Orca insansız denizaltı ABD Donanmasına teslim edildi

İnsanasız denizaltı teslimatı, kısmen Orca ile prototipi arasındaki farklılıklar ve Covid-19 pandemisinin başlaması nedeniyle birkaç yıl gecikti.

Teslimat, Aralık ayı başlarında kabul testlerinin tamamlanmasının ardından Boeing tarafından dün erken saatlerde duyuruldu.

Donanma ile ortaklaşa olarak, daha önce, yaz aylarında ilk görüntülerini gördüğümüz yüzeyin üstünde ve altında manevra da dahil olmak üzere çeşitli deniz test aşamalarından geçmiştir.

Boeing, Donanmaya toplamda dört Orca daha teslim edecek ve son ürünün 2024 yılının Haziran ayında teslim edilmesi planlanıyor.

Boeing'in belirttiği üzere, büyük bir faydalı yük kapasitesine sahip tamamen otonom bir mürettebatsız sualtı aracı (UUV) olan Orca'nın teslimatı "on yılı aşkın bir süredir devam eden öncü çalışmaların doruk noktasını" temsil ediyor.

Araç, şirketin 2012 yılında tasarlamaya ve geliştirmeye başladığı Echo Voyager (Echo Seeker ve Echo Ranger adlı önceki UUV konseptlerinin bir evrimi) olarak bilinen daha önceki bir özel girişimden türetilmiştir.

2017 yılında Donanma, Boeing ve gemi inşa ortağı Huntington Ingalls Industries'e Şubat 2019'da dört Orca için 43 milyon dolarlık bir sözleşme vermeden önce, Lockheed Martin'in yanı sıra Boeing'e de XLUUV'ler için geliştirme sözleşmeleri verdi. Daha sonra aynı yılın Mart ayında beşinci bir Orca sipariş edildi.

Ancak o zamandan bu yana gecikmeler ve maliyet artışı programı sekteye uğrattı. Bir aşamada, ilk Orca'nın Aralık 2020'ye kadar Donanmaya teslim edilmesi ve beş aracın da en geç 2022'nin sonunda hizmete alınması planlanmıştı.

Eylül 2022'de Hükümet Sorumluluk Ofisi (GOA) tarafından hazırlanan bir raporda, Echo Voyager ve Orca arasındaki temel farklılıkların Boeing tarafından üretim öncesinde ele alınmadığı, bunun da temel bileşenlerin yeniden tasarlanmasını gerektirdiği ve gecikmelere yol açtığı tespit edildi.

Covid-19 salgınının etkisi de gecikmelere katkıda bulunan bir faktör olarak tanımlandı. GOA raporu ayrıca programın genel maliyetinin, orijinal maliyet tahmininden yüzde 64 daha yüksek, en az 242 milyon dolar olduğu sonucuna varmıştır.

80 ton ağırlığında, 85 fit uzunluğundaki Orca, farklı görev gereksinimlerine uyacak şekilde son derece modüler olarak tasarlanmıştır. Çekirdek aracı "yönlendirme ve kontrol, navigasyon, otonomi, durumsal farkındalık, temel iletişim, güç dağıtımı, itiş ve manevra ile görev sensörleri" sağlamaktadır. Tasarımının ayırt edici bir parçası, daha önce deniz testleri sırasında gördüğümüz gibi, yüzeye yakınken yükseltilebilen ve uydu bağlantısı da dahil olmak üzere bir dizi işlev sağlayan uzatılabilir direktir.

XLUUV'nin arka bölümünde modüler faydalı yükler için alan bulunmaktadır. Sekiz tonluk bir faydalı yük kapasitesini destekleyebilen faydalı yük bölümü, çeşitli görev setleri için yeniden yapılandırılabilir. Donanma bu alanı öncelikle mayınları imha etmek için kullanmayı planlıyor.

Donanma ayrıca Orca'nın modüler faydalı yük bölümünün mayın tarama, elektronik harp ve denizaltı gözetleme görevlerini yerine getirmek üzere farklı görevler üstlenecek diğer faydalı yükleri de barındırmasını istiyor.

Gelecekteki faydalı yüklerin, Orca'nın okyanus tabanının haritasını çıkarmasına olanak tanıyan sentetik açıklıklı sonar özelliğini içermesi bekleniyor.

Bunun yanı sıra Donanma, XLUUV'lerini torpidolar, seyir füzeleri ve hatta hava dronları da dahil olmak üzere silahlandırmak için ek silah sistemleri eklemekle de ilgileniyor.

Orca'nın Donanma için faydasını arttıracak bir diğer önemli özelliği de hibrit dizel-elektrikli tahrik sistemi; bu sayede uzun süre su altında kalabiliyor ve su altında sessizce hareket edebiliyor.

Dizel-elektrik motoru, lityum-iyon bataryalarla birleştiğinde, daha önce de vurguladığımız gibi, Orca'nın yaklaşık üç knot hızda seyrederken, bir seferde aylarca denizde kalmasına izin vermelidir. Geleneksel bir pervane yerine örtülü bir pervane kullanılması da sessiz ve verimli hareket etme kabiliyetine katkıda bulunuyor.

Denizaltıların taşıyamayacağı ya da fırlatamayacağı kadar büyük olduğu için Orca'nın Donanma tarafından denize nasıl indirileceği tam olarak net değil. Bu nedenle ya büyük bir su üstü gemisinden ya da bir iskele üzerinden fırlatılması gerekecektir.

Naval News'in ilk olarak bildirdiği üzere, halihazırda çok sayıda küçük insansız su altı aracı (UUV) ve insansız hava aracını (UAV) destekleyen Donanmanın Seferi Deniz Üsleri (ESB), Orca gibi daha büyük platformların fırlatılması ve kurtarılması için modifiye edilebilir.

Ancak konuşlandırıldıktan sonra Orca'ların geniş alanlarda uzun süreler boyunca sessizce faaliyet gösterebilme kabiliyetleri onları Donanma için çeşitli bağlamlarda faydalı varlıklar haline getirecektir. Düşman tersanelerini ve limanlarını hedef almak için kullanılabilir. Bu çok yüksek riskli operasyonlar nihayetinde nehirler gibi daha dar su alanlarına mayın döşemeyi de içerebilir.

Donanmanın, Orca'nın en büyük boyutta olanlardan biri olduğu, çeşitli kademelerde çok çeşitli UUV'leri sahaya sürmeyi planladığı unutulmamalıdır. Donanmanın ilk XLUUV'sinin teslim alınmış olması, nükleer denizaltıların kuru havuz barınaklarından (DDS) amaçlandığı gibi konuşlandırılmaya uygun olmayan büyük bir UUV olan Snakehead'i iptal etme kararı göz önüne alındığında önemlidir. Bu durum Donanmanın orta ve ekstra büyük UUV'leri arasında büyük bir boşluk bırakmıştır.

Ne olursa olsun, Orca'nın teslim edilmesi ve operasyonel statüye doğru ilerlemesi büyük bir olaydır. Gelecekteki deniz mücadelesinde giderek daha fazla mürettebatsız platformlar yer alacak ve dalgaların altı muhtemelen bu yeni teknolojilerin en fazla etki yaratabileceği yer olacak. Düşmanların, özellikle de Çin'in, insansız sualtı araçlarına büyük yatırımlar yapmış olması da bunun bir göstergesi.