World Central Kitchen: İsrail'in saldırısı bilinçli bir saldırıydı

Gazze'de insani yardım faaliyetlerinde bulunurken, 7 personeli İsrail jetlerinin saldırısıyla öldürülen sivil toplum kuruluşu World Central Kitchen’ın (WCK) kurucusu Jose Andres, İsrail ordusunu yardım çalışanlarını "sistematik bir şekilde, araç araç hedef almakla" suçladı.

Andres, WCK çalışanlarının öldürülmesinin bir 'hata' ya da 'yanlışlık' olmadığını belirtti. Andres, İsrailliler'in saldırı sırasında yardım çalışanlarının hareketlerinden haberdar olduğunu da ifade etti: "Saldırı sırasında İsrail Ordusu ile koordinasyon içinde olmasak bile, hiçbir demokratik ülke ve ordu sivilleri ve yardım çalışanlarını hedef alamaz."

"Çatışma olmayan bölgede vuruldu"

Daha sonra İsrailli Kanal 12 televizyonuna konuşan World Central Kitchen’ın kurucusu Andres,

"Konvoyumuza düzenlenen hava saldırısının, talihsiz bir hata olduğunu düşünmüyorum. Hareketleri İsrail ordusundaki herkes tarafından bilinen, açıkça işaretlenmiş araçlara gerçekten doğrudan bir saldırıydı"

dedi.

Andres ayrıca, WCM konvoyunun İsrail güçlerinin denetimi altındaki çatışma yaşanmayan bir bölgede vurulduğunu söyledi.

WCK'nin kurucusu İsrail'in kendisini savunma hakkını kimsenin sorgulamadığını, ancak "kendi halkını savunmanın etraftaki herkesi öldürmek anlamına gelmediğini" vurguladı.

İsrail ordusu, olay nedeniyle "derin bir acı duyulduğunu" söylemiş, İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu da saldırının kasti olmadığını savunmuştu.

"ABD'nin İsrail'e verdiği silahlar sivilleri öldürüyor"

Andres, Biden yönetiminin sağladığı silahların sivilleri öldürdüğünü vurguladı.

"ABD'nin desteğini alan İsrail ordusu gibi hiçbir ordu sivilleri ve insani yardım çalışanlarını doğrudan hedef alamaz, ABD'nin savaşı durdurması için silah vermesi dışında bir şeyler yapması gerekiyor."

diye ekledi.

Biden yönetiminin Gazze'ye yardım sağlarken aynı zamanda İsrail'i silahlandırma yönündeki hamlelerini eleştirdi.

Andres, "Bunu anlamak çok zor... Amerika, insani yardım çalışmaları yapmak üzere donanmasını ve ordusunu Gazze'ye gönderiyor. Ancak aynı zamanda Amerika'nın sağladığı silahlar sivilleri öldürüyor" diye konuştu.

"Ekiplerimizin o yolda olduğunu biliyorlardı"

Ünlü şef ordunun ve İsrail Devlet Başkanı Binyamin Netanyahu'nun açıklamalarını hedef göstererek,

"Bu saldırı bombayı yanlışlıkla atmışız diyerek geçiştirilebilecek bir şanssızlık durumu değildi. Çalışanlarımız birkaç kilometreden uzak bir mesafedeydi, konvoydaki araçların tepesinde çok belirgin bir insani yardım logosu vardı. Açıkçası çok gurur duyduğumuz çok renkli bir logoydu. Kim olduğumuz ve ne yaptığımız çok açık"

şeklinde konuştu.

Andres, İsrail güçlerinin konvoyun nerede olduğunu bildiğini söyleyerek, "İsrail Silahlı Kuvvetleri tarafından kontrol edilen bir bölgede çatışma gerçekleşmeyen bir alanda hedef alındık. Ekiplerimizin o yolda üç araba ile ilerlediğini biliyorlardı" diye konuştu.

Saldırının ABD hükümeti ve öldürülen her yardım çalışanının kendi ülkesi tarafından soruşturuması çağrısında bulundu.

Bakanlık sözcüsü, 'İstihbaratta sorun yok' dedi

Bu arada, Gazze'ye yardım dağıtımını koordine etmek ve İsrail ordusu ile yardım kuruluşları arasındaki temastan sorumlu İsrail Savunma Bakanlığı kurumu Cogat'ın bir Sözcüsü, konvoyun hareketleriyle ilgili olarak İsrail ordusuna verilen bilgide bir sorun olmadığında ısrar etti. BBC'ye konuşan Sözcü Şimon Friedman, yardım çalışanlarına saldırının "büyük bir hata" ve "mutlak bir trajedi" olduğunu ileri sürdü. Friedman, sistemle ilgili bir sorun olmadığını savunurken, "Günde onlarca koordinasyon yapılıyor ve savaşın başlamasından beri birlerce koordinasyon yapıldı" dedi.

