İran'da Mesud Pezeşkiyan ihtimali: Türkiye-İran ilişkilerini neler bekliyor?
Sandıkların kurulduğu İran'da halk, Celili ile Pezeşkiyan arasında tercih yapacak. Gazeteci ve Siyaset Bilimci Reza Talebi, Türk kökenli adayı ve Ankara ile yeni dönemi gdh'a anlattı.
İran'da halk, cumhurbaşkanı seçimi için sandık başına gitti. İkinci turda ortaya çıkabilecek sonuca ve ülkede oluşması muhtemel tabloya ilişkin Gazeteci ve Siyaset Bilimci Reza Talebi, gdh'a açıklamalarda bulundu.
Seçimde reformist aday Mesud Pezeşkiyan ile muhafazakar aday Said Celili yarışıyor.
Anketlere göre Türk kökenli İranlı siyasetçi Pezeşkiyan, yarışı önde götürüyor. Talebi, Pezeşkiyan'ın etnik kökeninden daha çok, söyleminden dolayı konuşulduğunu belirtti.
"Hem Sünniler hem de Türkler içerisinde yankı buldu"
Pezeşkiyan'ın esas söylemlerinden birinin adalet söylemi olduğunu belirten Talebi, şu ifadeleri kullandı:
Özellikle Sünniler, Türkler ve azınlıkları etkiledi. Kendisini Pan-Türkist olarak andılar. Ona bu suçlamayı yönelttiler. Kendisi bunu reddetmezken, 'Adaletsizlik ülkede devam ederse, Türk'ü, Kürt'ü, Arap'ı, Sünni'si ve Şii'si eşit bir yurttaşlık kategorisi içinde devlet tarafından kabul görmezse bu devam edecek.' dedi.
Bu söylem, hem Sünniler hem de Türkler içerisinde, özellikle kendisi de Türk olduğu için yankı buldu.
İlk turda ülke genelinde seçime katılım oranı yüzde 40 oldu. İkinci tura büyük bir katılımın beklenmediğini anlatan Talebi, "Zaman azdı. Ayrıca verilen vaatler yüzde 60'ı etkilemedi." dedi.
"Nükleer bomba yapmaktan yanalar"
Pezeşkiyan'ın en büyük sorununun, yüzde 60'lık bir boykot meselesi ve bu kesimin sandığa gelmemesi olduğunu belirten Talebi, şöyle devam etti:
Pezeşkiyan'ın desteklediği reformistler var bir yanda. Diğer tarafta da Celili ve Mir Bagiri... Mir Bagiri, özellikle Hamaney'in yerine geçecek potansiyel adaylardan birisidir.
Daha çok selefi bir Şii düşünceye sahip olduğu için insanlar onu çok benimsemiyor. Bu dış siyasete şu şekilde yansıyabilir: onlar daha çok Doğu'ya, Rusya'ya bakıyorlar. Nükleer bomba yapmaktan yanalar. Batı karşıtı bir siyaset yürütüyorlar.
"Türkiye ile iyi ilişkiler yürütmesi gerekiyor"
Türk kökenli olan Pezeşkiyan ve çevresinde özellikle Türkiye ve Azerbaycan ile daha iyi ilişkiler kurmak ve onların tecrübelerinden istifade etmek yönünde bir siyaset olduğundan söz eden Talebi, diğer taraftan buna engel durumdan söz etti:
Ama bunu ne kadar yapabilir? Çünkü Pezeşkiyan'ın etrafında daha çok 'İran şehri' dediğimiz kesimden insanlar var. Türk karşıtı bir siyaset izliyorlar. (Pezeşkiyan'ın) Onları kontrol etmesi gerekiyor ve bu çok zor bir iş. Ama (Pezeşkiyan'ın) bölge ülkeleriyle, özellikle de Türkiye ile iyi ilişkiler yürütmesi gerekiyor.
Özellikle Türkiye, Azerbaycan, Pakistan ve İran'la... Bunların hepsi Ali Hamaney'in siyasetine bağlı. Çünkü siyaseti dini lider belirliyor. Cumhurbaşkanı ise bunları uyguluyor.
"En iyi aday Mesud Pezeşkiyan olabilir"
Reza Talebi'ye Hamaney'in "İnşallah halkımız oy verir ve en iyisini seçer." şeklindeki söylemini hatırlatarak "Sizce en iyi aday kim?" diye sorduk. Kendisi şu yanıtı verdi:
Şu anda en iyi aday diyebileceğimiz biri yok çünkü ikisi de filtrelerden geçmişler. Uzmanlar konseyinden sonra halka sunulmuşlar. Hamaney'in en istediği aday, en iyi aday Mesud Pezeşkiyan olabilir. Çünkü yarattığı bu üçüncü hareket, onun karşısında duranları pasifize edebilir.
'Yüzde 35' tahmini
Talebi, ikinci tura katılımın yüzde 35 seviyesine gerileyebileceğini belirtti. Bu durumun Tahran hükümetinin "umurunda olmadığını" anlatan siyaset bilimci, "Katılımı sadece dış siyasette Batı ülkelerine karşı kendi meşruiyetlerini kanıtlamak için kullanıyorlar." diye ekledi.