Reuters: Putin, mevcut savaş hatlarında ateşkes istiyor

Kaynaklar, Kiev ve Batı'nın karşılık vermemesi halinde Rusya’nın savaşmaya devam etmeye hazır olduğunu söyledi.

Putin'in çevresindeki tartışmalara aşina olan kaynaklardan üçü, deneyimli Rus liderin Batı destekli müzakereleri engelleme girişimleri ve Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelenskiy'nin görüşmeleri reddetme kararı olarak gördüğü şey hakkında küçük bir danışman grubuna hayal kırıklığını dile getirdiğini söyledi.

Putin'le birlikte çalışmış ve Kremlin'deki üst düzey görüşmeler hakkında bilgi sahibi olan üst düzey bir Rus kaynak, "Putin gerektiği kadar savaşabilir ama savaşı dondurmak için ateşkese de hazır" dedi.

Bu haberde adı geçen diğerleri gibi o da konunun hassasiyeti nedeniyle isminin açıklanmaması koşuluyla konuştu.

Reuters bu haber için Putin'le çalışan ya da daha önce çalışmış, siyaset ve iş dünyasında üst düzey görevlerde bulunan toplam beş kişiyle görüştü. Beşinci kaynak savaşın mevcut cephelerde dondurulması konusunda yorum yapmadı.

Cuma günü Belarus'ta düzenlenen bir basın toplantısında Reuters'ın haberi sorulan Putin, barış görüşmelerinin yeniden başlaması gerektiğini söyledi.

"Bırakın yeniden başlasınlar" diyen Putin, müzakerelerin "sahadaki gerçeklere" ve savaşın ilk haftalarında bir anlaşmaya varmak için yapılan önceki girişim sırasında kabul edilen bir plana dayanması gerektiğini de sözlerine ekledi.

"Bir tarafın ne istediği temelinde değil" dedi.

Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmytro Kuleba X'te yaptığı açıklamada Rus liderin, savaşı durdurmaya sözde hazır olduğuna dair "sahte sinyaller" göndermek için çevresindekileri kullanarak gelecek ay İsviçre'de Ukrayna'nın girişimiyle yapılacak barış zirvesini raydan çıkarmaya çalıştığını söyledi.

"Putin'in şu anda Ukrayna'ya yönelik saldırganlığını sona erdirme arzusu yok. Sadece küresel çoğunluğun ilkeli ve birleşik sesi onu savaş yerine barışı seçmeye zorlayabilir," dedi Kuleba.

Ukrayna Devlet Başkanlığı danışmanlarından Mykhailo Podolyak ise Putin'in Batılı demokrasilerin yenilgiyi kabul etmesini istediğini söyledi.

Geçtiğimiz hafta ekonomist Andrei Belousov'un Rusya Savunma Bakanı olarak atanması, bazı Batılı askeri ve siyasi analistler tarafından Rus ekonomisinin uzun süreli bir çatışmayı kazanmak için kalıcı bir savaş zeminine oturtulması olarak değerlendirildi.

Bu adım, Rusya'nın son haftalarda savaş alanında uyguladığı baskı ve toprak kazanımlarının ardından geldi.

Ancak kaynaklar, Mart ayında altı yıllık yeni bir dönem için yeniden seçilen Putin'in Rusya'nın mevcut ivmesini savaşı geride bırakmak için kullanmayı tercih edeceğini söyledi. Yeni savunma bakanı hakkında doğrudan yorum yapmadılar.

Putin'in sözcüsü Dmitry Peskov, yorum talebine cevaben, ülkenin "ebedi savaş" istemediğini söyledi.

Kremlin'in üst kademelerindeki konuşmalardan edindikleri bilgilere dayanarak iki kaynak, Putin'in savaşta şimdiye kadar elde edilen kazanımların Rus halkına zafer satmak için yeterli olduğu görüşünde olduğunu söyledi.

İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana Avrupa'nın en büyük kara çatışması her iki tarafta da on binlerce insanın hayatına mal oldu ve Batı'nın Rusya ekonomisine yönelik kapsamlı yaptırımlarına yol açtı.

Üç kaynak, Putin'in herhangi bir dramatik yeni ilerlemenin ülke çapında yeni bir seferberlik gerektireceğini anladığını ve bunu istemediğini söylerken, Rusya Devlet Başkanı'nı tanıyan bir kaynak, Eylül 2022'deki ilk seferberlikten sonra popülaritesinin azaldığını söyledi.