"Karmaşık bir ortam vardı"

İsrail Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi, saldırının “yanlış kimliklendirme” sonucu yapıldığını iddia etti. Halevi, saldırı için “Gece saatleriydi ve karmaşık bir ortam vardı. Ama olmamalıydı” sözlerini sarf etti.

Araçların tavan bölümünde yardım kuruluşunun logosu bulunuyordu. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ise, “Savaşta bunlar olur” savunmasını yapmaya devam etti. Ancak İsrail'de yayınlanan liberal sol çizgideki Haaretz gazetesi, ordu kaynaklarına dayandırdığı haberinde, "saldırının arkasında koordinasyon sorunlarının değil, sahadaki komutanların disiplinsizliğinin olduğunun" değerlendirildiğini yazdı.

Yüksek tirajlı Haaretz’e konuşan kaynaklara göre, saldırı emrini veren komutanlar “emir ve talimatlara aykırı" davrandı.

BBC’nin Orta Doğu muhabiri Yolande Knell, yardım konvoyunun 100 tonluk bir yardımı indirdikleri depodan ayrıldıktan hemen sonra vurulduğunu aktarıyor. Kuruluşun, saldırıya uğramadan önce dört gemilik filodan yalnızca birinin boşaltılabildiği kaydediliyor.

"Sivilleri korumak için yeterince çaba sarf etmedi"

Saldırı sonrası, Tel Aviv’e uluslararası baskılar arttı. ABD Başkanı Joe Biden, “İsrail sivillerin hayatını korumak için yeterince çabalamadı” ifadelerini kullandı. Biden daha önce, Tel Aviv’in daha fazla çabalaması gerektiğini ifade ediyordu.

Saldırıda ABD ve Kanada vatandaşlığı bulunan bir yardım görevlisi de öldürüldü. Biden açıklamasında, saldırı soruşturmasının hızla sonlandırılmasını ve sorumlulardan hesap sorulmasını istedi. İngiltere Başbakanı Rishi Sunak da Binyamin Netanyahu ile yaptığı görüşmede, Gazze’deki durumun “giderek katlanılamaz” hale geldiğini söyledi. BBC’ye konuşan eski İngiliz Ulusal Güvenlik Danışmanı Peter Ricketts, “silah satışını durdurarak” İsrail’e mesaj verilmesi gerektiğini belirtti.

World Central Kitchen (WCK), görevlilerinin içinde bulunduğu araçlar, Deyr El Balah'ta bir depodan ayrıldıktan sonra saldırıya uğradı. Kuruluş, Gazze içinde yer değiştirirken İsrail ordusu ile iletişim kurduklarını kaydediyor. WCK, hava saldırısı sonrası bölgedeki faaliyetlerini durdurdu. Kuruluş, saldırı öncesi Gazze çapında 67 mutfakta, yaklaşık 350 bin kişiye günlük yemek dağıtımı yapıyordu.

WCK Gazze'de gıda yardımı ve hazır yiyecek dağıtıyor. Kuruluş geçen ay Gazze'de 175 gün içinde 42 milyon öğünden fazla gıda dağıttığını açıklamıştı. ABD merkezli bir diğer STK olan Amerikan Yakın Doğu Mülteci Yardımı (Anera) da Gazze'deki faaliyetlerini dondurduğunu paylaştı.

Türkiye'deki depremde de çalışmalara katıldılar

World Central Kitchen, 6 Şubat depremleri sonrası Türkiye’de de yardım çalışmalarına katkı verdi. İlk olarak Adana’ya ulaşan ekip, Osmaniye, Gaziantep, Hatay, Adıyaman ve Kahramanmaraş’ta yerel restoranlarla koordine olarak öğün dağıtımı yaptı. AFP haber ajansı saldırıda öldürülen Polonya vatandaşı Damian Sobol'un Türkiye'de görev yaptığını aktarıyor. Kurumun internet sitesinde süreçte 20 milyon öğün dağıtıldığı kaydediliyor.

7 Ekim'den beri 196 yardım çalışanı öldürüldü

Birleşmiş Milletler'e göre Ekim ayından bu yana Gazze'de en az 196 insani yardım görevlisi öldürüldü. Hamas daha önce İsrail'i yardım dağıtım merkezlerini hedef almakla suçlamıştı.

World Central Kitchen, İspanyol yardım kuruluşu Open Arms ile işbirliği içinde geçen ay Kıbrıs'tan bir deniz koridoru aracılığıyla Gazze'nin kuzeyinde kıtlık çeken insanlara gıda yardımı taşımaya başladı.

