Eylem planını Bakan Yumaklı açıkladı: 21 milyarlık dev yatırım

• Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Eğirdir Gölü için 21 milyar liralık yatırım açıkladı.
• Bu yatırımlarla yılda 150 milyon metreküp su tasarrufu hedefleniyor.
• Eğirdir Gölü'nün derinliği son 10 yılda 11 metreden 6 metreye düşmüş, hacmi yüzde 55 azalmıştı.
• Plan, suyu etkin ve adil kullanmak, yeraltı ve yüzey sularını yönetmek, doğal dengeyi korumak üzerine kurulu.

Bazı programlara katılmak üzere Isparta'ya gelen Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Eğirdir ilçesinde "Eğirdir Gölü Su Eylem Planı Açıklaması, İstişare ve Değerlendirme Toplantısı"na katıldı. Toplantıda Eğirdir Gölü'nün ekosistemiyle, tarımsal üretime katkısıyla ve su potansiyeliyle stratejik öneme sahip olduğunu vurguladı.

Yumaklı, dünyanın yeni iklim gerçeğiyle karşı karşıya olduğuna dikkat çekerek, Akdeniz kuşağında yer alan Türkiye'nin de bundan etkilendiğini kaydetti. Eğirdir'in Beyşehir'den sonra sularından en fazla faydalanılan ikinci büyük göl olduğu bilgisini paylaşan Yumaklı, "3 bin 309 kilometrekare drenaj alanına, 478 kilometrekare yüzey alanına ve 4 milyar metreküp maksimum depolama hacmine sahiptir. Ortalama derinliği ise 11 metredir ama artık bu rakamlar maalesef geride kalıyor çünkü son 10 yılda göl derinliği 11 metreden 6 metreye düşmüş, gölün hacmi yüzde 55 oranında azalarak 1,8 milyar metreküpe gerilemiştir" diye konuştu.

İklim değişikliğinin etkileri ve geçmiş çalışmalar

Türkiye'nin uzun yıllar sıcaklık ortalamalarındaki değişimlere bakıldığında, son 5 yılda 0,9 santigrat derecelik artış gözlendiğini dile getiren Yumaklı, Eğirdir Gölü Havzası'ndaki bu artışın 1,1 santigrat dereceyi bulduğunu ifade etti. Yağış ortalamalarında ise son 5 yılda yüzde 4'lük düşüş gözlenirken, Eğirdir Gölü Havzası'ndaki düşüşün yüzde 18 seviyesine ulaştığını söyledi. Geçen sene göle giren akım miktarı 372 milyon metreküpken buharlaşma miktarının 473 milyon metreküpe ulaştığını aktaran Yumaklı, göle giren sudan daha fazlasının buharlaştığını vurguladı.

Geçmişten bugüne Eğirdir Gölü ve havzasını iyileştirmeye yönelik birçok faaliyet gerçekleştirdiklerinden bahseden Bakan Yumaklı, 1990'da hizmete alınan Yılanlı Derivasyonu ile Aksu Havzası'ndan bugüne kadar toplam 2,2 milyar metreküp suyun göle aktarılarak, gölün su miktarına ciddi manada katkı sağlandığını belirtti. Havzada bulunan 120 bin dekara yakın alanın modern sistemle sulanması çalışmasının tamamlandığını, geriye kalan açık sulama sahalarına ilişkin modernizasyon çalışmalarına devam edildiğini kaydetti. Son dönemde ise Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile ortak çalışmalar yürütüldüğünü ve bir yıl önce Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından gölde temizlik, göl tabanında dip çamuru temizliği gibi çalışmalara ilişkin eylem planı açıklandığını hatırlattı.

Eğirdir gölü su eylem planı ve yapay zeka kullanımı

Eğirdir Gölü için 13 ana başlık ve 31 alt başlıktan oluşan "Eğirdir Gölü Su Eylem Planı"nı tamamladıklarını bildiren Yumaklı, planın üç temel stratejik hedefi olduğunu belirtti: Birincisi suyu daha etkin ve adil kullanmak, ikincisi yeraltı ve yüzey sularını bilimsel temelde yönetmek, üçüncüsü ise doğal dengeyi ve ekosistemi korumak.

