Küresel rekabet Kuzey Kutup Bölgesi’nde kızışıyor
Rusya ve Çin'in Kuzey Kutup Bölgesi'ndeki ortak hareketliliği ABD'yi yeni stratejisini hızla uygulamaya itti. ABD Berring Boğazı'na hakim Shemya Adası'na 130 asker ve iki HIMARS bataryası konuşlandırdı. Rusya bu gelişmeye sert bir yanıt verdi.
Kuzey Kutup Bölgesi (Arktik) çevresinde havada ve karada güç projeksiyonları yürüten ABD ile Rusya arasındaki güç gösterisi gerginliğe dönüşebilir.
Temmuz ayında, ABD Kanada Kuzey Amerika Havacılık ve Uzay Savunma Komutanlığı, Alaska kıyısı açıklarında beliren iki Rus ve iki Çin uzun menzilli stratejik bombardıman uçağını takip ettiğini açıklamıştı.
Geçtiğimiz hafta da Rusya'nın Çin ile ortak askeri tatbikatlar gerçekleştiren birkaç jeti, iki savaş gemisi ve iki denizaltısı Alaska kıyılarına yaklaştı. ABD karasularına girmeyen Rus askeri araçları Pentagon’un alarm vermesine neden oldu.
Kuzey Amerika Havacılık ve Uzay Savunma Komutanlığı'na (NORAD) göre 11, 13, 14 ve 15 Eylül tarihlerinde meydana gelen dört olayın her birinde, aralarında Tu-142 ve Il-38 deniz keşif ve denizaltı savunma savaşı destekçisi uçakların da bulunduğu en az bir çift Rus askeri uçağı Alaska bölgesinde Amerikan karasularına yaklaştı.
NORAD, ABD sahasına yönelik Rus askeri aktivitelerinin Arktik’te düzenli hale geldiğini açıkladı.
Rusya Savunma Bakanlığı ise 15 Eylül'de her ikisi de nükleer kapasiteli iki uçağın, Ocean 2024 tatbikatı sırasında sırasıyla Çukçi Denizi ve Doğu Sibirya Denizi’nde ‘düşmanın kritik tesislerine seyir füzeleri fırlatılmasını simüle eden eğitimler gerçekleştirdiğini’ duyurdu.
ABD’den Arktik’te yeni strateji
ABD’nin temmuz ayı sonunda yayınladığı 2024 Arktik Strateji belgesi Rusya ve Çin’in Arktik’teki iş birliği ve değişen global jeopolitik durumlar nedeniyle Arktik için yeni bir stratejik yaklaşımı zorunlu hale getirdi, ifadeleri kullanılmıştı. Bu belge ABD’nin Arktik’te daha etkin bir tutum alacağının sinyallerini veriyordu.
Geçtiğimiz günlerde yaşanan gelişmelerin ardından ABD ordusu yeni stratejik yaklaşım çerçevesinde Alaska yakınlarındaki bir destroyer ve uzun menzilli füze sistemiyle donatılmış bir ordu birliği konuşlandırma kararı aldı.
ABD ordusu, Berring Boğazı’na hâkim konumdaki Shemya Adası'na 130 asker konuşlandırdı.
Shemya Adası İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana faaliyette bir ABD Hava Kuvvetleri hava savunma istasyonuna ev sahipliği yapıyor. ABD 130 askerle beraber adaya iki adet HIMARS bataryası konuşlandırdı.
Rusya sert tepki verdi
ABD’nin Arktik’in doğu ve batısındaki etkinliklerini arttırmasının ardından Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov sert bir açıklama yaptı.
“NATO'nun Kuzey Kutbu'ndaki olası krizlerle ilgili tatbikatları arttırdığını görüyoruz. Ülkemiz askeri, siyasi ve savunma teknolojileri açısından çıkarlarını savunmaya tamamen hazırdır.”
Lavrov ayrıca Hindistan ve Çin’i Arktik için Rusya’nın stratejik müttefikleri olarak tanımlayarak bu iki ülkenin de Arktik’teki projelerle ilgilendiğini söyledi.
Çin de uzun süredir oyunda
Küresel ısınmanın Arktik’teki buz örtüsünü daraltması, küresel ticaret yollarına ve fosil yakıtlara daha fazla erişim imkânı sunması nedeniyle kutup bölgesi giderek daha stratejik görülüyor.
Özellikle Çin için en kısa ticaret rotası olarak değerlendirilen Arktik rotadaki rekabet hem ticari hem küresel doğu-batı çekişmesi açısından dikkat çekici bir noktaya ulaştı.
Çin, Kuşak Yol projesinin alternatif tamamlayıcısı olarak Arktik’te “Kutup İpek Yolu” inşa etmek için yıllardır kutup araştırmalarına büyük ödenekler ayırıyor. Aynı zamanda Çin Arktik rotayı kullanabilmek için devasa buz kırıcı gemilerin inşası için özel tersaneler de kuruyor.