Pakistan ve İran milyonlarca Afgan göçmeni sınır dışı ediyor

Radio Free Europe in Liberty'nin detaylarını yazdığı habere göre İran ve Pakistan, yasadışı Afgan göçmenlerin zorla sınır dışı edilmesi için ayrı ayrı planlar açıkladı. İran İçişleri Bakanı Ahmad Vahidi, "yasal olmayan" 5 milyon Afgan'ın sınır dışı edileceğini belirtti. Vahidi, yetkililerin "planı uygulamaya yakın olduğunu" belirtse de detay vermedi.

İran'ın güneybatısındaki Şiraz şehrinde yaşayan bir Afgan olan Imran ise Radia Azadi'ye verdiği demeçte yetkililerin hukuki belgeleri olup olmadığına bakılmaksızın şehirlerden Afganları topladığını iddia etti.

Öte yandan, Pakistan Dışişleri Bakanı Jalil Abbas Jilani de geçerli ikamet belgesi olmayan 1 milyon Afgan'ı sınır dışı etmeyi planladıklarını açıkladı ve bu plan uygulanmaya başlandı. Zaten hem Tahran hem de Islamabad yönetimi, son yıllarda kayıt dışı Afganları gözaltına alıp sınır dışı ediyordu.

İran ve Pakistan, Afganistan'a yapılan Sovyet işgalinden bu yana milyonlarca Afgan mülteciye ev sahipliği yapmışlardır. Taliban'ın 2021'deki iktidarını ele geçirmesiyle 3.6 milyon Afgan, vatanını terk etti. Birleşmiş Milletler'e göre, bu mültecilerin yaklaşık %70'i Afganistan'dan İran'a kaçtı.

İran ve Pakistan'ın kararından sonra ne olacak?

Milyonlarca fakir Afganın zorla sınır dışı edilmesi, Afganistan'da zaten yaşanan insani krizi daha da kötüleştirebilir. Çünkü Taliban hükümetinin, geri dönen mültecileri ve göçmenleri istihdam etme imkanı yok.

Afgan göçmenlerin bulundukları ülkelerde çalışarak Afganisan'daki ailelerine para gönderdiği düşünüldüğünde Afganistan'daki ekonomik durumun daha da kötüleşeceği öngörülüyor.

Göçmenler Taliban'ın intikam almasından korkuyor

Gazeteciler, aktivistler, eski Afgan hükümetinin üyeleri ve güvenlik güçleri mensupları da dahil olmak üzere bazı Afganlar, vatanlarına dönerlerse Taliban'ın kendilerinden intikam almasından korkuyorlar.

Taliban, her ne kadar iktidara geldiğinde genel af ilan etse de özellikle işgal döneminde ABD ile çalışan Afganlara acımasız cezalar veryor. 

Göçmenlerin sınır dışı edilmesi Taliban'ın dış politikada yaşadığı sorunların yansıması

İran ve Pakistan'ın kayıtsız Afganları sınır dışı etme planları, Taliban ile kötüleşen ilişkileri ile yakından ilişkili.

Taliban savaşçıları, son aylarda İran ve Pakistan kuvvetleriyle sınır çatışmalarına girdi. Islamabad, Taliban'ı Pakistan karşıtı teröristlere sığınak sağlamakla suçlarken, Tahran ile Taliban'la sınır aşan sular nedeniyle ihtilaf yaşıyor.

Şimdi ne olacak?

Birleşmiş Milletler, Afganistan'a geri dönüşlerin gönüllü olması gerektiğini ve komşu ülkelerin güvenlik arayan Afganlara koruma sunmalarını istedi. Ancak İran ve Pakistan, ekonomik krizlerle başa çıkmakta ve Taliban ile gerilimler arttıkça, her iki ülkenin de milyonlarca Afgana ev sahipliği yapma olasılığı düşmekte.