Macron çocukların sosyal medya kullanımını yasaklayacak

• Macron, 15 yaş altındaki çocukların sosyal medyadan tamamen uzaklaştırılmasını istiyor. Ancak AB düzenlemeleri ve teknoloji firmalarının direnci büyük engel oluşturuyor.
• Fransa, Avrupa genelinde bir uygulama hedefliyor. Macron, “birkaç ay içinde sonuç alınamazsa Fransa olarak harekete geçeriz” dedi.
• Veri gizliliği savunucuları, yaş doğrulama sistemlerinin gözetim düzenine dönüşebileceği uyarısında bulunuyor.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Paris’te bir öğretmenin bıçaklanarak öldürülmesinin ardından çocukların sosyal medya kullanımına “daha fazla göz yumulamayacağını” söyledi. Saldırıdan sadece bir ay önce Nantes kentinde benzer bir olayda bir öğrenci hayatını kaybetmişti.

Macron’un açıklamaları, çocukların internet ortamında zararlı içeriklerden korunması için Avrupa genelinde daha sıkı sosyal medya ve akıllı telefon kısıtlamalarının tartışıldığı bir dönemde geldi. Fransa hali hazırda okullarda cep telefonlarını yasakladı ve kreşlerde ekran süresi kısıtlamaları getirdi.

Fransa ile Brüksel karşı karşıya gelebilir

Macron’un planı AB yasalarıyla çelişebilir. Fransa, 15 yaş altı çocukların sosyal medya kullanımını yasaklamak için Avrupa genelinde bir düzenleme hedefliyor. Ancak AB Komisyonu, böyle bir genel yasağın gündemlerinde olmadığını söylüyor.

AB Komisyonu Sözcüsü Thomas Regnier, yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:

Gelin açık konuşalım. Sosyal medya yasağı AB’nin izleyeceği bir yol değil.

AB'nin Dijital Hizmetler Yasası (DSA), büyük dijital platformları denetleme yetkisini Brüksel'e verirken, GDPR kapsamında ülkeler dijital yaş sınırını 13’ün üzerine çıkarabiliyor. Ancak bu durumda da ebeveyn izniyle istisnalar tanınıyor.

Paris’in tek taraflı yasa çıkarması, AB Komisyonu ile uzun sürecek bir hukuki mücadeleye yol açabilir.

Yaş doğrulama sistemleri gözetim kaygısı yaratıyor

Fransa, porno siteleri için kullanıcıların yaşını bağımsız sistemlerle doğrulayan bir model geliştirdi. Ülkenin veri koruma kurumu CNIL bu sistemin gizliliği koruduğunu kabul etti.

Ancak CNIL, yaş doğrulamanın yaygın hale gelmesinin “bireylerin her dijital etkileşimde yaşını ya da kimliğini ispatlamasını zorunlu hale getirebileceğini” ve ifade özgürlüğü dahil olmak üzere temel haklara tehdit oluşturabileceğini belirtti.

Proton CEO’su Andy Yen de bu durumun çocuklardan çok tüm kullanıcılar için gözetim ve veri güvenliği riski doğurduğunu vurguladı. Avrupa Tüketici Örgütü BEUC ise yaş tahmini için selfie analizi ya da çevrim içi etkinlik profilinin kullanılması halinde bunun GDPR’daki “veri minimizasyonu” ilkesine aykırı olduğunu kaydetti.

Teknoloji firmaları sorumluluğu birbirine atıyor

Hem düzenleyiciler hem de teknoloji şirketleri, sosyal medya yasağını uygulamanın teknik zorlukları konusunda hemfikir. Danimarka’da 10 yaş altındaki çocukların neredeyse yarısının sosyal medya hesabı var.

Amsterdam Üniversitesi’nden araştırmacı Jessica Piotrowski, bu tür yasakların etkinliği konusunda veri bulunmadığını, hatta bazen ters etki yapabileceğini belirtti: “Çocuklar başka yollar buluyor.”

Apple ve Google gibi işletim sistemi sağlayıcıları, yaş doğrulamanın uygulamaların değil sistemlerin sorumluluğunda olduğunu savunuyor. Uygulamalar ise bunun kendi görevleri olmadığını söylüyor.

Yaş doğrulama teknolojilerinde de sorunlar mevcut. Meta’nın da kullandığı Yoti adlı uygulama, kullanıcıları izinsiz izlemekle ve güvenlik açıklarıyla suçlandı. Şirket iddiaları araştırmaya yönlendirdiğini açıkladı.

Avrupa Komisyonu ise kendi yaş doğrulama uygulamasını test ediyor; Fransa dahil birkaç ülkede pilot olarak deneniyor.

Çocuklar çözüm yollarını üretmekte usta

Macron’un çocukları sosyal medyadan uzaklaştırma planının en büyük zorluğu çocukların teknolojiyi iyi bilmesi. Fransa’nın porno sitelere erişimi engellemesinin ardından VPN kullanımında patlama yaşandı.

VPN hizmeti ProtonVPN, erişim engelinin ardından kayıtların yüzde 1000 arttığını açıkladı. Top10VPN verilerine göre 4 Haziran’da VPN talebi önceki 28 gün ortalamasına göre yüzde 334 yükseldi.

Bu örnek, sosyal medya yasağında da çocukların benzer yollarla engelleri aşabileceğini gösteriyor.