İsrail saldırısında hayatını kaybeden yardım çalışanları kimler?

Cenazeler, Gazze'nin güneyindeki Refah kentinde bulunan Neccar Hastanesi'nden alınarak Refah Sınır Kapısına götürüldü. Ambulanslarla hastaneden alınan cenazeler Refah Sınır Kapısından geçirilerek Gazze dışına çıkartıldı.

World Central Kitchen, 6 Şubat depremleri sonrası Türkiye’de de yardım çalışmalarına katkı vermişti.

İlk olarak Adana’ya ulaşan ekip, Osmaniye, Gaziantep, Hatay, Adıyaman ve Kahramanmaraş’ta yerel restoranlarla koordine olarak öğün dağıtımı yapmıştı.

Pazartesi günü Gazze'deki bir yardım konvoyuna yapılan İsrail hava saldırısında, World Center Kitchen adlı yardım kuruluşundan 7 işçi hayatını kaybetmişti.

Ölenlerin arasında Avustralya, İngiltere ve Polonya vatandaşları da bulunuyordu. İsrail, yardım çalışanlarını "yanlışlıkla" öldürdüğünü söyledi ve olayı soruşturacağını söyledi.

Biri Filistinli altısı Avrupalı

25 yaşındaki Filistinli Saifeddin Issam Abutaha'nın yakın arkadaşı Hassan, BBC'ye verdiği demeçte, "Mültecilere insani yardım sağlayan bir organizasyonla çalışmaktan mutluydu, ölümünle kalbimiz kırıldı. Geçişinle bizi incittin ve seni asla unutmayacağız" dedi.

Arkadaşları arasında "Zomi" olarak bilinen 43 yaşındaki Avusturalyalı Lalzawmi Frankcom, sosyal medya paylaşımlarında, 2022'deki Pakistan ve Bangladeş'teki sel sularında ve bir önceki yıl Haitili yüksek kesimlere yardım götüren bir motosiklet konvoyunda görünüyor.

Reuters'a konuşan arkadaşı Bryan Weaver, "Onun için mükemmel bir işti, hayatlarının belki de en zor dönemini yaşayan insanlara sıcak yemek servisi yapabiliyordu. Seni odadaki tek kişi gibi hissettirirdi" diye konuşturdu.

Ailesi de "Onunla birlikte olduğunuzda odadaki tek kişi gibi hissettirirdi" diyerek, Zomi'nin merhamet, cesaret ve sevgi mirası bıraktığını belirtti.

Polonya'dan gitti

35 yaşındaki Damian Sobol, bir yardım çalışanı olarak, Polonya'nın güneydoğusundaki Przemyśl şehrinde yaşıyordu.

Şehrin belediye başkanı Wojciech Bakun, sosyal medyada yaptığı paylaşımda, "Bu harika genç adamı tanıyan insanların şu anda hissettiklerini tarif etmek için kelimeler yok" diye yazdı.

Sobol, ölmeden aylar önce, Gazze'ye gidecek yardım malzemelerini, su sistemleri, mutfak ekipmanları ve yemekler de dahil olmak üzere listeleyen videolarda görüldü.

İngiliz ordusunda görevliydiler

İngiliz vatandaşları James Kirby, John Chapman ve James Henderson ise World Central Kitchen'ın ümü güvenlik ekibinin bir parçasıydı.

İngiltere medyası, üçünün de İngiliz ordusunda eski askerler olduğunu ve İngiltere merkezli Solace Global adlı firma için özel güvenlik yüklenicisi olarak çalıştıklarını bildirdi.

47 yaşındaki Kirby, bir ordu gazisiydi ve ailesi tarafından yapılan açıklamaya göre, Bosna ve Afganistan'da görev yaptı.

Eski özel kuvvetler komandosu Chapman da 57 yaşında evli ve iki çocuk babasıydı. Ölmeden önce Gazze'de sadece birkaç hafta kaldı.

33 yaşındaki Henderson, İngiliz donanmasının elit savaş birimi olan Kraliyet Deniz Piyadelerinde altı yıl görev yapmıştı.

ABD ve Kanada çifte vatandaşı

33 yaşındaki Jacob Flickinger ise hayatını kaybeden yardım ekibinin bir parçasıydı.

ABD ve Kanada'nın çifte vatandaşı olan Flickinger için Kanada Dışişleri Bakanı Melanie Joly, saldırıları kınayan bir sosyal medya paylaşımı yaptı.

Joly, Flickinger'ın ve meslektaşlarının ölümünden sorumlu olanların hesap vermesi gerektiğini belirtti.