Türkiye'nin Haziran bütçe uygulama sonuçları açıklandı: 330 milyar lira açık verdi

• Türkiye'nin merkezi yönetim bütçesi, haziranda 330,2 milyar lira açık verdi.
• Ocak-haziran döneminde ise bütçe açığı 980,5 milyar liraya ulaştı.
• Haziran ayında bütçe gelirleri geçen yıla göre yüzde 53,8 artışla 909,4 milyar liraya yükseldi.
• Bütçe giderleri de haziranda yüzde 43,1 artarak 1 trilyon 239,6 milyar liraya ulaştı.
• Vergi gelirleri tahsilatı, haziranda yüzde 58,3, ocak-haziran döneminde ise yüzde 48,5 artış gösterdi.

Türkiye'nin merkezi yönetim bütçe gelirleri haziranda 909,4 milyar liraya ulaşırken, giderleri 1 trilyon 239,6 milyar lira olarak hesaplandı. Bu durum, bütçenin haziran ayında 330,2 milyar lira, ocak-haziran döneminde ise 980,5 milyar lira açık vermesine neden oldu.

Haziran ayı bütçe gerçekleşmeleri

Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından açıklanan haziran ayı bütçe uygulama sonuçlarına göre, bütçe gelirleri geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 53,8 artarak 909 milyar 427 milyon liraya ulaştı. Bütçe giderleri de aynı dönemde yüzde 43,1 artışla 1 trilyon 239 milyar 603 milyon lira olarak kaydedildi. Bu gelişmelerle merkezi yönetim bütçesi, haziran ayında 330 milyar 176 milyon lira açık verdi.

Haziran 2024'te 866 milyar 498 milyon lira olan merkezi yönetim bütçe giderleri, 2025 Haziran'ında yüzde 43,1 artışla 1 trilyon 239 milyar 603 milyon liraya çıktı. Böylece, 2025 yılı için öngörülen 14 trilyon 731 milyar 14 milyon lira ödeneğin yüzde 8,4'ü kullanılmış oldu. Geçen yıl haziranda 176 milyar 4 milyon lira faiz dışı açık verilirken, bu yılın aynı ayında 54 milyar 501 milyon lira faiz dışı açık oluştuğu görüldü.

Faiz hariç bütçe giderleri, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 25,6 artarak 963 milyar 928 milyon liraya yükseldi. Faiz hariç giderlerin bütçe ödeneklerine göre gerçekleşme oranı ise geçen yılın aynı ayında yüzde 7,8 iken, geçen ay yüzde 7,5 olarak hesaplandı. Haziranda personel giderleri, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 33,7 artarak 277 milyar 592 milyon lira oldu. Personel giderleri için bütçede öngörülen 3 trilyon 475 milyar 521 milyon lira ödeneğin yüzde 8'i kullanıldı.

Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri haziranda geçen yılın aynı döneme göre yüzde 28,5 artışla 33 milyar 257 milyon liraya yükseldi. Bütçede öngörülen 434 milyar 991 milyon lira ödeneğin yüzde 7,6'sı kullanılmış oldu. Mal ve hizmet alım giderleri için bütçede öngörülen 1 trilyon 23 milyar 745 milyon lira ödeneğin yüzde 7,4'ü harcandı. Haziranda yüzde 56,5 artışla, 75 milyar 247 milyon lira mal ve hizmet alım gideri gerçekleşti.

Cari transferler haziranda geçen yılın aynı ayına göre yüzde 24,6 artarak 462 milyar 161 milyon lira oldu. Bütçede öngörülen 5 trilyon 813 milyar 438 milyon lira ödeneğin yüzde 7,9'u kullanıldı. Haziranda 83 milyar 619 milyon lira sermaye gideri yapılırken, sermaye transferi 7 milyar 844 milyon lira olarak gerçekleşti. Borç verme giderleri ise 24 milyar 209 milyon lira oldu. Faiz giderleri geçen yılın aynı ayına göre yüzde 177,7 artışla 275 milyar 675 milyon lira olarak kayıtlara geçti.

Merkezi yönetim bütçe gelirleri geçen yılın haziran ayında 591 milyar 218 milyon lira iken, bu yılın aynı ayında yüzde 53,8 artarak, 909 milyar 427 milyon liraya çıktı. Bütçe tahminine göre, bütçe gelirlerinin haziran ayı gerçekleşme oranı 2024'te yüzde 7 iken geçen ay yüzde 7,1 oldu. Vergi gelirleri tahsilatı, geçen ay 2024'ün Haziran ayına göre yüzde 58,3 artarak 764 milyar 929 milyon liraya çıktı. Vergi gelirlerinin bütçe tahminine göre gerçekleşme oranı 2024'te yüzde 6,5 iken geçen ay yüzde 6,9 olarak tespit edildi.

