Elon Musk'ın F-35'lere yönelik eleştirisi ABD'de tartışma yarattı

ABD federal hükümeti genelinde israfı önlemekle görevlendirilen Elon Musk, son zamanlarda özel bir hedef seçti: Pentagon'un pahalı F-35 savaş uçağı filosu.

Otonom teknolojinin bir savunucusu olan Musk, geçtiğimiz birkaç haftayı sosyal medyada Lockheed Martin yapımı uçaklarla alay ederek geçirdi. Musk'ın yorumları, savunma sanayii ve müşterilerini saran bir tartışmayı alevlendirdi: Bütçelerin baskı altında olduğu ve giderek daha sofistike hale gelen insansız hava araçlarının Ukrayna ve başka yerlerde yıkıcı bir etki yaratmak üzere konuşlandırıldığı bir dönemde ordunun hala pahalı pilotlu savaş uçaklarına ihtiyacı var mı?

Otonom insansız hava aracı sürülerinin birbirleriyle iletişim kurmasını sağlayacak bir yazılım geliştiren ABD merkezli Auterion'un CEO'su Lorenz Meier, “Ana bilgisayarların yerini kişisel bilgisayarların ve akıllı telefonların alması gibi, insansız ve harcanabilir başka sistemlerimiz varken bu büyük insanlı platformlar hala aynı şekilde geçerli olacak mı?” dedi.

Auterion mürettebatlı sistemlere “kapıyı kapatmayı” savunmasa da, yapay zeka destekli insansız sistemlerin hızlı gelişimi göz önüne alındığında, bunların gelecekteki rolü konusunda ele alınması gereken “temel bir soru” olduğunu sözlerine ekledi.

ABD'de Hava Kuvvetleri bu ayın başlarında, Yeni Nesil Hava Hakimiyeti (NGAD) programının bir parçası olarak hangi şirketin yeni bir savaş uçağı üreteceği konusunda 2024 yılı sonunda verilmesi beklenen kararı erteleyeceğini duyurdu. Bu hamle, projeye devam edilip edilmeyeceği ve nasıl devam edileceğinin artık yeni gelen Trump yönetimine bağlı olduğu anlamına geliyor.

Lockheed Martin, “tıpkı Başkan Trump'ın ilk döneminde yaptığımız gibi, yeni gelen yönetimle birlikte çalışacağız” dedi.

Tartışmanın kendisi yeni değil - F-35 birçokları tarafından üretilecek son pilotlu savaş uçağı olarak görülüyordu - ancak Lockheed Martin gibi geleneksel savunma sanayii şirketleri ile askeri pazarda büyümek isteyen teknoloji start-up'ları ve drone geliştiricileri için önemli sonuçlar doğuruyor. Aynı zamanda batılı hükümetlerin mevcut modellerin yerini alacak yeni nesil savaş uçakları için pahalı planları değerlendirdiği bir dönemde geldi.

Programlar - özellikle İngiltere, İtalya ve Japonya arasındaki üç uluslu Küresel Savaş Hava Programı (GCAP) ve Fransız-Alman-İspanyol Geleceğin Savaş Hava Sistemi (FCAS) - Ukrayna çatışması insansız hava araçlarının gelişimini hızlandırmadan önce tasarlanmıştı.

Hem GCAP hem de FCAS, insansız hava araçları tarafından çevrelenirken merkezi bir savaş uçağının pilotluk yapacağını varsayıyordu.

Kraliyet Birleşik Hizmetler Enstitüsü'nde kıdemli araştırma görevlisi olan Justin Bronk, “temel durum, [üç yeni nesil programda] merkezi avcı uçağının pilotlu olup olmayacağının az ya da çok hala tartışılıyor olmasıdır” dedi. Bronk, programın daha geç bir tarihte başlatılmasının otonom teknoloji için daha fazla ilerleme potansiyeli anlamına geleceğini de sözlerine ekledi.

Endüstri tarafında İngiliz BAE Systems, İtalyan Leonardo ve Japon Mitsubishi Heavy Industries'in liderlik ettiği GCAP en iddialı takvime sahip. GCAP 2035 yılına kadar bir savaş uçağını hizmete sokma sözü verdi ve çoğu uzman bu uçağın pilotlu olacağına inanıyor.

