RFE/RL: Rusya-Ukrayna savaşında değişen dengeler ve beklentiler
Rusya-Ukrayna savaşı, yaz aylarının gelmesi ile birlikte büyük bir kırılma noktasına ulaşabilir! İşte, azalan Batı yardımlarının cephe hatlarına etkisi ve beklentiler...
ABD merkezli düşünce kuruluşu RFE/RL'de, Rusya-Ukrayna savaşında gelinen noktanın ve cephe hatlarında değişen dengelerin değerlendirildiği bir analiz yayınlandı.
Ukrayna'nın karşı saldırısının istenilen sonucu vermemesinin ve ABD başta olmak üzere Batı'dan Ukrayna'ya yapılan yardımların azalmasının ardından cephe hatlarında dengelerin Rusya'nın lehine değiştiği belirtilen analizde, Batı'nın gidişatı değiştirememesi durumunda sonucun bir Rus zaferine doğru yaklaştığı belirtildi.
Analizde ayrıca, gelişmelerin bu şekilde devam etmesi durumunda Rusya-Ukrayna savaşında muhtemelen bu yaz bir kırılma noktası yaşanacağı iddia edildi.
İşte RFE/RL'de yayınlanan analiz:
Yaklaşık bir yıldır savaş alanında elde ettikleri en büyük zafer olan sanayi kenti Avdiyivka'yı ele geçirmelerinden haftalar sonra Rus kuvvetleri bazı yerlerde yavaş, bazı yerlerde ise hızlı bir şekilde ilerliyor.
Ukraynalı komutanlar, bazı uzmanların aylar önce inşa edilmesi gerektiğini söylediği savunma hatlarını kurmak için acele ediyor. Bu arada askerlik şubeleri ve lojistik subayları eksilen ve tükenen birlikleri takviye etmek üzere daha fazla asker bulmak için çabalıyor.
Uzmanlar, savaş alanındaki durumun Ukrayna için vahim olduğunu ve ABD'den gelen silah ve malzemelerin kesilmesinin durumu daha da vahim hale getirdiğini söylüyor. Askeri analistlere göre momentum Rusya'nın elinde ve öngörülebilir gelecekte hiçbir şeyin bunu değiştirmesi mümkün değil.
Ukrayna ordusuyla bağlantılı açık kaynaklı bir istihbarat örgütünü yöneten ve askeri kısıtlamalar nedeniyle kamuoyu önünde konuşamayan Ukraynalı bir yedek subaya göre;
"Ukrayna kuvvetlerinin durumu, geciken seferberlik çabaları, yetersiz tahkimat inşası, 2023 kampanyası sırasında atılan yanlış adımlar ve özellikle de ortakların daha önceki taahhütlerine rağmen söz verilen mühimmatı teslim etmedeki kritik başarısızlığı gibi çok sayıda faktörün damgasını vurduğu çok zor olmaya devam ediyor."
Geçtiğimiz hafta Ukrayna'da cephe hatlarına yakın birçok yeri ziyaret eden Polonya merkezli savunma analisti Konrad Muzyka, "Aslında durum oldukça kötü" tespitini paylaştı.
Konrad Muzyka yaptığı değerlendirmede;
"Ukraynalılar kesinlikle Rusya'nın ilerleme hızını önemli ölçüde azaltacak durumda değiller. Ruslar yavaş ama istikrarlı bir şekilde yeni köyler ve yerleşim yerleri ele geçirecek. Bu kesinlikle yıldırım harekatı olmayacak. Ancak Ukraynalıların şu anda muhtemelen 2022 ortalarından bu yana en zayıf durumda olduklarını söylemek doğru olur."
ifadelerini kullandı.
Avdiyivka'nın düşüşü
Rus işgalinin bir boyutunda Ukrayna, Karadeniz'de olağanüstü bir başarı elde etti. Savaş alanında ise durum farklı.
Ukrayna'nın savaş alanındaki en büyük başarısı 2022'nin son aylarında kuzeydoğudaki Kharkiv bölgesinin ve güneyde Dinyeper Nehri'nin batı yakasındaki Kherson bölgesinin geri alınmasıyla geldi.
Geçen yılın büyük bir bölümünde batılı danışmanlar ve Batılı istihbarat tarafından yönlendirilen Ukraynalı komutanlar, Rus birliklerine karşı bir karşı saldırıya öncülük edecek yeni bir kuvvet yapısı oluşturmaya öncelik verdi. Dokuz yeni tugay eğitildi ve NATO silahlarıyla donatıldı. Diğer beş ila sekiz tugay da Ukraynalı komutanlar tarafından organize edildi ve Batı silahlarıyla donatıldı.
Ukrayna kuvvetleri geçtiğimiz Haziran ayında ülkenin o dönemdeki en üst düzey askeri yetkilisi olan General Valeriy Zaluzhniy'nin emriyle taarruza geçerek yaklaşık 1.200 kilometrelik cephe hattı boyunca üç yerde ilerlemeye başladı.
