Japonya Başbakanı'nın Tayvan Boğazı sözleri Çin ile gerilimi tırmandırdı

• Tayvan'ı kendi toprağı sayan Çin, Takaiçi'nin sözleri üzerine Tokyo'yu resmen protesto etti, Japonya Büyükelçisi'ni Dışişleri Bakanlığına çağırarak nota verdi.
• Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Lin Cien, Japonya'nın Tayvan Boğazı'na askeri güç kullanmaya kalkışması durumunda, bunun bir "saldırı eylemi" olacağını açıkladı.
• Çin, iktidardaki Liberal Demokrat Partinin milliyetçi kanadını temsil eden Takaiçi'ye karşı başından beri temkinli davrandı.

Japonya'nın yeni Başbakanı Takaiçi Sanae'nin 7 Kasım'da parlamentoda yaptığı konuşma, bölgenin en hassas konularından biri olan Tayvan Boğazı'nda askeri bir krizi tetikleme potansiyeli taşıyan bir çıkışa sahne oldu.

Takaiçi, 2015 Ulusal Güvenlik Yasası'na atıfta bulunarak, Tayvan'a yönelik bir müdahalenin, Japonya'nın müttefiklerine yönelik saldırganlığı içeren ve aynı zamanda Japonya'nın varlığını tehdit eden bir duruma dönüşebileceğini söyledi. Bu durumda Japonya'nın "öz savunma güçlerini" görevlendirebileceğini belirtti.

Daha önceki Japon liderler, ABD yönetiminin yaptığı gibi, Çin'in Tayvan'ı işgali durumunda askeri destek verip vermeyecekleri konusunda genellikle belirsiz kalmayı tercih ediyordu.

Tarihi düşmanlar: Çin ile Japonya

Takaiçi'nin bu sert çıkışı, Çin için sadece güncel bir diplomatik sorun değil, aynı zamanda tarihi bir endişenin de tetikleyicisidir. İkinci Dünya Savaşı öncesinde Japon İmparatorluğu'nun işgaline uğrayan Çin, Pasifik'te ABD'nin kilit müttefiki konumundaki Japonya'nın yeniden saldırgan bir pozisyon almasını istemiyor.

Çin'in Takaiçi'ye yönelik sert tutumu, onun siyasi geçmişinden de kaynaklanıyor:

• Tarihsel Revizyonizm: Takaiçi'nin geçmişteki savaş suçlarına yönelik özürleri eleştirmesi ve tarihi çarpıttığını savunduğu Yasukuni Tapınağı'nı ziyaret etmesi.
• Askeri Reform: Japon Anayasası'nın askeri saldırganlığı yasaklayan 9. maddesinin değiştirilmesini ve ordunun "ulusal savunma güçleri" olarak yeniden adlandırılmasını savunması.

Pekin yönetimi, bu endişeler nedeniyle Takaiçi seçildiğinde, genel teamülün aksine, Devlet Başkanı ve Başbakan düzeyinde tebrik mesajı göndermemişti.

Diplomatik ve askeri tehditler

Takaiçi'nin sözlerini geri almayı reddetmesi üzerine Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Lin Cien, sert bir uyarı yayınladı ve Japonya'yı askeri yöntemlere geri dönerek savaş sonrası uluslararası düzeni tersine çevirmeye çalışmakla suçladı.

Lin Cien'in açıklaması şuydu:

"Japonya, Tayvan Boğazı'na müdahale etmek üzere askeri güç kullanmaya cüret ederse bu, bir 'saldırı eylemi' olacaktır ve Çin buna güçle karşılık verecektir."

Bu diplomatik gerilimin ardından, Çin'in yanıtları somut adımlara dönüştü:

• Pekin Büyükelçisi'nin Çağrılması: Japonya'nın Pekin Büyükelçisi Kenji Kanasugi, Dışişleri Bakanlığına çağrılarak resmen protesto edildi.
• Seyahat Uyarıları: Çin Dışişleri ve Eğitim Bakanlıkları, Japonya'da güvenlik koşullarının uygun olmadığı gerekçesiyle seyahat ve eğitim uyarıları yayımladı.
• Askeri Hareketler: Japonya Savunma Bakanlığı, 14 Kasım'da 3 Çin savaş gemisinin Osumi Boğazı'ndan geçtiğini, Sahil Güvenlik ise 16 Kasım'da 4 Çin sahil güvenlik gemisinin Doğu Çin Denizi'ndeki ihtilaflı adacıklar çevresindeki sulara girdiğini bildirdi. Her iki olayda da sürtüşme yaşanmadı.