Prof. Dr. Erhan Afyoncu'dan "Papalık ve Doğu" değerlendirmesi

• Milli Savunma Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Erhan Afyoncu, editörlüğünü yaptığı "Papalık ve Doğu (1204-1571)" adlı eseri değerlendirdi.
• Eserin, Papalık ve Batı'nın Selçuklular ve Osmanlılarla mücadelesini Batı kaynaklarından detaylı bir şekilde anlattığını belirtti.
• Afyoncu, kitabın, Osmanlı tarihçiliğine yeni bir açılım getireceğini ve daha önce bilinmeyen birçok bilgiye ışık tutacağını vurguladı.

Prof. Dr. Erhan Afyoncu, eseri kaleme alan Kenneth M. Setton'ın tarih ilmindeki yerini ve kitabın Türkçeye kazandırılmasının önemini anlattı.

Setton'ın doktorasını bu alanda yapmış, iyi bir Haçlı tarihçisi olduğunu ve ABD'deki üniversitelerde yıllarca ders verdiğini vurguladı.

"Türklerle ilgili en önemli kitabı bu eserdir. 1204'ten 1571'e kadar olan tarihi hadiseleri ihtiva eden 4 büyük ciltte, Papalığı, Batı'nın Selçuklularla ve Osmanlılarla mücadelesini anlatmıştır. Setton, eski nesil tarihçi ve çok teferruatlı çalışan bir yazar. Bu kitabı yaklaşık 20 yıl Venedik'te, Vatikan arşivlerinde, Atina'da, birçok kütüphanede çalışarak gün yüzüne çıkarmıştır." ifadelerini kullandı.

Afyoncu, Setton'ın Almanca, Fransızca, Katalanca, Latince, Yunanca ve İtalyanca eser ve belgeleri kullanabilen önemli bir tarihçi olduğuna dikkat çekti.

Papalık ve Türk tehdidi ilişkisi

Afyoncu, eserin Papalığın ve Türklerle mücadelenin tarihini anlattığını belirterek, Papa seçimlerinin o dönemde Türklerle de çok önemli ve yakından bir bağı olduğunu kaydetti. Avrupa'da 1071'den itibaren bir Türk tehlikesinin var olduğunu ve Türklerin durdurulamaz bir şekilde Batı'ya doğru ilerlediğini, bunun Osmanlılar döneminde zirveye çıktığını anlattı. Bundan dolayı Papa seçimlerinde de Türklere karşı Haçlı seferlerinin başkanlığını yapabilecek birisini seçmeye dikkat edildiğini söyledi.

Osmanlı tarihine yeni bir bakış açısı

Yeditepe Yayınevi'nin daha önce Johann Wilhelm Zinkeisen ve Nicolae Jorga’nın Osmanlı tarihi üzerine yazdığı külliyatı Türkçeye kazandırdığına dikkat çeken Afyoncu, bu eserlerin Batı literatüründen yoğun bir şekilde istifade etmeleri açısından önemli olduğunu belirtti. Setton'ın eserinin de daha yeni belgeleri ve araştırmaları kullandığını ve bu sayede daha önceki tarih kitaplarında bilinmeyen bilgilerin ortaya çıktığını vurguladı.

"Avrupalılar hiçbir zaman İstanbul'un fethini unutmadı"

Prof. Dr. Afyoncu, eserin en önemli konularından birinin Avrupa'ya karşı Türk tehdidi olduğunu belirterek, "Türklerin engelleyemedikleri ilerlemesini gölgelemek için de genelde benzeri bir yola müracaat ediyorlar. Bu da Hristiyan dünyası bölündüğü ve kendi aralarında mücadele ettiği için Türklerin rahat bir şekilde Batı’da ilerledikleri kurgusudur. Bunda kısmen haklılık payı var. Doğrudur; Osmanlı, Batı’daki bölünmeleri hem körüklemiş hem de bundan istifade etmiştir. Ayrıca varlığıyla bölünmelerin artmasında etkili olmuştur." dedi. Afyoncu, Martin Luther'in tutunma sebeplerinden birinin de o dönemdeki Osmanlı'nın Avrupa'ya yaptığı büyük baskı olduğunu dile getirdi.

"Türkler, İstanbul’un fethinden itibaren Batı’da tayin edici bir güç olarak ortaya çıkmıştır. Setton'a göre Türk yüzyılının başlamasının kilit noktası İstanbul'un fethidir. Avrupalılar hiçbir zaman İstanbul'un fethini unutmadı. Onlar için bu, kıyamet gibi bir hadisedir. Fetih ile en büyük mabetleri olan Ayasofya, Türklerin eline geçti, cami yapıldı ve burada namaz kılındı. İşte bu mütemadiyen bir ilerlemedir, durdurulamıyor." şeklinde konuştu.

Papalığın tarihteki ve günümüzdeki rolü

Afyoncu, Papalığın tarihte her zaman Türklere karşı bütün faaliyetlerin arkasındaki birleştirici kurum olduğunun altını çizerek, bugünkü önemine dair de konuştu. Papalığın Orta Çağ’daki önemini kaybetse de Hristiyanlar üzerinde son derece etkili bir kurum olduğunu ifade etti. Batı'nın din adına savaşmayı İslamiyet'e atfettiğini fakat din adına savaşları ilk başlatanların Hristiyanlar olduğunu vurguladı.

Selçuklu ve Osmanlı tarihçiliğine yeni açılım

Prof. Dr. Afyoncu, Kenneth M. Setton'ın "Papalık ve Doğu" eserinin, Selçuklu ve Osmanlı tarihçilerine yeni bir açılım getireceğini belirtti. Türkçe kaynakların azlığı nedeniyle İtalyan ve Bizans kaynaklarından faydalanıldığını aktaran Afyoncu, bu eserin özellikle Türk tarihinde olmayan bilgileri ihtiva eden kitapları ve belgeleri kullandığı için son derece önemli olduğunu söyledi.

Hammer'in eseri Almanca orijinalinden çevrilecek

Prof. Dr. Erhan Afyoncu, Batılı ilk büyük Osmanlı tarihçisi Joseph von Hammer'in eserinin Türkçeye Fransızcadan çevrildiğini ve bazı eksiklikleri olduğunu dile getirerek, yeni projelerinin Hammer'in Osmanlı Tarihi’nin Almanca orijinalinden Türkçeye tam metin olarak çevrilmesi olduğunu açıkladı.

Prof. Dr. Erhan Afyoncu ve Prof. Dr. Uğur Demir'in editörlüğünde hazırlanan eser, Yeditepe Yayınevi tarafından 6 cilt olarak okurla buluştu. Kitabın Türkçeye tercümesini Nilüfer Epçeli, Esma Selçuk Demir ve Erendiz Özbayoğlu üstlendi.