The Economist: ABD kusurlu demokrasiler sınıfına dahil oldu

Amerikan halkı, Kasım 2024'te bir sonraki ABD başkanını seçmek üzere sandık başına gidecek. Beyaz Saray'ın Oval Ofisi'nde oturan kişi, gerek ulusal, gerekse de uluslararası alanda insanların yaşamları üzerinde büyük bir etkiye sahip.

ABD’nin eski başkanı ve Kasım ayındaki seçimler için en güçlü Cumhuriyetçi aday olarak öne çıkan Donald Trump'ın seçim stratejisi dahil birçok atılımı, "otokrasi", "darbe" gibi korkutucu senaryolarla çerçevelendirilerek geniş ölçüde 'menfur'' eksende medyada yer buluyor.

The Economist kuruluşu, ABD ve Hindistan'ın kusurlu demokrasiler kategorisine seçildiği belirterek demokrasinin risk altında olduğu ülkeleri irdeledi.

İşte o yazının çevirisi...

Bu yıl dünya çapındaki ulusal seçimlerde her zamankinden daha fazla insanın oy kullanması bekleniyor. Ancak bu seçimlerin pek çoğu sorunlu geçecek. Kardeş şirketimiz The Economist Intelligence Unit (EIU) tarafından yayınlanan yıllık demokrasi endeksi, 70’ten fazla seçimden sadece 43’ünün tamamen özgür ve adil olmasının beklendiğini gösteriyor.

EIU her yıl 167 ülke ve bölgeyi, seçimleri ne kadar adil bir şekilde yürüttükleri ve sivil özgürlükleri ne kadar iyi korudukları da dahil olmak üzere demokratik uygulamalarının gücüne göre 10 puan üzerinden derecelendiriyor.

Daha sonra bu ülkeleri dört kategoriye ayırıyor: Tam demokrasiler, kusurlu demokrasiler, hibrit rejimler ve otoriter rejimler. 15 Şubat’ta yayınlanan son rapor, dünya nüfusunun yüzde 8’inden daha azının tam demokrasilerde yaşadığını ve 2022’de yüzde 36.9 olan otoriter yönetim oranının yüzde 39.4’e yükseldiğini gösteriyor. Aşağıda, endeksin önümüzdeki seçimlerle ilgili ortaya koydukları da dahil olmak üzere rapordan çıkarılacak dört ders yer almakta.

En kötü performansı sergileyen ülke: El Salvador

Sahra Altı Afrika’nın ortalama puanı endeksin başladığı 2006 yılından bu yana en düşük seviyesine geriledi. Latin Amerika en fazla düşüş gösteren bölge oldu ve üst üste sekizinci yıl düşüş kaydetti. Nayib Bukele’nin anayasayı hiçe sayarak yeniden başkan seçildiği El Salvador, bölgedeki en kötü performansı sergileyen ülke oldu.

Yunanistan sınıf atladı

Ülke düzeyindeki verilerle başlayalım. Norveç 14 yıldır işgal ettiği en demokratik ülke konumunu koruyor. (İskandinav ülkelerinin beşi de ilk on arasında yer alıyor.) Afganistan üst üste üçüncü kez en alt sırada yer alıyor. Taliban, şaşırtıcı olmayan bir şekilde, EIU’nun demokratik sağlık ölçümlerinin çoğunda sıfıra yakın puan aldı. Hiçbir ülke yarım puandan fazla ilerleme kaydedemedi. Ancak EIU, The Economist’in 2023’te yılın ülkesi seçtiği Yunanistan’ı, geçen yıl yapılan başarılı parlamento, bölgesel ve siyasi parti seçimlerinin ardından tam demokrasi kategorisine yükseltti.

Kusurlu demokrasiler: ABD ve Hindistan

İzlanda ve İngiltere ülkelerde seçmenler bir sonraki hükümetlerini seçecekler. Bu yıl seçime giden en az demokratik ülkelerden biri olan Rusya’da ise tek soru, sonuçların 2021’de olduğu gibi gözle görülür bir şekilde hileli olup olmayacağı. Hindistan ve ABD gibi kusurlu demokrasiler olarak sınıflandırılan ülkelerde seçimlerin hâlâ özgür ve adil olması bekleniyor ancak endeksteki siyasi kültür ve yönetişim gibi diğer kriterlere göre halen zayıf yönleri var.

ABD’nin ‘yolsuzluk’ karnesi: Kongre üyeleri

Uluslararası Şeffaflık Örgütü'nün yayımladığı bir raporda, ABD’deki yolsuzluğun son 10 yılın en yüksek seviyesinde olduğunu doğruladı. ABD, yıllık Yolsuzluk Algısı Endeksi’nde 2012 yılından bu yana kademeli olarak geriledi. Uluslararası Şeffaflık Örgütü’nün ABD Bürosu Direktörü Scott Greytak’a göre bunun başlıca nedeni, Amerikan siyasi sistemindeki bozulma.

Buzzfeed ve Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu tarafından 2020’de yapılan ortak bir soruşturma, büyük ABD bankalarının trilyonlarca dolarlık şüpheli finansal işleme nasıl göz yumduğunu; uyuşturucu baronları, yolsuzluk suçluları ve teröristlere, küresel çapta karapara trafiği yürütme imkânı tanıdığını ortaya koydu.

Greytak,

"ABD finansal sistemine pompalanan finansmanın boyutlarına bakın. Bunun da ötesinde, bu yılın başında, yasadışı yöntemlerle vatandaşlara ait gizli bilgileri kullanarak borsada yatırım yapan Kongre üyelerinin yolsuzluklarıyla ilgili büyük skandallara tanık olduk. Üstelik ABD’deki tüm Kongre üyelerinin beşte birinin bu kirli tezgâhtan faydalandığı ortaya çıktı."

dedi.

Trump'ın intikamı

Biden'ın yaşı gerçekten de yeniden seçilmesini engellerse, Trump'ın ikinci döneminde ne yapacağını kimsenin tahmin etmesine gerek yok. Adamın kendisi konuşmalarında ve Agenda47 web sitesinde planları hakkında çok net konuştu. Zafer tek başına yeterli değil; intikam istiyor. Mart ayında Muhafazakar Siyasi Eylem Konferansı'nda konuşan Trump, geri dönüşünü İncil'deki terimlerle anlatarak destekçilerine şöyle seslendi: Ben sizin intikamınızım.

Trump şimdiden 6 Ocak isyancılarını affetme sözü verdi. Axios'a göre Trump ayrıca "derin devlet" olarak adlandırdığı yapıyı dağıtmayı ve "Schedule F" adı verilen bir süreçle binlerce devlet memurunu görevden alarak yerlerine "hükümet genelinde 54 bin kadar Trump yanlısından oluşan, önceden incelenmiş bir ordu" kurmayı planlıyor.