Genel bütçe vergi dışı diğer gelirleri yüzde 28,9 artarak 117 milyar 756 milyon liraya çıktı. Özel bütçeli idarelerin öz gelirleri 21 milyar 636 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri 5 milyar 106 milyon lira olarak hesaplandı. Vergi türleri itibarıyla haziranda geçen yılın aynı ayına göre gelir vergisi yüzde 92,4, kurumlar vergisi yüzde 5, dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 58,6, özel tüketim vergisi yüzde 46,7, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 44,7, ithalde alınan katma değer vergisi yüzde 39,2, damga vergisi yüzde 60,2, harçlar yüzde 91 ve diğer vergiler tahsilatı yüzde 67,4 arttı.

Ocak-Haziran dönemi bütçe sonuçları

Merkezi yönetim bütçe giderleri Ocak-Haziran 2024 döneminde 4 trilyon 578 milyar 549 milyon lira iken bu yılın aynı döneminde yüzde 43,7 artışla 6 trilyon 579 milyar 58 milyon liraya yükseldi. Böylelikle 2025'te merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen 14 trilyon 731 milyar 14 milyon lira ödeneğin yüzde 44,7'si kullanılmış oldu.

Faiz hariç bütçe giderleri ocak-haziran döneminde geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 36,5 artarak 5 trilyon 467 milyar 619 milyon liraya çıktı. Faiz hariç giderlerin bütçe ödeneklerine göre gerçekleşme oranı yüzde 42,8 olarak hesaplandı. Personel giderleri söz konusu dönemde yüzde 36 artışla 1 trilyon 747 milyar 793 milyon lira olurken, personel giderleri için bütçede öngörülen 3 trilyon 475 milyar 521 milyon lira ödeneğin yüzde 50,3'ü kullanıldı.

Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri, bu dönemde geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 33,7 artarak 212 milyar 258 milyon liraya yükseldi ve bütçede öngörülen 434 milyar 991 milyon lira ödeneğin yüzde 48,8'i kullanılmış oldu. Ocak-haziran döneminde mal ve hizmet alım giderleri için bütçede öngörülen 1 trilyon 23 milyar 745 milyon lira ödeneğin yüzde 40,4'ü harcandı. Bu dönemde yüzde 52 yükselişle 413 milyar 188 milyon lira mal ve hizmet alımı gideri gerçekleşti.

Cari transferler yüzde 37,4 artarak 2 trilyon 512 milyar 316 milyon lira oldu. Bütçede öngörülen 5 trilyon 813 milyar 438 milyon lira ödeneğin yüzde 43,2'si kullanıldı. Söz konusu dönemde 432 milyar 361 milyon lira sermaye gideri, 50 milyar 320 milyon lira sermaye transferi yapıldı. Borç verme giderleri ise 99 milyar 383 milyon lira olarak hesaplandı. Faiz giderleri yüzde 93,5 artarak 1 trilyon 111 milyar 440 milyon lira oldu.

Merkezi yönetim bütçe gelirleri ise geçen yılın ocak-haziran döneminde 3 trilyon 831 milyar 365 milyon lira iken bu yılın aynı döneminde yüzde 46,1 artışla 5 trilyon 598 milyar 580 milyon liraya çıktı. Bütçe tahminine göre, bütçe gelirlerinin ocak-haziran dönemi gerçekleşme oranı 2024'te yüzde 45,4 iken bu yılın aynı döneminde yüzde 43,7'ye geriledi.

Vergi gelirleri tahsilatı söz konusu dönemde geçen yılın ocak-haziran dönemine göre yüzde 48,5 artarak 4 trilyon 771 milyar 457 milyon liraya ulaştı. Vergi gelirlerinin bütçe tahminine göre gerçekleşme oranı ise yüzde 42,8 olarak kayıtlara geçti. Genel bütçe vergi dışı diğer gelirleri de yüzde 28,7 artarak 658 milyar 930 milyon liraya çıktı. Özel bütçeli idarelerin öz gelirleri 128 milyar 923 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri 39 milyar 271 milyon lira olarak belirlendi. Vergi türleri itibarıyla ocak-haziran döneminde geçen yılın aynı dönemine göre gelir vergisi yüzde 96,5, kurumlar vergisi yüzde 15,7, dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 59,4, özel tüketim vergisi yüzde 38,5, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 72,6, ithalde alınan katma değer vergisi yüzde 21,7, damga vergisi yüzde 55,6, harçlar yüzde 63,7 ve diğer vergi gelirleri yüzde 48,2 artış gösterdi.