Airbus Defence & Space'in CEO'su Michael Schoellhorn kısa süre önce, uzun teslim süresi ve mevcut jeopolitik gerilimler göz önüne alındığında, programın otonom sistemlerinin geliştirilmesini daha kısa vadede hızlandırmanın mantıklı olduğunu kabul etti.

Yakın zamanda Financial Times'a verdiği bir röportajda “[FCAS'ın] zamanın hangi noktasında hangi kabiliyetleri sağlayacağını düşünmemiz gerekiyor” dedi. Rus tehdidi, bazı kabiliyetlerin 2030'ların başlarına, “özellikle de insansız hava aracı kısmına” acilen getirilmesi gerektiği anlamına geliyordu” dedi.

Pilotlu savaş uçaklarından tamamen kurtulmaya yönelik herhangi bir kararın sadece ordu için değil endüstri için de geniş kapsamlı sonuçları olacaktır ve çoğu uzman tarafından olası görülmemektedir.

Endüstriyel açıdan bakıldığında, üreticiler uçaklara hizmet vermek ve bakımlarını yapmaktan elde ettikleri gelirlerin büyük bir bölümünü kaybedeceklerdir. Bronk'a göre “çoğu ülkenin bunu yapmasının başlıca nedeni savaş uçağı endüstrilerini ayakta tutmak çünkü bu endüstriler çok yüksek vasıflı bir sanayi tabanının önemli bir parçası.”

Operasyonel olarak, savaş uçakları günümüzün insansız sistemlerinden hala çok daha yetenekli. Bronk, savaş uçaklarının şu anda yaptığı ve şu anda var olan teknolojiyle mürettebatsız bir sistemle yapılması çok zor olan “pek çok şey” olduğunu söyledi.

“Savaş uçaklarının yaptığı ve kullanıldığı pek çok şey, karar vermek ve güvence sağlamak için içlerinde bir pilot olmasına dayanıyor” dedi.

Günümüzün uzaktan kumandalı sistemleri de hala daha pahalı savaş uçaklarının menzilinden ve beka kabiliyetinden yoksundur. Dronlar elektronik harp ve karadan havaya tehditlere karşı savunmasızdır. Daha karmaşık insansız sistemler de o kadar ucuz değil.

Araştırma grubu Capital Alpha Partners'ın genel müdürü Byron Callan, yakın tarihli bir notunda “askeri sorunların tek çözümü dronlar olsaydı, Ukrayna'nın insanlı savaş uçakları ve zırhlı araçlar istediğini görmeyi beklemezdik” dedi. Callan, “Çin'in J-20 savaş uçakları ve insanlı deniz araçları inşa etmesi ve dünyanın en büyük tank gücüne sahip olması da beklenemezdi” diye ekledi.

Diğerleri de savaş uçaklarının yeni nesil programlarda genişletilmiş bir rol oynayacağına işaret ediyor.

Mitchell Havacılık ve Uzay Çalışmaları Enstitüsü Gelecek Konseptleri ve Yetenek Değerlendirmeleri Direktörü ve F-35'in güçlü bir destekçisi olan Mark Gunzinger, “NGAD'ın mürettebatlı uçak bileşeni ... sadece bir avcı uçağı olmayacak” dedi. “Bir avcı uçağı, bir saldırı uçağı, bir nüfuz edici sensör, bir savaş alanı yöneticisi ve bir elektronik saldırı uçağı” olacak.

Gunzinger, ABD ordusu için yapılan savaş oyunu senaryolarının hepsinin “gelecekte de dengeli bir mürettebat gücüne sahip olma ihtiyacını doğruladığını” ve yapay zekanın yardımcı olsa da “insanların savaşa getirdiklerinin yerini almayacağını” sözlerine ekledi.

Gunzinger'e göre sonuçta “savaş kabiliyeti ve kapasitesinde bir sıçrama yaratacak olan” hem mürettebatlı hem de mürettebatsız sistemlerin kombinasyonu olacaktır.