Pakistan, Çin'den beşinci nesil FC-31 stealth savaş uçağı alımına hazırlanıyor

Bu hamle PAF'ı orta ağırlıktaki savaş uçaklarının ilk operatörü haline getirebilir ve zaten çok çeşitli olan envanterine yeni bir tip ekleyebilir.

FC-31'i satın alma hazırlıkları, PAF Komtuanı Hava Mareşali Zaheer Sidhu tarafından, Pakistan'da açıklanmayan bir hava üssünde yeni alınan tiplerin (FC-31 hariç) sergilendiği son tören sırasında duyuruldu.

"Yakın gelecekte filonun bir parçası olmaya hazırlanan J-31 stealth savaş uçağının satın alınmasına yönelik temeller çoktan atıldı."

Bu aşamada Pakistan'ın kaç adet FC-31 edinebileceği ya da bunların ne zaman teslim edileceği konusunda henüz bir bilgi yok. Böyle bir alımın ne kadar ilerlemiş olabileceği de belirsiz. Ancak bu aşamada ayrıntılara hala karar veriliyor olsa bile, yine de önemli bir duyuru.

J-35 olarak bilinen uçağın deniz versiyonunun geliştirilmesi Çin için hızla devam ediyor ve sonunda bu ülkenin en son uçak gemisi olan katapult donanımlı Fujian'ın hava kanadının bir parçasını oluşturması amaçlandığına dair güçlü göstergeler var.

Ancak Çin, halk arasında Gyrfalcon olarak bilinen FC-31 olarak da ihraç edilmek üzere teklif edilen uçağın karada konuşlu versiyonuna şu ana kadar belirgin bir ilgi göstermedi. Aslında, FC-31'in başlangıçta ihracat potansiyeli güçlü bir şekilde göz önünde bulundurularak geliştirilmiş olması muhtemel görünüyor. Bu uçağın bazen J-31 olarak anıldığını da belirtmek gerekir ki bu da eğer tedarik edilirse Çin Hava Kuvvetleri'nin adı olabilir.

FC-31'in iki prototipi tamamlanmış, ikincisinde çeşitli iyileştirmeler yapılmış, daha sonra odak noktası görünüşe göre deniz J-35'e kaymış ve en az iki prototip daha ortaya çıkmıştır.

Ancak ilginç bir şekilde Eylül 2023'te ortaya çıkan görüntüler, belki de özellikle karada kullanım için uyarlanmış yeni bir prototip olabileceğini gösteriyor. Bu gelişme, Çin'in hala uçağın kara konuşlu bir versiyonunun peşinde olabileceği söylentilerine yol açtı; bu versiyon muhtemelen Halk Kurtuluş Ordusu Hava Kuvvetleri'nin (PLAAF) yanı sıra Pakistan gibi yabancı müşterilere yönelik olacak.

Karada konuşlu FC-31 prototipleriyle ilgili yeni gelişmeler ne olursa olsun, uçağın Çin tasarımı avcı uçakları satın alma ve bunları birlikte geliştirip üretme geleneğine sahip olan PAF'ın ilgisini çektiği açıktır.

Pakistan Havacılık Kompleksi, Çin'in Chengdu firması ile ortaklaşa geliştirilen JF-17 Thunder uçağının daha gelişmiş versiyonlarını üretmeye devam etmektedir.

Pakistan ayrıca Chengdu'nun J-10 çok amaçlı avcı uçağı için ilk ihracat müşterisi oldu. J-10CE versiyonunun ilki 2022'nin başlarında Pakistan'a teslim edildi ve sonunda 15 veya 36 kadar örneğin satın alınabileceğine dair raporlar var.

Bu tedarik modeli göz önünde bulundurulduğunda, bir sonraki aşamada FC-31'in tedarik edilmesi oldukça mantıklı olacaktır.

FC-31'in sağladığı düşük gözlemlenebilirlik (stealthiness) derecesinin tam olarak bilinmediği unutulmamalıdır. Öte yandan, özellikle ön yarımküreden daha az radar izi bile büyük bir avantajdır.

Uçağın AESA radarı olduğu varsayılan ve muhtemelen bir dizi gelişmiş silahla birlikte düşük gözlemlenebilirlik yetenekleri, PAF'ın savaş gücünü hala donatan eski Mirage'lar bir yana, JF-17 ve J-10'a göre büyük bir ilerlemeyi temsil edecektir.

PAF tarafından kullanılan diğer önemli savaş uçağı ise 1980'lerden itibaren çeşitli partiler halinde Amerika Birleşik Devletleri'nden alınan ve toplamda yaklaşık 80 uçağa ulaşan F-16'lardır. Pakistan'a yapılan F-16 teslimatları, Pakistan'ın nükleer silah programına tepki olarak uygulanan silah ambargosu nedeniyle kesintiye uğramıştır.

O zamandan bu yana 18 adet gelişmiş F-16C/D Blok 52 uçağı teslim edildi ancak bu arada Pakistan ve PAF, Çin ile giderek daha yakın askeri bağlar kurdu. Bu durum gelecekteki F-16 teslimatlarının yanı sıra mevcut filonun özellikle savaş zamanında desteklenmesi konusunda soru işaretleri yaratmaktadır.

Pakistan'ın yerleşik bir havacılık üretim üssüne ve JF-17 programı için mevcut bir iş birliği düzenlemesine sahip olması nedeniyle, FC-31 için montaj veya bileşen üretimine dahil olması da mümkündür.

Alt yüklenici olarak bile olsa stealth bir savaş uçağı üzerinde çalışmak Pakistan'a son derece değerli bir deneyim sağlayacaktır. Ancak bu tür bir iş birliği olmasa bile, FC-31'in PAF'a tanıtılması da önemli bir niyet beyanı olacaktır.

