Suudi Arabistan merkezli yayın organlarından Arab News'de, Türkiye ve Avrupa Birliği arasında son dönemde yaşanan yakın ilişkilerin ve özellikle de savunma hamlelerinin değerlendirildiği bir analiz yayınlandı.

Son dönemde ortaya çıkan jeopolitik meseleler ve özellikle artan güvenlik tehditleri nedeniyle AB'nin Türkiye'ye karşı bakış açısının değiştiği belirtilen analizde, Rusya'nın Ukrayna'daki saldırganlığı ve Avrupa'nın ABD'nin uzun vadeli güvenlik taahhütlerine ilişkin şüphelerinin dengeleri değiştirdiği belirtildi.

Analizde ayrıca, Türkiye'nin güçlü bir savunma sanayisi kurmadaki başarısının Ankara'nın etkisini artırdığı belirtildi.

İşte Arab News'de yayınlanan analiz:

Türkiye, uzun süredir Avrupa'nın savunma programlarının bir parçası olmak ve Avrupa'nın güvenliğini nasıl şekillendireceği konusunda söz sahibi olmak için etkili bir strateji takip ediyor.

On yıllardır Avrupa ülkeleri Türkiye'yi çoğunlukla AB üyelik başvurusu ve siyasi anlaşmazlıklar açısından değerlendiriyordu. Ancak bugün, jeopolitik meseleler ve özellikle artan güvenlik tehditleri bu bakış açısını değiştiriyor.

Şimdi hem Ankara hem de Brüksel, benzer güvenlik sorunlarıyla karşı karşıya olduklarını kabul ediyor.

Birçok AB ülkesi uzun süredir savunma harcamalarını artırmakta tereddüt etse de, ABD Başkanı Donald Trump onları yeniden düşünmeye zorladı ve geçen ay, silah endüstrisini güçlendirmeyi amaçlayan kıta ülkeleri, “Avrupa için Güvenlik Eylemi Programı” olarak bilinen oluşum kapsamında 173 milyar dolar tutarında bir AB savunma fonu oluşturdu.

Birkaç yıl önce, Türk savunma şirketlerini Avrupa'nın güvenlik sistemlerine entegre etme fikri gerçekçi görünmeyebilirdi. Ancak birkaç faktör bunu değiştirdi.

Türkiye'nin F-35 programı nedeniyle ABD ile yaşadığı anlaşmazlık, artan bölgesel tehditler, Rusya'nın Ukrayna'daki saldırganlığı ve Avrupa'nın ABD'nin uzun vadeli güvenlik taahhütlerine ilişkin şüpheleri, Ankara ile AB'yi birbirine yaklaştırdı ve AB-Türkiye savunma işbirliğini daha cazip hale getirdi.

Bu faktörlerin birleşimi, ilişkilerinde büyük bir değişime yol açtı ve bu değişim, Türk ve Avrupalı savunma yetkilileri arasında daha düzenli toplantılarla kendini gösteriyor.

Türkiye, bir süredir AB ülkeleriyle güçlü ikili savunma ilişkileri kuruyor. İtalya'nın Leonardo şirketi ile Türkiye'nin Bayraktar insansız hava araçlarının üreticisi Baykar şirketi arasındaki son işbirliği, bunun önemli bir örneği olarak kayıtlara geçti.

Ankara, Avrupa Hava Kalkanı Girişimi gibi birçok AB savunma girişimine katılmaktadır. Ayrıca Polonya ile mühimmat üretimi, Romanya'ya askeri araç tedariki ve Portekiz ile denizcilik programları gibi ortak projelerde de yer almaktadır.

Bu ikili işbirlikleri, Türkiye ile AB ülkeleri arasında geleneksel parametrelerin ötesine geçen yeni bir tür ortaklığın sinyalini vermektedir.

Türkiye'nin güçlü bir savunma sanayisi kurmadaki başarısı, özellikle popüler Bayraktar TB2 insansız hava aracı ile, Avrupa'da birçok kişiyi etkilemiş ve Ankara'nın etkisini artırmıştır.

Türkiye ayrıca önemli stratejik avantajlara sahiptir.

NATO'nun en büyük ikinci ordusuna sahiptir ve Avrupa'nın güvenlik desteğine ihtiyaç duyduğu Karadeniz, Doğu Akdeniz ve Orta Doğu bölgelerine yakın merkezi bir konuma sahiptir.

Rusya'nın etkisini dengelemeye yardımcı olma kabiliyeti de Avrupa için Türkiye'nin önemini artırmaktadır.

Bu avantajlarla Türkiye, savunma ürünlerini AB ülkelerine satmakla kalmayıp, Avrupa'nın savunma stratejisini şekillendiren ve kıtanın endüstriyel savunma üssünün bir parçası haline gelen gerçek bir koltuk istemektedir.

Zorluklar

Ancak, bu potansiyel ortaklık bazı zorlukları da beraberinde getirebilir. Zira; Türkiye'nin Avrupa'nın savunma programlarına entegrasyonu konusunda tüm AB ülkeleri aynı görüşte değil.

Başlıca muhalifler ise Yunanistan ve Güney Kıbrıs olarak ortaya çıkıyor. Bu ülkelerin endişeleri bugünün güvenlik gerçekleriyle değil, Türk-Yunan ilişkilerindeki uzun süredir devam eden sorunlarla ilgili.

Bu ayrılıklara rağmen, küresel belirsizliğin yol açtığı güvensizlik, birçok AB ülkesini Türkiye ile savunma ortaklıkları kurmaya itiyor. Bu ülkeler, daha güçlü ve daha bağımsız bir Avrupa güvenlik sistemi için, daha büyük resmi vurgulayarak Yunanistan'ı bu alanda Türkiye ile daha yakın işbirliği yapmaya ikna etmeye çalışabilir.

Bu zorluklar göz önüne alındığında, savunma alanında stratejik hedeflere ulaşmak için gerçek bir siyasi irade ve karşılıklı yarar konusunda net bir anlayış gerekli.

Karşılıklı yarar derken kastedilen, AB'nin Türkiye'nin Avrupa güvenliğindeki rolünün öneminden sürekli bahsetmesine rağmen, Ankara'nın bloğa üyeliği konusunda herhangi bir taahhütte bulunmamasıdır.

Diğer yandan AB'nin genellikle belirsiz yaklaşımı, samimiyeti ve Türkiye'yi nasıl algıladığı konusunda soru işaretleri yaratıyor. Türkiye'nin Avrupa'nın güvenliğine verdiği desteği önemli gören Almanya gibi Avrupa'nın ağır topları, Türkiye'nin üyelik meselesine gelince genellikle kulaklarını tıkayıp gözlerini kapatıyor gibi görünüyor.

Türkiye'nin bakış açısına göre ise, savunma bağları, yıllarca süren siyasi sürtüşmelerin ardından AB ile daha geniş ilişkilerin yeniden kurulması için bir basamak görevi görebilir ve Türkiye-AB savunma ortaklığını yönlendirecek daha da büyük beklentiler var.