İsrail'in silah sattığı ülke sayısı giderek artıyor
Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin ardından Avrupa ve NATO'nun silah harcamalarının artması ve ABD'nin aracılık ettiği bölgesel anlaşmalar sayesinde İsrail geçen yıl daha fazla ülkenin savunma ihracatını satın almasına izin verdi.
İsrail Savunma Bakanlığı'na göre, 2020'de 42 olan İsrail yapımı silah ve mühimmat alımı için 61 ülkeye onay verildi.
İnsansız hava araçları ve drone kategorisinde ise iki yıl önce 40 olan sayı 56'ya yükseldi.
Avukat ve insan hakları aktivisti Eitay Mack'ın Bilgi Edinme Özgürlüğü talebine cevaben verilen rakamlar, 2020'de iki olan 17 ülkenin eğitim ve rehberlik için onaylandığını gösteriyor.
Tek bir kategoride onaylanan en fazla ülke sayısı istihbarat ve siber sistemlerin satın alınması içindi. Bu sayı 2020'de 67 iken 83 oldu.
Hükümet hangi ülkelere savunma ihracatına erişim izni verildiğini açıklamadı.
2022'nin başlarındaki Ukrayna saldırısıyla ilgili taleple desteklenen bu artış, İsrail savunma sanayisine bu yıl da fayda sağladı.
Geçtiğimiz hafta Almanya ve İsrail, Kudüs'ün şimdiye kadarki en büyük savunma ihracatı anlaşmasını imzaladı ve Berlin yaklaşık 4 milyar dolar karşılığında Arrow 3 hava savunma sistemini satın almayı taahhüt etti.
Bölgede son dönemde savunma satışları artan tek ülke İsrail değil.
Türkiye'nin insansız hava aracı ihracatı da istikrarlı bir şekilde artarak Orta Doğu içinde ve ötesinde daha fazla siyasi nüfuz kazanmasını sağladı.
Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü'nün tahminlerine göre İsrail 2018-2022 yılları arasında dünyanın en büyük 10 silah ihracatçısı arasında yer aldı.
Mühimmat ihraç edilen ülke sayısı yüzde 45 artarak 42'den 61'e; eğitim programları üç yıl önce iki ülkeye satılırken şu anda 17 ülkeye tedarik ediliyor.
Bu rakamlar, Savunma Bakanlığı'na bağlı Savunma İhracat Kontrol Ajansı'nın ihracatı onayladığı ülkelerle ilgilidir.
Bu onaydan önce silah şirketlerinin bir pazarlama lisansı alması gerekiyor ki bu da e-posta göndermekten sergi düzenlemeye ya da şirketlerin fabrikalarında ağırlamaya kadar her türlü eylem için gerekli.
DECA başkanı Racheli Chen geçen yıl Knesset'te İsrail silahlarının diktatör hükümetlere satışıyla ilgili bir oturumda "Bu iki aşamalı bir mekanizma" dedi.
"Pazarlama lisansı filtreleme aşamasıdır. ... Pazarlama lisansı reddedilenler ihracat lisansı için başvuramazlar. Pazarlama için onay verdiklerimizi ise muhtemelen ihracat lisansı için onaylayacağız. Bizim belirlediğimiz mekanizmanın mantığı bu."
Listenin başında İHA satış sektörü yer alıyor - 2022'de İHA teknolojilerinin pazarlanması 145 ülke için onaylandı.
İstihbarat ve siber kategorisinde ise 2022'de 126 ülkeye pazarlama lisansı verildi - Pegasus casus yazılımının demokratik olmayan ülkelerde yaygın kullanımının ortaya çıkması ve NSO ile Candiru'nun ABD hükümeti tarafından kara listeye alınmasıyla 2021'de yaşanan dramatik düşüşün ardından önemli bir artış.
TheMarker ve Haaretz'in de içinde yer aldığı uluslararası Pegasus Projesinin ifşa edilmesi İsrail savunma kurumlarını şoke etti.
Ortalık yatıştığında İsrail'in "muaf ülkeler" listesini, yani özel bir pazarlama lisansı olmaksızın saldırgan siber yeteneklerin pazarlanabileceği ülkeleri önemli ölçüde kısıtlayarak 37'ye indirdiği bildirildi.
Ancak Savunma Bakanlığı listede hangi ülkelerin ve siber ürünlerin yer aldığını açıklamayı reddediyor.
Pegasus skandalının ardından saldırgan siber ihracata ilişkin yeterliliklerin gerçekten daha sıkı hale getirilip getirilmediğinin belirlenmesi, bakanlığın istihbarat ihracatı ile siber teknolojileri aynı kategoriye dahil etme tercihi nedeniyle daha da zorlaşıyor.