The Manohar Parrikar Institute: Ermenistan ve Fransa'nın artan işbirliği bölgedeki dengelerini nasıl etkileyebilir?

Pakistan merkezli düşünce kuruluşlarından The Manohar Parrikar Institute'de, özellikle son dönemde artan Ermenistan-Fransa ilişkilerinin değerlendirildiği bir analiz kaleme alındı.

Ermenistan'ın Fransa'ya yönelik son dönemde benimsediği dış politika yaklaşımı ile, iki ülke arasındaki ilişkilerin farklı bir noktaya geldiği belirtilen analizde, Fransa'da etkin olan Ermeni diasporalarının rolüne de atıfta bulunuldu.

Analizde ayrıca; Fransa'nın Ermenistan'a yaptığı savunma sanayi başta olmak üzere yatırımlara dikkat çekilerek, olası beklentilere dair öngörülere yer verildi.

İşte The Manohar Parrikar Institute'de yayınlanan analiz:

Rusya-Ukrayna ve Ermenistan-Azerbaycan çatışmaları Avrasya bölgesel güvenlik çerçevesini tamamen değiştirdi.

Diğer yandan bu çatışmalar, Ermenistan-Fransa ilişkisi de dahil olmak üzere çeşitli ilişkilerin hatlarını yeniden şekillendirdi ve Fransa, Ermenistan'ın en kritik Avrupalı ortağı haline geldi.

Ermenistan'ın Fransa'ya yönelik son dönemde benimsediği dış politika yaklaşımı ise iki ülke arasındaki ilişkileri daha da geliştirdi.

Özellikle 2016 yılından bu yana Fransa, Rusya'dan sonra Ermenistan'da en büyük yatırıma sahip ülke pozisyonuna geldi. Daha da önemlisi Fransa, “Ermeni Soykırımı”nı tanıyan ilk Avrupa ülkesi olmakla birlikte, “Ermeni Soykırımı”nın inkârını suç sayan tek ülke oldu.

Özellikle son dönemde; Güney Kafkasya'da gelişen jeopolitik değişimlerle birlikte Ermeniler, dış ilişkilerini çeşitlendirme ve Rusya'nın etkisini azaltma arayışlarının bir parçası olarak Fransa'ya yöneldiler.

Öte yandan Fransızlar da Ermenistan'a, bölgesel nüfuzlarını arttırmaya yardımcı olacak en uygun ortak olarak bakmaya başladılar.

Güncel dinamikler

İki aktör, özellikle savunma sanayi başta olmak üzere, çok sayıda başlıkta işbirliğini güçlendirmeye odaklandı.

Hatta Fransa Başbakanı Gabriel Attal geçtiğimiz günlerde Azerbaycan birliklerinin Ermenistan'daki bazı bölgelerden çekilmesini talep ederek Fransa'nın Ermenistan'a verdiği desteğin altını çizdi.

Fransa, Azerbaycan'la olan çatışmada Ermenistan'ı destekleme çabalarında aktif olmanın yanı sıra, Ermenistan savunma sektörüyle ilişkilerini geliştirmeye odaklanmaya devam edeceğini de açıkca ortaya koyuyor.

Savunma başlığı, uzun zamandır Erivan ve Paris arasındaki işbirliğinin başlıca konusu oldu ve olmaya devam ediyor.

Dağlık Karabağ savaşı, iki ülke arasındaki bağları derinleştirdi.

İki ülke ayrıca savaştan sonra, hava savunma sistemleri de dahil olmak üzere çok sayıda savunma sözleşmesi imzaladı. Hatta iki ülkenin savunma bakanları arasında düzenli toplantılar süzenlenmeye devam ediyor.

Fransa, 1990'larda Ermenistan ve Azerbaycan arasında Dağlık Karabağ'da yaşanan ilk savaşta Minsk Grubu aracılığıyla etkin bir rol üstlendi. O günden bu yana da Ermenistan'ın bölgedeki çıkarları doğrultusunda hareket etti.

Rusya'nın Ermenistan'a yönelik 2. Dağlık Karabağ savaşı sırasındaki tutumu, Ermenistan'da hayal kırıklığı ve kızgınlığı körükledi. Ve bunun sonucunda görünen o ki Ermenistan, Fransa ile bağlarını daha da güçlendirme yoluna gitti.

Fransa aynı zamanda, Avrupa Birliği'ndeki en büyük ve dünya genelindeki üçüncü büyük Ermeni diasporasına ev sahipliği yapıyor. Dolayısıyla Fransız hükümetleri bu diasporanın seçmenler nezdindeki öneminin farkında.

Hatta “Ermeni davaları” Fransa'da, ideolojik fay hatlarının ötesinde destek buluyor.

Kısa bir süre önce, Fransa merkezli Taşnaktsutyun partisinin (pan-Ermeni partisi) lideri Mourad Papazian'a uygulanan ülkeye giriş yasağı kaldırıldı. Yasak ilk olarak Papazian'a Ermeni liderliğinin Haziran 2021'de Fransa'ya yaptığı ziyareti protesto ettiği için uygulanmıştı.

Sonuç

Fransa-Rusya ilişkileri, özellikle de Fransa Cumhurbaşkanı Emanuel Macron'un Ukrayna topraklarına asker gönderebileceğini açıklamasının ardından daha da kötüleşti.

Macron'un bu açıklamasının, diğer Avrupa ülkeleri tarafından destek bulmaması ise, Fransa'nın Ermenistan'a destek açıklamalarının küçümsemeyle karşılanmasına neden oldu.

Bu nedenle Ermenistan, uzun vadede yeni bir büyük güç oyununun sahnesi haline gelebilir.