İsveç, Ukrayna'ya potansiyel teslimat öncesinde Gripen uçakları için yedek parça teslim etti

İsveç Savunma Bakanı Pål Jonson, 22 Kasım 2024 tarihinde Stockholm'de Ukraynalı mevkidaşı Rustem Umerov ile Ukrayna'da çatışmaların yoğunlaştığı ve uluslararası gerilimin tırmandığı bir ortamda bir araya geldi.

Görüşme sırasında İsveç, 14 adet Gripen C/D savaş uçağı için yedek parça teslim ederek Ukrayna'ya yönelik askeri desteğinde önemli bir adım attı. Bu hamle Ukrayna hava kuvvetlerinin operasyonel kabiliyetlerini güçlendirirken gelecekte bu uçakların potansiyel transferine de zemin hazırlıyor.

Saab tarafından geliştirilen Gripen C/D, modern hava kuvvetlerinin taleplerini karşılamak üzere tasarlanmış çok yönlü bir savaş uçağıdır. Kanıtlanmış güvenilirliği ve hızlı, esnek konuşlanma kabiliyetleri sayesinde zorlu operasyonel ortamlar için son derece uygundur. Uzunluğu 14,1 metre ve kanat açıklığı 8,4 metre olan Gripen C/D, uzun menzilli Meteor havadan havaya füzeler ve kısa menzilli IRIS-T füzeleri de dahil olmak üzere çok çeşitli silahları taşıyabilen on sabit nokta ile donatılmıştır. Gelişmiş radar ve elektronik harp sistemleri, tartışmalı ortamlarda güçlü tespit ve etkisiz hale getirme yetenekleri sağlayarak hava üstünlüğü sağlar.

80 kN itiş gücüne sahip bir Volvo RM12 motoru ile güçlendirilen Gripen C/D, Mach 2'ye kadar hızlara ulaşabilir ve doğaçlama pistler de dahil olmak üzere zorlu koşullarda çalışabilir. Basitleştirilmiş bakım gereksinimleri ve kısa operasyonel geri dönüş süreleri - dakikalar içinde yakıt ikmali ve yeniden silahlandırmaya izin vererek - operasyonel verimliliğini artırır. Bu çeviklik, güç ve uyarlanabilir mimari kombinasyonu Gripen C/D'yi hava üstünlüğünden taktik yer desteğine kadar çeşitli görevler için stratejik bir varlık haline getirmektedir.

Bu teslimat İsveç-Ukrayna askeri işbirliğinde kayda değer bir gelişmeye işaret ediyor. Esneklikleri ve dağınık havaalanlarından operasyon yapabilme kabiliyetleriyle bilinen Gripen C/D avcı uçakları Ukrayna'nın operasyonel ihtiyaçlarıyla yakından örtüşmektedir.

Gelişmiş elektronik harp paketi, düşmanca ortamlarda stratejik bir avantaj sağlarken, operasyonel hazırlıklarının sürdürülmesi, sık sık hava ve balistik saldırılara karşı Ukrayna hava kuvvetlerinin direncini arttırmaktadır.

Ortak basın toplantısı sırasında Pål Jonson bu desteğin aynı zamanda Avrupa'nın kolektif güvenliğine yapılan bir yatırımı da yansıttığını vurguladı. Gripen C/D jetlerinin transferi ihracat lisansı onaylarına ve Ukrayna'nın F-16 entegrasyonundaki ilerlemeye tabi olmakla birlikte, İsveç hükümeti gelecekte yapılacak bir transfer için gerekli koşulları hazırlamaya devam etmektedir.

Her iki savaş uçağı sisteminin aynı anda kullanılması lojistik güçlükler yaratmaktadır, ancak İsveç Ukrayna'nın operasyonel öncelikleri doğrultusunda yardımını ayarlamaya hazırdır.

Bu girişim daha geniş kapsamlı bir yardım stratejisinin parçası. Eylül ayında İsveç, Gripen C/D modellerinin daha yeni Gripen E varyantları için yamyamlaştırılmasını önlemek üzere malzeme kitlerinin tedarikine ayrılan 220 milyon dolar da dâhil olmak üzere 440 milyon dolarlık bir askeri yardım paketi açıklamıştı.

Bu sayede C/D modellerinin çalışır durumda kalması ve potansiyel olarak bağışa hazır olması sağlanacaktır. İsveç 2030 yılına kadar 60'ı E modeli olmak üzere 120 Gripen'i hizmette tutmayı planlıyor, ancak gecikmeler ve operasyonel talepler Ukrayna için mevcut C/D modellerinin sayısını sınırlayabilir.

Ukrayna, gelişmiş kabiliyetleri ve dağınık hava üslerinden operasyonlara uygunluğu nedeniyle Gripen'lere ilgi duyduğunu ifade etti. Ancak lojistik kaygılar resmi bir transferi geciktirmiştir. Kiev NATO tarafından tedarik edilen F-16'ları entegre etmeye öncelik verirken, Ukraynalı yetkililer Gripen'e açık olduklarını bir kez daha teyit ettiler ve Gripen'in Ukrayna'nın altyapısıyla uyumluluğunu ve muharebe etkinliğini vurguladılar. İsveç, lojistik ve stratejik zorluklara rağmen gelecekte olası bir transfer için gerekli koşulları yaratma çalışmalarını sürdürüyor.

Gripen C/D jetlerinin 14 adedinin yedek parçalarının teslim edilmesi İsveç'in Ukrayna'ya verdiği askeri destek açısından çok önemli bir adımı temsil ediyor. İsveç'in Kiev'e olan bağlılığının ve bu çatışmada hava gücünün stratejik öneminin altını çizmekle birlikte, Gripen C/D'lerin olası bir transferinin savaşın gidişatını değiştirmesi pek olası değil. Mevcut uçakların sayısı sürekli hava harekâtları için yetersiz kalmaya devam edecek ve halihazırda F-16'ları bünyesine katmaya odaklanmış olan Ukrayna kuvvetlerine entegre edilmeleri ek zorluklar yaratacaktır.

Yine de İsveç-Ukrayna işbirliği, artan güvenlik sorunları karşısında Avrupa'nın stratejik dayanışmasını vurgulamakta ve Ukrayna'nın hava yeteneklerinin yeni nesil uçaklarla geliştirilmesinin önünü açmaktadır.