Ulusal seferberlik çağrısı Rusya'da nüfusun bir bölümünü ürküttü ve yüz binlerce askerlik çağındaki erkeğin ülkeyi terk etmesine neden oldu. Anketler Putin'in popülaritesinin birkaç puan düştüğünü gösterdi.

Peskov, Rusya'nın seferberliğe ihtiyacı olmadığını ve bunun yerine silahlı kuvvetlere gönüllü yükleniciler aldığını söyledi.

Ateşkes ve hatta barış görüşmeleri ihtimali şu anda uzak görünüyor.

Zelenskiy defalarca Putin'in şartlarında bir barışın mümkün olmadığını söyledi.

Rusya'nın 2014 yılında ilhak ettiği Kırım da dahil olmak üzere kaybedilen toprakları geri alma sözü verdi. Zelenskiy 2022 yılında Putin ile herhangi bir görüşmenin "imkansız" olduğunu resmen ilan eden bir kararname imzaladı.

Kaynaklardan biri, Zelenskiy iktidardayken, Rusya onu atlayıp Washington'la bir anlaşma yapmadıkça hiçbir anlaşmanın gerçekleşemeyeceğini öngördü.

Ancak geçen hafta Kiev'de konuşan ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken gazetecilere Putin'in ciddi müzakerelerle ilgilendiğine inanmadığını söyledi.

Haziran ayında İsviçre'de yapılacak barış zirvesi, savaşın nasıl sona erdirileceği konusunda uluslararası görüşleri birleştirmeyi amaçlıyor. Görüşmeler, Putin'in katılmaması gerektiğini söyleyen Zelenskiy'nin inisiyatifiyle toplandı. İsviçre Rusya'yı davet etmedi.

Moskova, kendisi orada olmadan görüşmelerin inandırıcı olmayacağını söyledi. Ukrayna ve İsviçre, Çin de dahil olmak üzere Rusya'nın müttefiklerinin katılmasını istiyor.

Putin 17 Mayıs'ta Çin'de yaptığı konuşmada Ukrayna'nın İsviçre görüşmelerini daha geniş bir ülke grubunun Zelenskiy'nin Rusya'nın tamamen çekilmesi talebini desteklemesi için kullanabileceğini söyledi ki Putin bunun ciddi bir barış müzakeresinden ziyade dayatılan bir koşul olacağını söyledi.

Bu haber için yöneltilen sorulara yanıt veren ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü, herhangi bir barış girişiminin Ukrayna'nın "uluslararası alanda tanınan sınırları dahilinde toprak bütünlüğüne" saygı göstermesi gerektiğini söyledi ve Rusya'yı Ukrayna'da barışın önündeki tek engel olarak tanımladı.

Sözcü, "Kremlin henüz savaşı sona erdirmek için anlamlı bir ilgi göstermedi, tam tersi" dedi.

Kiev, 2022'de Ukrayna'yı işgal etmeden önce savaş planladığını defalarca inkar eden Putin'in herhangi bir anlaşmaya uyacağına güvenilemeyeceğini söylüyor.

Hem Rusya hem de Ukrayna, karşı tarafın herhangi bir ateşkesi yeniden silahlanmak için kullanacağından korktuklarını da söylediler.

Kiev ve Batılı destekçileri, Zelenskiy'nin bu hafta Reuters'e yaptığı açıklamada "savaşın en zor anlarından biri" olarak tanımladığı durumu tersine çevirmek için 61 milyar dolarlık ABD yardım paketine ve ek Avrupa askeri yardımına bel bağlıyor.

ABD'nin paketi onaylamakta gecikmesinin ardından yaşanan mühimmat sıkıntısının yanı sıra, Ukrayna yeterli sayıda asker toplamakta zorlandığını kabul etti ve geçen ay askere alınabilecek erkeklerin yaşını 27'den 25'e indirdi.

Tüm kaynaklar Putin'in savaş alanındaki kazanımlarını bir anlaşmaya bağlama konusundaki ısrarının müzakere edilemez olduğunu belirtiyor.

Ancak kaynakların dördüne göre Putin şu anda sahip olduğu topraklarla yetinmeye ve çatışmayı mevcut cephe hatlarında dondurmaya hazır.

