Fotoğrafı çekilen ilk kara delikte şaşırtıcı değişim
Event Horizon Telescope (EHT) tarafından ilk kez 2019’da görüntülenen süper kütleli kara delik M87*, bu kez beklenmedik bulgularla gündeme geldi.
Son Güncelleme: 18.09.2025 - 11:56
Yeni gözlemler, kara deliğin etrafındaki manyetik alanların son dört yıl içinde yön değiştirdiğini ve madde jetinin temelinin net biçimde görüntülendiğini ortaya koydu.
M87*: Kozmik dev büyülemeye devam ediyor
Yaklaşık 55 milyon ışık yılı uzaklıkta, Messier 87 galaksisinin merkezinde yer alan M87*, 6,5 milyar Güneş kütlesine sahip devasa bir kara delik. EHT’nin yaptığı yeni gözlemler, kara deliğin çevresinde neredeyse ışık hızında uzaya fışkıran madde jetinin kaynağını ortaya koydu. Jetin, kara deliğin “olay ufku” olarak bilinen parlak halka ile bağlantılı olduğu tespit edildi.
Polarizasyondaki tersine dönüş şaşırttı
EHT ekibinden Jongho Park, 2017’den 2021’e uzanan gözlemlerde polarizasyon modelinin yön değiştirdiğini belirterek, bunun beklenmedik bir gelişme olduğunu söyledi:
“Bu değişim modellerimizi sorgulamaya itiyor. Olay ufkuna yakın bölgede hâlâ anlamadığımız çok şey var.”
Gözlemler, 2017’de güçlü manyetik alanlarla dolu plazmanın belirli bir yönde aktığını, 2018’de sakinleştiğini, 2021’de ise yönünü tersine çevirerek spiral bir hareket sergilediğini ortaya koydu.
İlginç bir şekilde, plazmanın tüm özellikleri değişmedi; bu da olay ufkuna yakın bölgede son derece karmaşık süreçler yaşandığını gösteriyor.
Einstein haklı çıktı ama modeller sınırda
Yıllar içinde kara deliğin halka boyutu sabit kaldı ve Einstein’ın genel görelilik kuramının öngördüğü “karadelik gölgesi” doğrulandı. Ancak polarizasyon modelindeki değişim, mevcut teorik modellerin sınırlarını zorladı.
Kara deliğin çevresi kaotik
Yeni veriler, M87* çevresinin türbülanslı ve dinamik bir ortam olduğunu gösteriyor. Plazmanın değişen polarizasyonu, kara deliğin maddeyi nasıl yuttuğunu ve enerjiyi nasıl dışarı fırlattığını da etkiliyor.
Araştırmacılar, bu tersine dönüşün plazmanın manyetik yapısıyla dışsal etkilerin birleşiminden kaynaklanmış olabileceğini düşünüyor.
Jetin kökeni ilk kez net görüldü
En dikkat çekici bulgulardan biri de, M87*’den fışkıran parçacık jetinin temelinin ilk kez net olarak gözlemlenmesi oldu.
Bu gelişme, süper kütleli kara deliklerin galaksilerin oluşumunu ve evrimini nasıl etkilediğini anlamak açısından büyük bir adım olarak değerlendiriliyor.
Kaynak:
Donanım Haberetiketler
İLGİLİ HABERLER
Uzay çöpleri geleceğin uzay araçlarına dönüşebilir
Almanya, ilk uzay stratejisini açıkladı: 2030’a kadar 35 milyar avroluk askeri uzay yatırımı
Türkiye, 77. Uluslararası Uzay Kongresi'ne ev sahipliği yapacak
Çin, uzayda mahsur kalan ekibe araç gönderdi
Tarihi görev: Türkiye’nin ilk yörünge transfer aracı FGN-TUG-S01 uzayda göreve başladı
Evrenin dengesi beklenenden dört kat daha şaştı
DİĞER HABERLER
Uzay çöpleri geleceğin uzay araçlarına dönüşebilir
Türkiye, 77. Uluslararası Uzay Kongresi'ne ev sahipliği yapacak
Çin, uzayda mahsur kalan ekibe araç gönderdi
Evrenin dengesi beklenenden dört kat daha şaştı
NASA Mars'ta oraya ait olmayan kaya buldu
Dünya'ya çarpma riski olan cisimler en çok hangi bölgeyi tehdit ediyor?
Güneş dışında ilk kez yıldız fırtınası keşfedildi
Uzayda mahsur kalan astronotlar için kurtarma planı belli oldu
Türkiye'nin üçüncü astronotu Gökhan Erdem, uzay deneyimini anlattı
Uluslararası Uzay İstasyonu 25 yaşında