Bakan Yumaklı, suyu daha etkin ve adil kullanmaktan kastın, tüm Türkiye için olduğu gibi Eğirdir Gölü özelinde de mevcuttaki açık sulama sahalarının kapalı sulama sistemleri haline getirilmesi olduğunu söyledi. Bunun dışındaki diğer bütün projelerin şu an için durdurulduğunu ve kaynakların tamamının buraya aktarılacağını ifade etti. Suyu merkeze alan üretim planlamasının Eğirdir'de de ciddi şekilde uygulanacağını ve suyu az tüketen ürün desenine kademeli olarak geçileceğini belirtti.

Yeraltı ve yüzey sularını bilimsel temelde yönetmek hedefine ilişkin konuşan Yumaklı, mevcut Yılanlı Derivasyonu'na ilave olarak Aksu Havzası'ndan göl beslenmesini artırmak için yılda 42 milyon metreküp su aktarımına yönelik işin yapım ihalesinin 8 Temmuz'da gerçekleştirileceğini duyurdu. Yeraltı sularının disiplin altına alınması için kayıt dışı kuyuların tespit edildiğini, ihtiyaç olmayanların kapatıldığını ve uygun olanların mevcut sulama sistemine dahil edildiğini kaydetti. Bilimsel verilerin önemine işaret eden Yumaklı, göle düşen her damla suyu, modern yağış ve buharlaşma istasyonlarıyla anlık takip edeceklerini söyledi.

Türkiye'de bir göl havzasında ilk defa yapay zeka kullanarak suyun etkin şekilde yönetilmesine ilişkin yazılım çalışmalarına başlayacaklarını anlatan Yumaklı, doğal dengeyi ve ekosistemi korumak için balık avcılığının istilacı türler dikkate alınarak yapılmasına ve endemik balık türlerinin korunmasına yönelik çalışmaların planın içinde yer alacağını aktardı. Yumaklı, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca yapılacak dip temizliğinin ardından kendilerinin de göle yeniden çamur ve benzeri malzemelerin akışını önleyecek yapısal tedbirler alacaklarını vurguladı.

Diğer göllere de benzer eylem planları

Su verimliliği seferberliği kapsamında kentsel, tarımsal ve endüstriyel su verimliliğinin iyileştirilmesine yönelik çalışmalar yürüttüklerini ifade eden Yumaklı, "Bu eylem planı kapsamında 2025-2030 yılları arasında yapılacak olan yatırımın toplam tutarı 21 milyar lira olacak" dedi. "Bu yatırımlar sayesinde Isparta'nın 6 yıllık içme-kullanma suyu ihtiyacına karşılık gelen 150 milyon metreküp suyu sadece 1 yılda tasarruf etmiş olacağız. Gölün su miktarını artırarak, göl seviyesinin yükselmesini sağlayacağız. Yeraltı sularımızı koruyacağız, gölün su kalitesini yükselteceğiz. Göl ve havzasının ekosistemini koruyacağız. Elma, kiraz, kayısı, şeftali, badem gibi ürünlerin üretiminde ön plana çıkan bu yörede, bu eylem planı sayesinde tarımsal üretimi garanti altına alacağız" şeklinde konuştu.

Sadece bir gölü değil, bir kültürü, tarım mirasını, binlerce ailenin geçim kaynağını ve çocukların geleceğini savunduklarını belirten Yumaklı, "Eğirdir Gölü'nü korumak, sadece doğal varlığı değil, aynı zamanda bir milletin üretim gücünü, gıda güvenliğini ve iklim direncini korumaktır" dedi. Bakan Yumaklı, "Eğirdir'den sonra Akşehir, Eber, Bafa, Beyşehir, Burdur, İznik, Seyfe ve Sapanca gölleri için de benzer eylem planlarını hazırlayacağız" bilgisini paylaşarak, bu kapsamlı çalışmaların diğer önemli göllere de yaygınlaştırılacağını duyurdu.