İngiltere eski Başbakanı Blair'in Iraklı sığınmacıları Türkiye'ye göndermeyi planladığı ortaya çıktı
The Guardian gazetesine göre Eski İngiltere Başkanı Tony Blair, yasadışı göçün engellenmesi için "radikal" planlara başvurulmasını istedi.
İngiltere'nin eski Başbakanı Tony Blair'ın iktidardayken düzensiz göçü durdurmak için "Ruanda anlaşması tarzı" bir plan hazırladığı ortaya çıktı.
İngiltere Ulusal Arşivi'nin son yayımladığı belgelerde, 1997-2007'de görev yapan Blair'ın ülkeye kayıtdışı göçün engellenmesi için daha "radikal" planlara başvurmayı değerlendirdiği görülüyor.
Ülkenin tanınmış gazetelerinden Guardian, Blair ve özel kalem müdürü Jonathan Powell'ın sorunla ilgili çözümler üretmek için devletin farklı birimlerinden yetkililerle bir araya gelerek "beyin fırtınası" yaptığını aktardı.
Düzensiz göçmenlerin Türkiye, Güney Afrika ve Kenya'ya gönderilmesi gündeme gelmiş
Bu görüşmeler neticesinde Powell'ın 2003'te hazırladığı "Sığınmacılık: Son Çare" adlı belgede, sığınmacıların Türkiye, Güney Afrika ve Kenya gibi ülkelerde kurulacak "güvenli sığınaklara" gönderilmesi seçenekleri değerlendiriliyor.
Buna göre İngiltere'ye giden yasadışı Iraklı sığınmacıların Türkiye'ye, Somalili sığınmacıların Kenya'ya, Zimbabvelilerin de Güney Afrika'ya gönderilmesi düşünüldü. Söz konusu merkezlerin Birleşmiş Milletler Yüksek Komiserliği (BMMYK) kontrolünde olması planlanıyordu.
Belgede, Britanya Dışişleri Bakanlığı'nın Blair hükümetiyle "Türkiye'nin böyle bir seçeneği değerlendirmeye hazır olabileceği" notunu paylaştığı da dikkat çekiyor.
Değerlendirilen seçenekler arasında göçmenleri İskoçya'daki Mull Adası'na veya Falkland Adaları'na gönderme alternatifleri de yer alıyor.
"İnsanlık dışı ve aşağılamaya maruz kalma risklerini gözetmeksizin"
Bunlara ek olarak, "sistemi şoklamak" için BMMYK ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nden (AİHM) tepki çekecek kararlar alınması da gündeme gelmiş.
Belgede, sığınmacıların
"İnsanlık dışı veya aşağılayıcı muameleye maruz kalma risklerini gözetmeksizin sınırdışı edilmesi gerekebileceği" belirtiliyor. Böyle bir uygulamanın AİHM'ye götürülmesi durumunda mahkemeden Britanya aleyhine karar çıkmasının neredeyse kaçınılmaz olduğuna dikkat çekilirken, "Yine de sisteme yeni sert duruşumuzla ilgili güçlü bir mesaj gönderebileceğimiz iki üç yıllık bir süreye sahip oluruz"
deniyor.
Ayrıca belgelerden birine Blair'ın "Bu kişileri geri göndermeye bakın. Tüm mesele bu. AİHM'nin bizi engellemesine izin vermemeliyiz" notunu düştüğü de aktarıldı.
Ruanda planı
Eski Başbakan Boris Johnson'ın Nisan 2022'de hazırladığı ve düzensiz göçmenlerin Ruanda'ya gönderilmesini hedefleyen plan büyük tepki toplamıştı. Yargıtay ve Yüksek Mahkeme'nin yasaya uygun bulduğu anlaşma kapsamında Ruanda'ya 7 göçmeni taşıyan ilk uçuşsa AİHM kararıyla Haziran 2022'de durdurulmuştu.
Bunun üzerine İngiltere İçişleri Bakanlığı olayı Yüksek Mahkeme'ye taşımış, burada 19 Aralık 2022'de Ruanda uçuşunun yasal olduğuna karar verilmişti. Fakat hak savunucularının açtığı karşı davada mahkeme bu kez planın yasadışı olduğunu duyurmuştu.
Başbakan Rishi Sunak ise 5 Aralık'ta Ruanda'yla anlaşma için yeni bir yasa tasarısı hazırlamıştı. Sunak, 7 Aralık'taki açıklamasında AİHM'nin buna da itiraz edebileceğine dikkat çekerken, "Yabancı bir mahkemenin bu uçuşları engellemesine izin vermeyeceğim" demişti.
BK parlamentosunun alt kanadı Avam Kamarası'nda tasarıyla ilgili 12 Aralık'ta yapılan ilk oylamada, planın bir bölümü kabul edilmişti. Oylamaların ocakta devam etmesi öngörülüyor.
Türkiye'yle göçmen anlaşması
İngiltere ve Türkiye arasında yasadışı göçün durdurulması için ağustosta anlaşma imzalanmıştı. Eski BK İçişleri Bakanı Suella Braverman, insan kaçakçılarına ortak operasyon düzenlenmesi için anlaşmaya varıldığını duyurmuş, buna yönelik özel polis merkezi kurulması için Türkiye'ye 3 milyon sterlin fon sağlanmıştı.