"Putin kazandığımızı, NATO'nun bize saldırdığını ve egemenliğimizi koruduğumuzu, Kırım'a giden bir kara koridorumuz olduğunu söyleyecektir ki bu doğrudur" diyen bir kaynak, kendi analizlerini aktardı.

Çatışmanın mevcut çizgide dondurulması, Rusya'nın Eylül 2022'de resmen Rusya'ya dahil ettiği dört Ukrayna bölgesinin önemli bir kısmına sahip olmasına, ancak hiçbirini tam olarak kontrol edememesine yol açacaktır.

Böyle bir düzenleme, Moskova'nın Ukrayna'nın dört bölgesinin - Donetsk, Luhansk, Zaporijya ve Herson - artık bütünüyle kendisine ait olduğunu söylediği o dönemde kendisi için belirlediği hedeflerin gerisinde kalacaktır.

Peskov, kendi anayasasına göre artık kalıcı olarak Rusya'nın bir parçası olan bu dört bölgenin geri verilmesinin söz konusu olamayacağını söyledi.

Putin'le birlikte çalışmış bir kaynağa göre, Kremlin şefinin savaşın sona ermesi gerektiği görüşünü destekleyen bir diğer faktör de, savaş ne kadar uzarsa, savaş sonrası iş ve gelir beklentilerinden memnun olmayan daha fazla savaş gazisinin Rusya'ya dönmesi ve potansiyel olarak toplumda gerginlik yaratması.

Şubat ayında Reuters'a konuşan üç Rus kaynak, ABD'nin Putin'in savaşı dondurmak için daha önce yaptığı ateşkes önerisini reddettiğini söyledi.

Üç kaynak, ateşkes olmaması halinde Putin'in Ukrayna üzerindeki baskıyı arttırmak için mümkün olduğunca fazla toprak almak istediğini ve daha fazlasını elde etmek için beklenmedik fırsatlardan yararlanmaya çalıştığını söyledi.

Rus güçleri Ukrayna'nın yaklaşık %18'ini kontrol ediyor ve bu ay kuzeydoğudaki Harkiv bölgesine girdi.

Putin, Rusya'nın Ukrayna'ya kıyasla daha büyük olan nüfusunun, seferberlik olmadan da üstün insan gücünü sürdüreceğine ve askere gidenler için alışılmadık derecede cömert maaş paketleriyle destekleneceğine güveniyor.

Putin'le birlikte çalışmış bir kaynak, "Rusya daha da ilerleyecek," diyor.

Putin'in Zelenskiy durma teklifiyle gelene kadar yavaş yavaş toprakları fethedeceğini söyleyen kaynak, Rus liderin yardımcılarına Batı'nın yeterli silah sağlamayacağı ve Ukrayna'nın moralini bozacağı görüşünü dile getirdiğini söyledi.

ABD ve Avrupalı liderler Ukrayna'nın güvenlik egemenliği garanti altına alınana kadar Ukrayna'nın yanında olacaklarını söylediler. NATO ülkeleri ve müttefikleri silah sevkiyatını hızlandırmaya çalıştıklarını söylüyorlar.

Dışişleri Bakanlığı silah tedarikiyle ilgili bir soruya verdiği yanıtta "Rusya, Ukrayna'nın şehirlerine, limanlarına ve insanlarına karşı her gün acımasız saldırılar düzenlemeye devam etmek yerine güçlerini Ukrayna'dan çekerek savaşı her an sona erdirebilir" dedi.

Beş kaynak da Putin'in danışmanlarına NATO topraklarında gözü olmadığını söylediğini ve bu konuda kamuoyuna yaptığı açıklamaları yansıttığını belirtti.

Kaynaklardan ikisi Rusya'nın Ukrayna gerilimi nedeniyle Batı ile nükleer gerilim de dahil olmak üzere tırmanma tehlikesinin artmasından duyduğu endişeyi aktardı.

Dışişleri Bakanlığı, ABD'nin nükleer duruşunu değiştirmediğini ve Rusya'nın nükleer silah kullanmaya hazırlandığına dair herhangi bir işaret görmediğini söyledi.

Sözcü, "Stratejik ortamı izlemeye devam ediyoruz ve hazır durumdayız" dedi.