The National Interest: Dağlık Karabağ'da barış, Avrupa'nın enerji güvenliğini destekleyecek

Eylül ayında Ermenistan ve Azerbaycan arasındaki tartışmalı bölge olan Dağlık Karabağ ile ilgili çatışmalar yeniden alevlendi.

Tüm gözler Avrupa'nın çevresinde sürdürülen yıkıcı Rus-Ukrayna Savaşı'na sabitlenmişken, bu çatışmalar bölgede ikincil bir öncelik gibi görünebilir. Bununla birlikte, Ermenistan ve Azerbaycan arasındaki Dağlık Karabağ anlaşmazlığı, Avrasya'daki Sovyet sonrası en eski ihtilaftır ve Avrupa'nın en yüksek önceliği olması gereken konuların başındadır. Çünkü Rusya'yı baypas eden alternatif enerji kaynaklarını güvence altına almak gerekmektedir.

Bu son çatışmalardan önce Rusya'nın aracılık ettiği bir ateşkes, 2020 Dağlık Karabağ Savaşı'nı sona erdirdi. Anlaşmada Rusya, bölgede 1.960 “barış gücü” askeri bulundurmayı taahhüt etmişti. Ancak Ukrayna'daki savaş Rusya'yı zayıflattı ve Moskova'nın oradaki muharebe operasyonlarını sürdürmek için tüm birliklerine ihtiyacı var.

Politico'nun Ağustos ayındaki bir raporu, Rusya'nın bu “barışı koruma” birliklerini Ukrayna'ya konuşlandırmaya başladığını ortaya koydu.

Azerbaycan- Ermenistan meselesi, özellikle 2020'de olduğu gibi hayati bir petrol ve gaz geçiş koridoru etrafında çatışmalar yaşanıyorken, Batı için gündemin üst sıralarında yer almalıdır. Bu koridorlar Azerbaycan'ın en önemli koridorlarıdır. Avrupa ile olan ilişkisinde de önemli bir varlıktır.

Washington, Avrupa'nın Kafkasya'daki şiddeti bastırmada başı çekmesine izin vererek doğru olanı yaptı. Avrupa, meseleyi kendi eline alarak, güvenlik ve enerji endişeleriyle en ilgili alanlara odaklanmak için stratejik özerkliğini güçlendirebilir.

Vladimir Putin'in Ukrayna'daki savaşından önce, Batı'nın Güney Kafkasya ile ilişki kurmaya ilgisi nispeten düşüktü. Ancak, yeni siyasi ve ekonomik gerçekler bu bakış açısını değiştirmiştir. Putin'in Batı'ya karşı başlıca koz noktalarından biri, Rusya'nın Avrupa'ya olan enerji arzını kesme tehdididir.

Nitekim Moskova, Kuzey Akım 1'in süresiz olarak askıya alınmasından önce de, üzerinde anlaşılan hacmin sadece yüzde 20'sini vererek, Avrupa'ya gaz arzını önemli ölçüde azaltarak bu tehditlere göre hareket etmiştir.

Aslında, Asya ve Avrupa arasında kara yoluyla enerji ve ticaret akışının şu anda yalnızca üç yolu vardır. Bunlar; İran, Rusya veya Azerbaycan üzerinden gerçekleşen yollardır.

Ek olarak, üç büyük petrol ve gaz boru hattı olan Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) boru hattı, Bakü-Supsa boru hattı ve Güney Gaz Koridoru da Azerbaycan'dan geçmektedir.

BTC ve Bakü-Supsa boru hatları sırasıyla yılda 60 milyon ve 7,2 milyon ton taşıma kapasitesine sahiptir. AB'nin doğal gaz arzını çeşitlendirmek için inşa edilen Güney Gaz Koridoru, Güney Kafkasya Boru Hattı ile Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı arasında 31 milyar metreküp, ayrıca Trans Adriyatik Boru Hattı ile 20 milyar metreküp doğalgaz arzı gerçekleşmektedir.

Avrupa bu gerçekle yüzleşmeli, bu gerçeği dikkate almalı ve Bakü ile müreffeh bir ilişki kurarak bu durumdan yararlanmalıdır.

AB, Temmuz ayında Azerbaycan'dan Avrupa'ya gaz ithalatını ikiye katlayacak yeni bir enerji anlaşması imzaladı. Bu enerji anlaşması, 2022 yılı sonuna kadar AB'ye 4 milyar metreküp gaz teslim edileceğini belirtiyor. AB ve Azerbaycan, 2027 yılına kadar arzı yılda en az 20 milyar metreküpe çıkarmayı planlıyor.

Batı'ya karşı giderek daha dostane hale gelen bir ülke olan Azerbaycan ile bu enerji girişimleri, Avrupa'ya kendi enerji endişelerini ele alması için bir neden veriyor. Serbest ticaretin ekonomik faydalarının yanı sıra, Avrupa ile daha fazla enerji bağlantısı peşinde koşmak, Azerbaycan'ı daha etkin bir bölgesel güç ve Rusya karşısında tercih edilen bir ortak haline getirecektir.

Azerbaycan ile artan ticaret kesinlikle Avrupa'nın tüm enerji sıkıntılarını çözmeyecek olsa da, zor zamanlarda Rus enerjisine çok ihtiyaç duyulan bir alternatif olmaya devam edecektir.

Barış anlaşmaları ve ateşkesler, esas olarak her iki tarafa da silah sağlayan ve çatışmadan çıkar sağlayan Rusya'nın güvenilmezliği nedeniyle, Ermenistan ile Azerbaycan arasında tekrarlanan çatışmaları engelleyemedi.

Avrupa, bu çatışmayı bastırmaya yardım ederek, kendi çıkarlarını garanti altına alabilir.