Ne de olsa bölgedeki en büyük rakibi Hindistan Hava Kuvvetleri henüz herhangi bir stealth avcı uçağı üretmiş değil ve bu sınıfta bir savaş uçağı geliştirmeye yönelik yerel çabalarının da yakın zamanda sonuç vermesi pek olası görünmüyor. Öte yandan, FC-31 2012'den beri uçuyor, ancak şu ana kadar sadece prototip formunda kaldı.

PAF'ın FC-31'i alması durumunda Hindistan'da şaşkınlık yaratacağı ve yakın geçmişte ülkeye önerilen ABD yapımı F-35 stealth savaş uçağına olan ilginin yeniden artacağı kesin.

FC-31 ile F-35 arasında sık sık ve şaşırtıcı olmayan bir şekilde karşılaştırmalar yapılsa da, Müşterek Taarruz Uçağı'nın sunduğu çok yönlü yetenek seviyesine yaklaşmasa bile, özellikle çok daha düşük bir maliyetle elde edilip işletilebilirse, yine de oldukça önemli bir varlık olabileceği unutulmamalıdır.

Pakistan ve KAAN programı

Pakistan FC-31 planlarını gerçekleştirirse, TUSAŞ tarafından geliştirilen KAAN’ı satın alma olasılığını pekâlâ sona erdirebilir.

Yakın dönemde Pakistan merkezli Pakistan Aeronautical Complex Kamra (PAC Kamra), TUŞAŞ ile insansız hava araçları, savaş uçakları (KAAN) vb. farklı uçuşa elverişli ekipmanların ortak geliştirilmesiyle ilgili bir anlaşma imzalamıştı.

Milli Savunma Bakanı Yardımcısı Celal Sami Tüfekci ise Pakistan’ın KAAN programına “çok yakında” katılacağını açıklamıştı:

“Çok yakında, bu ay içinde Pakistanlı muhataplarımızla Pakistan'ı Milli Savaş Uçağı Programımız KAAN'a resmi olarak dahil etmek için görüşeceğiz. Şu anda 200'e yakın yetkili ve mühendis zaten bu programda yer alıyor.”

Türkiye ve Pakistan arasındaki MMU KAAN Projesi iş birliğinin detayları ise şöyle:

💢 TUSAŞ ile Güvenli Veri Bağlantısı kuruldu

💢 Video bağlantısı aracılığıyla Haftalık İlerleme Toplantısı

💢 Yazılı rapor aracılığıyla ilerleme güncellemeleri

💢 Tasarım merkezinde halihazırda devam eden 7 proje

💢 Sıkı zaman çizelgeleri

Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler’e göre “KAAN için Azerbaycan ile anlaşma imzalandı. Pakistan ile de imzalanmak üzere, başka ülkeler de var. Onlar da gelecekler.”

PLAAF FC-31'e sıcak bakmasa bile, özellikle de rakip Batılı tasarımlardan önemli ölçüde daha düşük bir maliyetle ve tipik olarak onlarla birlikte gelen sıkı ihracat kısıtlamaları olmadan sunulması muhtemel olduğundan, yabancı müşterileri çekme olasılığı büyüktür.

Bu anlamda, ihracat için optimize edilmiş FC-31, Güney Koreli KF-21 Boramae ve Türk KAAN modelini takip etmekte, radar izini azaltmak için çeşitli çabalar gösteren orta ağırlıkta gelişmiş avcı uçakları olurken, aynı zamanda yüksek performans ve gelişmiş aviyonik ve diğer sistemleri de sunmaktadır.

Temel olarak, bir F-35 veya hatta bu diğer uçaklardan birini edinemeyen ülkeler için FC-31, rekabetin bazı avantajlarına sahip modern bir avcı uçağını daha düşük bir maliyetle sağlayabilir.

Bir kez daha, Çin ve Pakistan arasındaki yakın askeri ilişki göz önünde bulundurulduğunda, PAF'ın yakın zamanda bir stealth avcı uçağı alması durumunda, FC-31'in daha olası bir seçim olduğu görülecektir.

Çin tarafından ‘anti-stealth’ radarı olarak lanse edilen YLC-8E radarları ve HQ-9B uzun menzilli karadan havaya füzeler de dahil olmak üzere PAF'ın yakın zamanda Çin yapımı diğer gelişmiş savunma ekipmanlarını tedarik etmesini takip edecektir.

Her iki satın alma da FC-31 ile Hindistan Hava Kuvvetleri üzerinde teknolojik üstünlük kurma çabasının devam edeceğine işaret etmektedir.

Pakistan'ın kendi yeni nesil avcı uçağını üretme arzusu olduğunu da hatırlatmak gerekir.

Mart 2021'de PAF, AZM Projesi kapsamında 2028 yılına kadar havada yeni bir avcı uçağına sahip olmayı hedeflediğini belirtmişti.

Bu gerçekçi olmayan bir hedef gibi görünse de, Pakistan'ın FC-31 programına katılması halinde, böyle bir hedef en azından kısmen gerçekleştirilebilir.

Bu aşamada Pakistan'ın FC-31 için kesin bir sipariş verdiğine dair herhangi bir teyit bulunmamaktadır.

Ancak Pakistan Hava Kuvvetleri Komutanı'nın stealth avcı uçağını gelecek planlarının bir parçası olarak görmesi, Hindistan'dan ve başka yerlerden gelebilecek tehditlere karşı modernizasyon çabalarının devam ettiği gerçeğini pekiştiriyor.