bu da şimdilik imkânsız görünüyor.
• Ukrayna ve Moldova’nın üyelik süreci, aylar hatta yıllar daha ertelenebilir.
• Orbán’ın vetosu eleştirilse de, birçok AB ülkesinin kendi çıkarları doğrultusunda bu engeli perde arkasında faydalı bulduğu belirtiliyor.