İran'dan uydu hamlesi: Eleştirilerin odağındaki proje çerçevesinde 3 uydu uzaya fırlatıldı

İran Savunma Bakanlığı, daha önce birçok kez başarısız olan bir roketle üç uyduyu uzaya başarıyla fırlattığını açıkladı. Batı'nın, Tahran'ın balistik füzelerini geliştirdiğini iddia ettiği bir programın en son örneği olan bu fırlatma, İsrail'in Gazze Şeridi'ndeki Hamas'a yönelik devam eden savaşının bölgede artan gerilimlere neden olduğu bir dönemde gerçekleşti.

İran baskı altında

İran, çatışmaya askeri olarak müdahale etmemiş olsa da, bu ayın başlarında meydana gelen ölümcül bir IŞİD intihar saldırısı ve Yemen'deki Husi isyancıları gibi vekil grupların savaşla bağlantılı saldırılar düzenlemesi sonrasında teokrasideki baskıyla karşı karşıya kaldı.

Pazar günü, İran destekli Irak milisleri tarafından üstlenilen bir insansız hava aracı saldırısı sonucu Ürdün'de üç ABD askeri öldü ve en az 25 asker yaraladı.

İran devlet televizyonu tarafından yayınlanan görüntüler, Simorgh roketinin gece vakti fırlatıldığını gösterdi. Associated Press'in görüntülerin analizi, fırlatmanın İran'ın kırsal Semnan eyaletinde bulunan İmam Humeyni Uzay Limanı'nda gerçekleştiğini ortaya koydu.

İran devlet televizyonu, fırlatılan uyduların isimlerini Mahda, Kayhan-2 ve Hatef-1 olarak belirtti. Mahda'nın bir araştırma uydusu olduğu belirtilirken, Kayhan ve Hatef'in sırasıyla küresel konumlama ve iletişime odaklanmış nanouydular olarak tanımladı.

Simorgh uydu fırlatma programında üst üste beş başarısız fırlatma yaşanmıştı. Simorgh veya "Feniks" roketi başarısızlıkları, İran'ın son yıllardaki sivil uzay programındaki bir dizi aksaklığın yaşandığının göstergesiydi.

Simorgh, İran'ın düşük Dünya yörüngesine uydular yerleştirmek için tasarladığı iki aşamalı, sıvı yakıtlı bir roket olarak tanımlanmıştır.

Uydu fırlatma teknolojisinin geliştirilmesi tehdit oluşturuyor

ABD istihbaratının 2023 yılı küresel tehdit değerlendirmesinde İran'ın uydu fırlatma araçlarının geliştirerek kıtalararası balistik füze geliştirme sürecini kısalttığı ibaresi geçiyor.

ABD daha önce İran'ın uydu fırlatmalarının BM Güvenlik Konseyi kararına aykırı olduğunu söylemiş ve Tahran'ı nükleer silah taşıyabilen balistik füzelerle ilgili faaliyetlerde bulunmamaya çağırmıştı. İran'ın balistik füze programıyla ilgili BM yaptırımları geçtiğimiz Ekim ayında sona erdi.

İran'ın nispeten ılımlı eski Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani döneminde, İran İslam Cumhuriyeti Batı ile gerilimleri artırma korkusuyla uzay programını yavaşlatmıştı ancak, o zamandan bu yana, Ruhani'nin dünya güçleriyle yürüttüğü 2015 nükleer anlaşması çökmüş ve ABD ile yıllardır gerilimler tırmanmaya devam etti.

2021'de iktidara gelen sert çizgili Cumhurbaşkanı İbrahim Raisi, İran'ın en üst lideri Ayetullah Ali Hamaney'in koruması altında olan biri olarak, programı ileriye taşımıştır. Bu arada, İran uranyumu silah niteliğindeki seviyelere daha da yaklaştırıyor ve birkaç atom bombası için yeterli malzeme elde ediyor. Yine de ABD istihbarat kurumları ve Batı, Tahran'ın aktif olarak nükleer silah arayışına girişmediğini değerlendiriyorlar.

Cuma günü, Fransa, Almanya ve Birleşik Krallık, İran'ın 20 ocaktaki uydu fırlatmasını kınadılar ve benzer şekilde İran'ın uzun menzilli balistik füzeler geliştirmesine yardımcı olabileceğini söyledikleri bir açıklama yayınladılar:

Tahran, 1979 İslam Devrimi ve ABD Büyükelçilik rehine krizi sonrasında yıllar süren yaptırımların bir sonucu olarak Orta Doğu'daki en büyük balistik füze envanterine sahip ülke olarak öne çıkıyor ancak bu durum, ileri teknoloji savaş uçakları ve diğer silah sistemlerine erişimini engelliyor.

ABD Dışişleri Bakanlığı, İran'ın uydu fırlatmasıyla ilgili raporların farkında olduğunu açıkladı. Açıklamada ise şu ifadelere yer verildi:

Bu arada, Pazar günü, Birleşik Krallık Savunma Bakanlığı, HMS Diamond'ın Yemen'den Husi isyancıları tarafından fırlatılan bir insansız hava aracını Red Deniz'de Sea Viper füze sistemi ile vurduğunu kabul etti. Saldırının herhangi bir zarara veya yaralanmaya neden olmadığını belirtildi.