Surovikin Hatları olarak adlandırılan ve kurulma emrini veren Rus generalin adını taşıyan Rusya'nın savunması Ukraynalı komutanların beklediğinden çok daha zorlu ve sofistike çıktı. Kısa mesafelerde ilerleyen ve birkaç köyü ele geçiren Ukrayna birlikleri, Orikhiv şehrinin güneyindeki Robotyne gibi yerlerde tıkandı.
Zaluzhniy'nin The Economist'te yayınlanan bir makalesinde öne sürdüğü gibi karşı saldırının istenilen sonuca ulaşmamasının ardından Ukrayna birlikleri çıkmaza girdi.
Bu arada geçtiğimiz Ekim ayında, bir zamanlar Ukrayna'nın en büyük kok fabrikasına ev sahipliği yapan Avdiyivka'da Rus güçleri, Ukrayna güçlerinin 20 kilometreden daha az güneydeki bölgesel başkent Donetsk'i tehdit etmesini önlemek için ağır tahkimatlı şehri ele geçirmek için kendi hamlelerine başladı. Ukrayna güçlerini kuşatmaya yönelik bu ilk çaba başarısızlıkla sonuçlandı.
Ocak ayına gelindiğinde Rus kuvvetleri yeniden toparlandı ve takip eden haftalarda, uçakları ve süzülme bombaları gibi güçlü silahları yoğun bir şekilde kullanarak ve yeraltı tünellerini kullanarak, birlikler Ukrayna birliklerini savunulamaz pozisyonlara soktu.
Aralarında üç ayrı Taarruz Tugayı'nın da bulunduğu seçkin birlikler Ukrayna hatlarını tutmaya yardımcı olmak üzere sevk edildi. Ancak 17 Şubat'ta Ukraynalı komutanlar şehrin kaybedildiğini açıkladı ve güçlerini geri çekti.
Bazı Batı basınında çıkan haberlerde geri çekilmenin kaotik ve düzensiz olduğu ve çok sayıda Ukraynalı askerin esir alınmış olabileceği belirtiliyor.
Cephe hatlarında dönüşüm
Avdiyivka'nın düşmesinden yaklaşık bir hafta önce Devlet Başkanı Zelenskiy'nin Zaluzhniy'i görevden almasıyla Ukrayna'nın üst düzey komuta kademesi sarsıldı. Yerine ülkenin kara kuvvetlerinin başındaki Albay General Oleksandyr Syrskiy getirildi ve Syrskiy nihayetinde geri çekilme emrini verdi.
Syrskiy'nin yerine kara kuvvetleri komutanı olarak atanan Korgeneral Oleksandr Pavlyuk geçen hafta Ukrayna kuvvetlerinin önümüzdeki yıl yeni bir saldırı düzenleyebileceğini öne sürdü.
Geçtiğimiz Kasım ayında Rus güçleri Avdiyivka'ya baskı yaparken Zelenskiy şehrin batısında ve başka yerlerde bir dizi yeni tahkimat ve savunma hattı inşa edileceğini duyurdu.
Carnegie Endowment for International Peace'in bir diğer deneyimli askeri analisti Michael Kofman ise;
"Ukrayna'nın iyi ikincil hatları yok. Rusların geçen yıl inşa ettiği Surovikin Hatları gibi bir şeye sahip değil. Aslında Ukrayna cephe boyunca etkin bir şekilde mevzilenme konusunda oldukça geride."
değerlendirmesinde bulundu.
Kofman'a göre Rus güçleri ivme kazanabilir ama aynı zamanda Ukrayna hatlarını yavaş yavaş delebilecekleri küçük alanlar da bulabilirler.
Daha önce Ukrayna birlikleri Rus güçlerinin topçu ateşi oranını büyük ölçüde karşılayabilirken, şimdi bu oran büyük ölçüde Rusya'nın lehine değişti. En az beşe bir ve bazı tahminlere göre 10'a 1 oranında bu konuda Rusya'nın avantajı bulunuyor.
ABD yetkilileri Aralık ayından bu yana ilk defa Ukrayna'ya bir yardım paketi hazırladıklarını açıkladı. Uçaksavar füzeleri, 155 mm topçu mermileri, HIMARS sistemleri için daha uzun menzilli mühimmat ve misket bombalarını içeren yeni bir silah paketi için 300 milyon doları bir araya getirdiklerini açıkladı.
Yine de CIA Direktörü Willliam Burns 11 Mart'ta Senato'da yapılan bir oturumda Ukrayna'nın yeni ABD teçhizatı ve silahları olmadan "önemli bir zemin" kaybedeceğini belirtiyor.
Rusya ordusu uzmanı ve Carnegie Endowment for International Peace'de kıdemli araştırmacı olan Dara Massicot ise;
"Batı'nın askeri yardımında bir artış ve Kiev'in stratejisinde büyük değişiklikler olmazsa, Ukrayna'nın savaş alanındaki konumu, muhtemelen bu yaz bir kırılma noktasına ulaşana kadar kötüleşmeye devam edecek"
iddiasında bulundu.