Bu adım, ABD Başkanı Donald Trump’ın Avrupa güvenliğinden geri çekilme sinyalleri vermesi ve NATO müttefiklerine sağlanan güvenlik garantilerini sorgulamasıyla daha da kritik hale geldi. 

Trump’ın hamleleri 

Trump’ın Rusya ile ilişkileri yeniden başlatma ve Ukrayna’ya desteği kesme yönündeki politikaları, AB’nin güvenlik stratejisini yeniden gözden geçirmesine neden oldu. 

Avrupa başkentleri, artırılmış savunma harcamaları ve NATO dışındaki ülkelerle yeni iş birlikleri kurma yoluna gidiyor. 

Bu bağlamda Türkiye, Norveç ve Birleşik Krallık gibi NATO üyesi olup AB üyesi olmayan ülkelerle savunma iş birliğini artırmak Avrupa’nın önceliklerinden biri haline geldi. 

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın geçtiğimiz günlerde Londra’daki Avrupa’nın önde gelen askeri güçleriyle yaptığı görüşme, bu sürecin önemli bir adımı olarak değerlendiriliyor. 

AB-Türkiye savunma iş birliği 

NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, Şubat ayında AB liderleriyle yaptığı özel bir toplantıda, Türkiye ile güvenlik alanında iş birliğini artırma ihtiyacını vurguladı ve Avrupa’nın stratejik güvenliği için Türkiye ile ilişkilerin güçlendirilmesi gerektiğini söyledi. 

Ancak bu iş birliği önünde bazı engeller bulunuyor: Türkiye’nin Rusya ile olan ekonomik ve enerji bağları, Avrupa tarafından dikkatle izleniyor.

Türkiye, AB ve Batılı müttefiklerinin Moskova’ya uyguladığı yaptırımlara katılmadı. Yunanistan ve Kıbrıs gibi ülkeler, Türkiye ile savunma iş birliğinin artmasına temkinli yaklaşıyor. Kıbrıs’ın kuzeyindeki statü konusu ve Ege’deki anlaşmazlıklar, AB-Türkiye ilişkilerinin önündeki en büyük siyasi engellerden biri olarak görülüyor. 

Bir Yunan diplomat, “Türkiye, AB üyesi devletlerle mevcut sorunları çözmede yapıcı olmalı” diyerek Atina’nın iş birliği konusunda “dogmatik değil, ancak ihtiyatlı” bir yaklaşım sergilediğini belirtti. 

Türk savunma sanayiinin rolü 

Türkiye’nin savunma sanayisindeki yükselişi, AB içindeki tartışmaların merkezinde yer alıyor. Türkiye’nin ürettiği askeri sistemler ve savunma teknolojileri, Avrupa’daki bazı çevreler tarafından potansiyel bir ortaklık fırsatı olarak değerlendirilse de, bazı AB ülkeleri Türkiye’nin savunma yatırımlarından faydalanmasının AB güvenlik politikalarına uygun olup olmadığı konusunda tartışmalar yürütüyor. 

NATO Genel Sekreteri Rutte, Avrupa Parlamentosu’nda yaptığı konuşmada, “AB savunma sanayi çabalarına NATO dışındaki müttefikleri de dahil etmek Avrupa güvenliği için hayati önemde” ifadelerini kullandı. 

Türkiye, uzun yıllardır AB üyelik sürecinde ilerleme kaydedemese de, Avrupa’nın yeni güvenlik düzeninde önemli bir aktör olarak konumlanıyor. 

Trump’ın ABD’nin Avrupa’daki rolünü küçültme politikası, Avrupa’nın Türkiye ile savunma iş birliği olasılığını daha ciddi şekilde değerlendirmesine neden oluyor. 

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Financial Times’a yaptığı açıklamada, “Avrupa’nın güvenlik yapılanmasında yeni bir dönem başlıyorsa, Türkiye buna iş birliği içinde katılmaya hazırdır” ifadelerini kullandı. 

Önümüzdeki dönemde, AB’nin Türkiye ile savunma ve güvenlik alanında daha derin bağlar kurup kurmayacağı ve bu sürecin Yunanistan ve Kıbrıs gibi ülkeler tarafından nasıl karşılanacağı, Avrupa güvenlik politikalarının en sıcak konularından biri olmaya devam edecek.